ForumMedyczne.edu.pl

Akupunktura stanowi alternatywną wobec klasycznej medycyny formę terapii opartą na nakłuwaniu cienkimi igłami ściśle określonych miejsc na ciele. Jej kolebką są Chiny, gdzie znana była już w epoce neolitu (ok. 10-4 tysiące lat p.n.e.).

Legenda wyjaśniająca pochodzenie metody mówi, że jest ona rezultatem obserwacji chińskich wojowników, którzy zauważyli, iż zranienie ciała strzałą lub bronią kłutą może paradoksalnie spowodować złagodzenie lub nawet ustąpienie uporczywego bólu utrzymującego się wcześniej w danej okolicy ciała. Po głębszej analizie stwierdzono także zależność pomiędzy rejonem ukłucia, a osiąganym efektem, polegającym nie tylko na możliwości uśmierzenia bólu, ale także walki z różnego typu stanami chorobowymi. Bezpośrednim poprzednikiem akupunktury była metoda Tcha-Tchin stosowana przez lekarzy 3 tysiące lat p.n.e., polegająca na połączeniu ucisku z płytkim nacięciem skóry w wybranych miejscach. Do akupunktury stosowano początkowo igły wykonane z krzemienia, kości czy bambusa, a następnie z brązu żelaza, złota i srebra. Obecnie najczęściej stosuje się igły wykonane ze stali nierdzewnej.

Założenia

Koncepcja akupunktury składa się z trzech podstawowych założeń. Pierwsze z nich mówi o istnieniu zarówno w organizmie ludzkim, jak i w naturze dwóch przeciwstawnych sił Yang (siła pozytywna męska) i Yin (siła negatywna żeńska), których balans jest gwarancją zdrowia. Siły te są składowymi energii Qi, którą wypełniony jest ustrój. W przypadku, gdy Qi ma swobodny dostęp do każdego z zakątków ciała, organizm jest zdrowy i funkcjonuje sprawnie, jednak w przypadku jakichkolwiek zakłóceń w przepływie, np. wskutek blokady, zwłaszcza przy dłuższym utrzymywaniu się takiego stanu, organizm zaczyna popadać w chorobę. Druga teoria, na której bazuje akupunktura to koncepcja pięciu, wzajemnie od siebie zależnych elementów, którymi w naturze są: ziemia, metal, woda, drzewo i ogień. Ich odpowiednikami w ciele ludzkim są serce, śledziona, płuca, nerki, wątroba. Relacje pomiędzy nimi również wpływają na równowagę ustroju oraz zapewniają stan dobrego samopoczucia. Trzecia teoria Zang-Fu jest najbardziej złożona, a jej precyzyjna interpretacja nastręcza trudności nawet wybitnym znawcom orientalnej medycyny. Związana jest ona z funkcjonowaniem narządów wewnętrznych.

Punkt widzenia medycyny konwencjonalnej

Energię Qi, o której wspomniano powyżej, można przyrównać do czynności bioelektrycznej, której właściwy poziom jest kluczem do uzyskania równowagi w organizmie. Stwierdzono, że nakłuwanie ciała w ściśle określonych miejscach przywraca pożądaną przewodność elektryczną. Ponadto wyznaczone punkty nakłuć znajdują się dokładnie w rejonie tzw. strefy Heada i to właśnie w mechanizmie odruchów segmentalnych upatruje się skuteczność akupunktury.

Samo nakłuwanie pobudza układ współczulny i przywspółczulny działając regulująco na czynność narządów wewnętrznych, rozluźnia mięśnie gładkie oraz powoduje rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych, polepszając krążenie krwi. Efektem jest lepsze odżywienie, a także oczyszczenie rejonu z nadmiaru ubocznych efektów przemiany materii.

Działanie przeciwbólowe zabiegów tłumaczone jest prawem Haymanna („dwa bodźce wywierają na siebie wzajemnie hamujący wpływ, przy czym bodziec silniejszy działa proporcjonalnie silniej”, a także „bodziec późniejszy odczuwany jest silniej lub jako bodziec jedyny”) oraz pobudzeniem wydzielania opioidów (endorfin i enkefalin) i neuromediatorów (serotonina, dopamina, adrenalina i In.) pod wpływem stymulacji tkanek igłą. Badanie w kierunku działania przeciwbólowego prowadził B. Pomeranz (Kanada), który w jednym ze swoich doświadczeń na kotach uzyskał niezbite dowody na skuteczność metody.

Akupunkturze zarzucano brak ustalonych parametrów, na podstawie których możliwe byłoby zaprogramowanie terapii. W tym celu japoński lekarz Nakatani stworzył narzędzie diagnostyczne o nazwie Ryodoraku. Jest to formularz określający poziom pobudliwości tkanek w określonych kanałach (tzw. meridianach) zarówno w stanie zdrowia jak i choroby. Analiza takich pomiarów umożliwia precyzyjne zlokalizowanie procesów chorobowych, zaplanowanie terapii oraz ocenę jej skuteczności.

Wizyta u akupunkturzysty

W dniu wizyty nie powinno się spożywać alkoholu ani potraw barwiących język. Na początku spotkania terapeuta ocenia stan zdrowia pacjenta opierając swoją diagnozę na wywiadzie oraz wnikliwych oględzinach ciała, powłok skórnych, uszu, oczu, nosa. Przede wszystkim jednak analizuje wygląd języka, stanowiącego swoistą „mapę” zdrowotną organizmu oraz kontroluje tętno. Bada on również ciało palpacyjnie, poszukując miejsc o wzmożonej wrażliwości. Następnie aplikuje terapię umieszczając igły (od jednej do dwudziestu) w powłokach skórnych na ok. 15 minut.

Akupunktura przez wieki przeżywała swoje wzloty i upadki, poddawana była silnej popularyzacji, następnie wpisywano ją na listę metod zabronionych, jednak obecnie jest to system ogólnie akceptowany oraz stosowany powszechnie. Warto również pamiętać, że wskazania (w liczbie około stu) do stosowania metody są ściśle określone i wyznaczone.

Autor: Maja Sołtysik