Alergiczne zapalenie spojówek

Choroby, schorzenia i leczenie oczu.
admin. med.

Alergiczne zapalenie spojówek

Post autor: admin. med. »

dr med. Monika Świerczyńska-Krępa
Co to jest alergiczne zapalenie spojówek i jakie są jego przyczyny?

Alergiczne zapalenie spojówek to stan zapalny spojówek (cienkich błon pokrywających oczy oraz powieki od wewnątrz) spowodowany uczuleniem na alergeny.

W wyniku kontaktu z alergenami komórki zapalne organizmu chorego wytwarzają skierowane przeciwko nim przeciwciała - swoiste IgE. Dochodzi do pobudzenia komórek tucznych obecnych w oku i wytwarzania przez nie substancji zwanej histaminą. Następnie wiele innych komórek zapalnych (np. eozynofile) wydziela różne substancje, co powoduje zaczerwienienie, łzawienie, swędzenie i pieczenie oczu oraz obrzmienie powiek. Innym objawem jest światłowstręt (silne przykre odczucie, że światło razi oczy chorego).
Ostre, okresowe i przetrwałe zapalenie spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek dzieli się na ostre, okresowe oraz przetrwałe.

Ostre alergiczne zapalenie spojówek pojawia się nagle, np. po pogłaskaniu kota, na którego alergeny chory jest uczulony. Objawy, chociaż zwykle bardzo dokuczliwe, ustępują szybko - do 24—48 godzin.

Okresowe alergiczne zapalenie spojówek jest typową dolegliwością chorych na alergiczny nieżyt nosa wywołany pyłkami roślin. Są to tzw. alergeny zewnątrzpochodne. Z reguły objawy powtarzają się co roku w określonym miesiącach pylenia rośliny, na którą chory jest uczulony.

Przetrwałe alergiczne zapalenie spojówek powodują alergeny działające na organizm chorego cały rok – są to zwykle tzw. alergeny wewnątrzpochodne (np. roztoczy kurzu domowego, pleśni, sierści zwierząt). Objawy ze strony oczu są zwykle mniej dokuczliwe niż w ostrym czy okresowym zapaleniu spojówek, ale mogą występować stale. Często objawy pogarszają pod wpływem kontaktu z czynnikami drażniącymi (np. dymem papierosowym) lub po długim wpatrywaniu się w monitor komputera.
Jak często występuje alergiczne zapalenie spojówek?

Alergiczne zapalenie spojówek jest chorobą dzieci w wieku przedszkolnym i osób młodych - zwykle poniżej 20 roku życia. Choruje na niego około 10—50% osób na świecie. U połowy chorych stwierdza się rownież inne choroby z kręgu alergii – zwłaszcza alergiczny nieżyt nosa.
Jak się objawia alergiczne zapalenie spojówek?

Wymienione powyżej objawy ze strony oczu u chorego na alergiczne zapalenie spojówek spowodowanego alergią IgE-zależną zwykle szybko nasuwają rozpoznanie. Niekiedy zdarza się, że jedno oko sprawia choremu więcej dolegliwości, ale zwykle zmiany są obustronne.

Charakterystyczny dla alergii jest zwłaszcza świąd – jeśli jest on nieobecny, to prawdopodobnie przyczyną schorzenia oczu są inne choroby. Należą do nich m.in. zakażenia oczu lub też tzw. zespół suchego oka (polega na zbyt małym wydzielaniu łez, co skutkuje wysychaniem powierzchni oczu). Powoduje to zaczerwienienie oczu, uczucie „piasku” pod powiekami, pieczenie czy ból.

Należy zaznaczyć, że istnieją także inne alergiczne choroby oczu - rzadkie, ale zwykle bardzo poważne. Objawy są cięższe niż w alergicznym zapaleniu spojówek spowodowanym alergią IgE-zależną. Może dojść do uszkodzenia twardówki (ochronnej, twardej warstwy otaczającej oko – widzimy ją jako „białą” część oka) i upośledzenia wzroku (a nawet ślepoty). Do chorób tych należą do nich: wiosenne zapalenie spojówek (rzadkie w naszym klimacie), atopowe zapalenie spojówek i twardówki (występuje często u chorych na atopowe zapalenie skóry) oraz olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek (na wewnętrznej powierzchni powiek tworzą się małe narośla – brodawki, które silnie drażnią powierzchnię oka).

Do alergicznych chorób oczu należy także tzw. kontaktowe zapalenie spojówek i powiek wywołane alergenami kontaktowymi.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
Unikaj narażenia na alergeny

W sytuacji nagłego pojawienia się objawów alergicznego zapalenia spojówek, np. pod wpływem kontaktu z uczulającym Cię zwierzęciem czy pyłkami roślin, najważniejsze jest przerwanie narażenia na uczulające Cię alergeny.
Przemywaj oczy

Postaraj się szybko przemyć oczy chłodną wodą lub preparatem tzw. sztucznych łez czy solą fizjologiczną (o ile posiadasz je w domu). Do oczu można przyłożyć chłodne, wilgotne kompresy z gazy. Doraźnie możesz zakropić do oczu lek obkurczający naczynia spojówek dostępny bez recepty.
Zgłoś się do lekarza

Zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu, który prawdopodobnie skieruje Cię do okulisty lub alergologa w celu dalszej diagnostyki (zobacz: Rozpoznanie alergii).
Jak lekarz ustala diagnozę?

Powiązanie pojawiania się objawów ze strony oczu jako skutku kontaktu z alergenami zwykle pozwala na szybkie postawienie rozpoznania. Trudniejsze może być rozpoznanie przetrwałego alergicznego zapalenia spojówek, które często powoduje łagodne objawy.

Podejrzenie alergii potwierdzają wykonane przez alergologa dodatnie wyniki testów skórnych z alergenami wziewnymi lub, rzadziej, pomiar swoistych IgE.

Jeśli testy skórne nie wykażą alergii a nadal istnieje podejrzenie, że określony alergen odpowiada za objawy alergicznego zapalenia spojówek, w wyspecjalizowanych ośrodkach wykonuje się niekiedy (rzadko) dospojówkowe testy prowokacyjne. Podaje się do oczu śladową ilość alergenu i ocenia czy dojdzie do pojawienia się zaczerwienia, świądu, łzawienia i innych objawów. U niektórych chorych ocenia się pod mikroskopem np. płyn pochodzący z powierzchni oczu (tzw. wymaz) poszukując w nich eozynofili.
Jakie są sposoby leczenia?
Unikalnie alergenów

Podstawową zasadą w leczeniu alergicznego zapalenia spojówek jest unikanie przez chorego powodujących je alergenów, co nie zawsze jest możliwe.

Ulgę może przynieść Ci regularne przemywanie oczu np. solą fizjologiczną czy specjalnymi preparatami sztucznych łez dostępnych bez recepty (warto zwrócić uwagę, czy wolne są one od środków konserwujących). Niekiedy lekarz może przepisać specjalne maści do oczu (można je stosować na noc).
Stosowanie leków

W razie rozpoznania ostrego zapalenia spojówek lekarz zastosuje u Ciebie lek obkurczający naczynia spojówek lub lek przeciwhistaminowy podawany do oczu (skuteczniejsze jest ich połączenie w jednym preparacie).

Leków obkurczających naczynia spojówek nie wolno stosować dłużej niż 2 tygodnie, ponieważ mogą spowodować pogorszenie objawów ze strony oczu (przekrwienie spojówek może pojawić się już po 2—4 dniach).

W okresowym czy przetrwałym zapaleniu spojówek stosuje się leki przeciwhistaminowe lub kromony podawane do oczu (te ostatnie są mniej skuteczne, zaczynają działać po kilku dniach). Istnieją leki, które oprócz działania przeciwhistaminowego wywierają dodatkowy, korzystny wpływ na komórki tuczne (np. olopatadyna, ketotifen).

Staraj się nie podawać wszystkich preparatów jednocześnie do oka, ale zakraplaj je w odstępie 5—10 minut. Jeśli nie chcesz zakraplać regularnie kropli do oczu, można u Ciebie zastosować także leki przeciwhistaminowe w formie tabletek (ale działają one z opóźnieniem w porównaniu z preparatami podawanymi bezpośrednio do oczu, a poza tym mogą powodować zespół suchego oka).

Jeśli masz dodatkowo objawy alergicznego nieżytu nosa, to leki przeciwhistaminowe pod postacią tabletek dodatkowo zadziałają również na jego objawy. Można też w takim przypadku zastosować glikokortykosteroid donosowy – jest lepszym wyborem w leczeniu alergicznego nieżytu nosa niż doustny lek przeciwhistaminowy. Nowoczesne preparaty glikokortykosteroidów donosowych (np. furoinian flutikazonu) mają zdolność zmniejszania objawów ze strony nie tylko nosa, ale i oczu.

Jeśli objawy alergicznego zapalenia spojówek nie ustępują pomimo leczenia po 2—3 tygodniach – konieczna jest konsultacja okulisty.

Jeśli objawy alergicznego zapalenie spojówek są bardzo silne, do oczu podaje się glikokortykosterydy. Te leki przepisuje okulista. Stosowanie ich na własną rękę grozi ślepotą!
Immunoterapia

W przypadku, gdy udowodni się związek określonego alergenu pyłku z objawami alergicznego zapalenia nieżytu nosa z towarzyszącym zapaleniem spojówek, można zastosować immunoterapię pod nadzorem alergologa.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Ostre alergiczne zapalenie spojówek mija dość szybko (chyba, że chory ma nadal kontakt z alergenem, np. przebywa w mieszkaniu, w którym jest kot lub ma kontakt z innymi alergenami). U chorych z okresowym alergicznym zapaleniem spojówek objawy mijają po okresie pylenia uczulających ich roślin, natomiast w przetrwałym trwają cały rok przez wiele lat. Zwykle objawy alergicznego zapalenia spojówek zmniejszają się z wiekiem, a prawidłowe leczenie umożliwia normalne życie.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Przede wszystkim powinno się unikać narażenia na alergeny. Kontrola lekarska u chorego na alergiczne zapalenie spojówek polega na ocenie, czy nadal są u niego obecne objawy tej choroby. W sezonie pylenia nie należy nosić soczewek – dodatkowo podrażniają oczy i zatrzymują alergeny na powierzchni oka. Staraj się nie trzeć oczu – powoduje to jeszcze większe objawy.
Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Warto zapobiegawczo przed sezonem pylenia (w mediach pojawiają się informacje o stężeniu pyłków roślin, na które jesteś uczulony) zastosować wstępne leczenie alergicznego zapalenia spojówek, dzięki czemu jego objawy są potem o wiele słabsze.
źródło:mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post