Badania laboratoryjne reumatologiczne

Choroby reumatyczne, zwyrodnienia układu kostno-stawowego, stany zapalnymi tkanki łącznej, rozpoznanie, leczenie oraz zapobieganie.
admin. med.

Badania laboratoryjne reumatologiczne

Post autor: admin. med. »

Zwiększenie (przyspieszenie) OB – trzeba pamiętać, że jest to wskaźnik nieswoisty (występuje również w wielu innych stanach, takich jak niedokrwistość, ciąża, zakażenia, choroby nowotworowe, po dużym wysiłku fizycznym, urazach i operacjach). W reumatologii często służy do monitorowania aktywności choroby.
Zwiększenie stężenia CRP – podobnie jak OB jest nieswoistym wskaźnikiem stanu zapalnego. Bardzo duże zwiększenie stężenia CRP nasuwa podejrzenie ostrego zakażenia bakteryjnego. Służy do monitorowania aktywności choroby.
Nieprawidłowości w morfologii krwi – często mamy do czynienia z umiarkowaną niedokrwistością (duża i szybko narastająca niedokrwistość wymaga pilnego kontaktu z lekarzem) i zwiększeniem liczby płytek krwi. W niektórych układowych chorobach tkanki łącznej występuje nieprawidłowa liczba białych krwinek, niedokrwistość i zmniejszona liczba płytek krwi.
Odchylenia w proteinogramie (badanie ilościowe i jakościowe białek krwi) - badanie to pozwala wykryć zwiększone stężenie białek uczestniczących w reakcji zapalnej i odróżnić ostry stan zapalny od przewlekłego.
Prawidłowy wynik powyższych badań przemawia przeciwko zapalnej chorobie stawów, choć jej nie wyklucza. W przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku konieczna jest dalsza diagnostyka w celu poszukiwania przyczyny stanu zapalnego (choroby reumatologicznej lub innej). Krew do badania należy pobierać na czczo, unikając wcześniejszego dużego wysiłku fizycznego.
RF (czynnik reumatoidalny) – zwiększone stężenie RF stwierdza się u większości pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów (bardzo duże świadczy o dużej aktywności choroby i prognozuje jej cięższy przebieg). RF może się jednak pojawić również w innych chorobach, a także u osób zdrowych (zwłaszcza w starszym wieku).

Oznaczenie miana przeciwciał anty-CCP (przeciwciał przeciw cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi) – jest bardzo przydatnym badaniem w rozpoznawaniu reumatoidalnego zapalenia stawów. W przeciwieństwie do RF, zwiększone miano anty-CCP stwierdza się niemal wyłącznie u chorych na RZS, a pojawia się ono już na wczesnym etapie choroby.

Autoprzeciwciała to przeciwciała skierowane przeciwko różnym składnikom własnych komórek, pojawiające się w chorobach autoimmunologicznych.

Oznaczenie przeciwciał ANA (przeciwciał przeciwjądrowych) przeprowadza się w przypadku podejrzenia układowej choroby tkanki łącznej (tzw. kolagenozy). Na początku wykonuje się badanie ANA 1, czyli tzw. test przesiewowy stwierdzający, czy przeciwciała występują i jaki mają pod mikroskopem typ świecenia (np. homogenny, ziarnisty, obwodowy). W przypadku dodatniego wyniku ANA 1 wykonuje się dalsze testy (ANA 2 i ANA3), określające dokładny typ i miano przeciwciał. Niektóre typy przeciwciał wskazują na obecność poszczególnych chorób, np.:
anty-dsDNA i anty-Sm – na toczeń rumieniowaty układowy
anty-SS-A (Ro) – na zespół Sjögrena, toczeń rumieniowaty układowy, toczeń noworodków
anty-SS-B (La) – na zespół Sjögrena, toczeń rumieniowaty układowy
anty-Scl-70 – na twardzinę układową
anty-RNP – na mieszaną chorobę tkanki łącznej
anty-Jo-1 – na zapalenie wielomięśniowe
anty-Mi-2 – na zapalenie skórno-mięśniowe
antyhistonowe na toczeń polekowy i toczeń rumieniowaty układowy.
Trzeba zaznaczyć, że „słabo dodatni” wynik ANA może wystąpić również u zdrowych osób i sam w sobie nie świadczy o chorobie. Ujemny wynik ANA, zwłaszcza jeśli powtórzy się po pewnym czasie, często wystarcza do wykluczenia układowej choroby tkanki łącznej.

ANCA (przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych) – wskazują na układowe zapalenie naczyń krwionośnych.
aPl (przeciwciała antyfosfolipidowe) – występują w tzw. zespole antyfosfolipidowym, związanym ze zwiększonym ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych i położniczych (np. nawracających poronień). Zalicza się do nich przeciwciała antykardiolipinowe, przeciwko ß2-glikoproteinie-1 i antykoagulant toczniowy. Zespół antyfosfolipidowy często towarzyszy toczniowi układowemu – w chorobie tej należy oznaczyć miano aPl, zwłaszcza u kobiet planujących ciążę, przed zastosowaniem estrogenów (np. w hormonalnej terapii zastępczej lub środkach antykoncepcyjnych), a także przed zabiegiem operacyjnym.

Stężenia składowych dopełniacza (głównie C3c, C4) – oznacza się w celu kontrolowania aktywności tocznia rumieniowatego układowego (zmniejszenie ich stężeń świadczy o zwiększeniu aktywności choroby).

HLA-B27 – jest markerem genetycznym grupy chorób, tzw. spondyloartropatii seronegatywnych (m.in. zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa i łuszczycowego zapalenia stawów). Badanie to wykonuje się raz w życiu. Dodatni wynik oznaczenia HLA-B27 uzyskuje się u około 8% populacji, z której tylko niektóre osoby chorują; nie świadczy więc od razu o chorobie, tak samo jak wynik ujemny jej nie wyklucza. Oznaczenie HLA-B27 jest przydatne u pacjentów z niepewnym rozpoznaniem, u których stwierdza się objawy choroby – dodatni wynik oznaczenia czyni rozpoznanie bardzo prawdopodobnym.

Stężenie kwasu moczowego oznacza się w przypadku podejrzenia dny moczanowej (zobacz: Dna moczanowa). Zwykle stwierdza się wówczas znaczne zwiększenie jego stężenia (hiperurykemię). Trzeba jednak pamiętać, że w trakcie ostrego napadu dny stężenie kwasu moczowego może być prawidłowe (dlatego z reguły konieczne jest powtarzanie oznaczeń). Sama hiperurykemia nie jest jeszcze chorobą – tylko u co piątej osoby ze zwiększonym stężeniem kwasu moczowego rozwija się dna moczanowa.
Inne badania

Lekarz może zalecić również wykonanie innych badań, np. w kierunku boreliozy i innych zakażeń, oznaczenia stężeń hormonów tarczycy, prolaktyny i witaminy D (w zależności od występujących objawów oraz podejrzewanej choroby).
Monitorowanie bezpieczeństwa leków to bardzo ważny element bezpiecznego leczenia, szczególnie w przypadku chorób reumatycznych, w których leki przyjmuje się długotrwale i niekiedy w dużych dawkach. W zależności od stosowanej terapii wykonuje się różne badania; podstawowe to:

morfologia krwi
ocena czynności wątroby (zwykle ALT)
ocena czynności nerek (kreatynina).
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post