ForumMedyczne.edu.pl

Barwa i wygląd:
Wodo-jasny do słomkowej – przy bardzo dużej podaży płynów lub w moczówce prostej
Mleczny – w ropnych schorzeniach układu moczowego
Pomarańczowy – po witaminie z grupy B, przy podwyższonej zwartości urobilinogenu
Czerwony – po spożyciu buraków, krwiomocz lub hemoglobinuria
Fioletowy – w stanach pozawałowych i u osób z ciężką niewydolnością jelitową
Ciemno brązowy – świadczy o dużym zagęszczeniu moczu np. w stanach gorączkowych, ciemno brązowy z żółtą pianą występuje przy żółtaczce
Brązowy, brązowo czarny – przy krwotokach z dróg moczowych przy kwaśnym pH, w porfirii, methemoglobinurii
Zielony, niebieski – polekowo
Pieniący się – świadczy o obecności białka
Przejrzystość:
Mocz fizjologiczny jest klarowny, ale może też wystąpić lekkie zmętnienie wywołane obecnością moczanów, fosforanów, komórek nabłonkowych, nasienia oraz śluzu. Zmętnienie wywołują też składniki patologiczne takie jak erytrocyty, leukocyty, bakterie, komórki nerkowe oraz kryształy nieorganiczne.
Odczyn:
pH moczu zależne jest od diety, jaką stosujemy, np. przy diecie mieszanej pH waha się w granicach 5,5 do 6,6; dieta bogatobiałkowa powoduje zakwaszenie moczu do pH 5,2, a dieta bogatowarzywna alkalizuje mocz do pH 8,2. Odczyn zależny jest też od czasu przechowywania moczu, ponieważ bakterie namnażając się powodują jego alkalizację.
Woń
Ma znaczenie jedynie w przypadku świeżego moczu, normalnie określana jest jako swoista, ale może też być aromatyczna (owocowa) w przypadku cukrzycy, której towarzyszy ketonuria oraz amoniakalna w przypadku bakteriurii.
Ciężar właściwy:
Zależny jest od składników wydalanych z moczem oraz od ilości spożywanych płynów. Prawidłowy w zakresie 1,003–1,030[1].
Badanie chemiczne
Skład normalnego moczu
Składnik Zawartość
woda 1,2 l
mocznik 400 mmol
chlorki 185 mmol
sód 130 mmol
potas 70 mmol
amoniak 40 mmol
fosforany 30 mmol
siarczany 20 mmol
kreatynina 11,8 mmol
moczany 3 mmol
glukoza 0,72 mmol
albuminy 1 nmol

Białko jest składnikiem, które ulega przesączaniu kłębuszkowemu w nerkach w bardzo niewielkim stopniu (150 mg/dobę).Jeśli się pojawia w moczu należy szybko znaleźć przyczynę. Wyróżniamy kilka przyczyn białkomoczu (proteinurii):
białkomocz fizjologiczny:
Przegrzanie lub gwałtowne ochłodzenie organizmu
Trzeci trymestr ciąży
Duży wysiłek
białkomocz patologiczny:
choroby układu moczowego: kamica nerkowa, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie kłębuszków nerkowych
niewydolność układu krążenia
nadciśnienie tętnicze
zatrucie związkami nefrotoksycznymi
choroby przebiegające z gorączką
Glukoza jest całkowicie resorbowana przez kanaliki nerkowe jeśli jej stężenie w surowicy nie przekracza 180 mg/dl. W przypadku gdy stężenie jej jest wyższe mamy do czynienia z glukozurią pozanerkową. Inną przyczyną pojawienia się glukozy w moczu może być uszkodzenie kanalików nerkowych.
Ciała ketonowe pochodzą z przemian metabolicznych. Są to kwas 3-hydroksymasłowy, aceton oraz kwas acetooctowy. Ciała ketonowe w moczu mogą pojawić się w następujących przyczyn:

Kwasicy cukrzycowej
Głodówce lub drastycznych kuracjach odchudzających
Diecie ubogowęglowodanowej
Diecie bogato-tłuszczowej
Uporczywych wymiotach
Gorączce
Zatruciu ciążowym
Biegunkach
Długotrwały wysiłek aerobowy np. maraton

Badanie osadu moczu

Badanie osadu moczu przeprowadza się na specjalnie przygotowanym moczu. Mocz odwirowuje się przy 2000 obrotów na minutę (RPM) przez 10 minut. Mocz znad osadu (supernatant) zlewa się pozostawiając 0,5 ml moczu, następnie należy dokładnie wymieszać i wykonać preparat mikroskopowy. Osad moczu oglądamy przeglądowo pod powiększeniem 10x10, a następnie 10x40, gdzie ocenia się jakościowo, półilościowo i ilościowo wszystkie składniki morfotyczne osadu. Zaliczamy do nich: nabłonki płaskie, leukocyty, erytrocyty, wałeczki lipidów oraz składniki mineralne, których obecność jest uwarunkowana odczynem moczu, a także bakterie, grzyby, pasożyty i śluz. Mogą też się pojawiać składniki normalnie nie występujące w moczu, ale będące zanieczyszczeniem jak np. plemniki, dlatego tak ważne jest przygotowanie się do badania.