Czy wszystkie kwasy tłuszczowe trans są złe?

Porady dietetyczki, układanie zdrowej diety.
Asystentka

Czy wszystkie kwasy tłuszczowe trans są złe?

Post autor: Asystentka »

Głównym źródłem kwasów tłuszczowych trans w diecie człowieka są produkty spożywcze zawierające uwodornione oleje roślinne. Proces uwodornienia ma na celu zamianę konsystencji z ciekłej na stałą. Do produktów tych zalicza się margaryny, wyroby cukiernicze, posiłki typu fast food oraz dania instant (np. zupki gotowe do spożycia). Ich niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka został potwierdzony w licznych obserwacjach epidemiologicznych oraz badaniach klinicznych i doświadczalnych.

Zwiększają one ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, pogarszają profil lipidowy krwi (powodują zmniejszenie stężenia frakcji HDL cholesterolu i zwiększenie stężenia frakcji LDL oraz triglicerydów w surowicy krwi). Sprzyjają one zwiększeniu masy ciała, a zwłaszcza kumulacji tkanki tłuszczowej trzewnej (inaczej wewnątrzbrzusznej). Za przyczynę tego uznaje się osłabienie wrażliwości komórek na działanie insuliny. Kwasy tłuszczowe trans sprzyjają również rozwojowi niektórych typów nowotworów, zwłaszcza jelita grubego, piersi i gruczołu krokowego.
Cukrzyca – czy można lepiej?
Wypełnij ankietę i sprawdź czy Twoje wyniki są odpowiednie

Spożycie kwasów tłuszczowych trans w Polsce wynosi około 2,8–6,9 g/d. Jest to ilość znacznie przekraczająca normy żywieniowe, zaleca się bowiem, aby ilość trans kwasów tłuszczowych w diecie nie przekraczała 1% zapotrzebowania organizmu na energię (czyli np. wynosiła 2 g w diecie dostarczającej 2000 kcal).

Należy jednak pamiętać, że istnieją także naturalne kwasy tłuszczowe trans. Występują one w mleku i mięsie przeżuwaczy. Kwasy te, dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym, przeciwmiażdżycowym i przeciwnowotworowym, wykazują działanie prozdrowotne. Naturalne izomery trans kwasów tłuszczowych powstają w żwaczu za sprawą udziału enzymów bakteryjnych na drodze reakcji uwodornienia kwasów linolowego i α-linolowego. Pośrednio w trakcie tych przemian powstają: kwas wakcenowy, kwas oktadekanowy oraz koniugowany kwas linolowy (conjugated linoleic acid – CLA).

Zawartość naturalnych kwasów tłuszczowych trans jest zróżnicowana i uzależniona od rodzaju mięsa (wołowina, cielęcina, jagnięcina). W tych produktach ich ilość waha się w granicach 0,2–10%. Mleko i przetwory mleczne zawierają 3–7% naturalnych kwasów tłuszczowych trans. Ocenia się, że zawartość naturalnie powstających trans kwasów tłuszczowych w diecie mieszkańców różnych krajów Europy (również tych, w których spożycie mięsa i przetworów mięsnych jest duże) nie przekracza 2 g/dziennie, co odpowiada ilości <1% energii.
Wpływ na zdrowie naturalnych izomerów trans kwasów tłuszczowych
Skoniugowany kwas linolowy (CLA)

Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym CLA może hamować procesy miażdżycowe i nowotworowe.

Przyczynia się także do utrzymania prawidłowej masy ciała poprzez wpływ na zmniejszenie apetytu. Działa hamująco na adipogenezę (przemianę preadipocytów w dojrzałe komórki tłuszczowe zwane adipocytami) oraz reguluje lipogenezę (syntezę kwasów tłuszczowych). Przyczynia się do regulacji apoptozy komórek tłuszczowych (śmierć komórek tłuszczowych).

Stymuluje również wzrost komórek obronnych organizmu, takich jak limfocyty i makrofagi.
Kwas wakcenowy

Ilość kwasu wakcenowego w mleku uzależniona jest od pory roku, w której mleko jest pozyskiwane – w okresie zimowym wynosi 1,5–2%, a w czasie żywienia pastwiskowego 6,5–7%. Kwas wakcenowy wbudowywany jest w fosfolipidy i glikolipidy, przez co wpływa na integralność i sprawność tkanek i narządów.

Badania nad tym naturalnym izomerem trans kwasów tłuszczowych są bardziej ograniczone, w badaniach epidemiologicznych nie zaobserwowano jednak jego negatywnego wpływu na choroby sercowo-naczyniowe.

W przeprowadzonych dotychczas badaniach oceniających wpływ kwasu wakcenowego na ryzyko rozwoju nowotworów nie uzyskano jednoznacznych wyników – w jednych obserwowano korzystny wpływ tego kwasu na ryzyko występowania nowotworów piersi i prostaty, inne tego nie potwierdzają.

Sugeruje się także, że kwas wakcenowy może wpływać na produkcję eikozanoidów, reguluje procesy związane z procesem miażdżycowym, usprawnia funkcje naczyń krwionośnych i zapobiega agregacji płytek krwi.

Należy podkreślić, że badania rzeczywistego wpływu tego naturalnego kwasu tłuszczowego na zdrowie człowieka są utrudnione, jako że kwas wakcenowy powstaje także podczas procesu uwodorniania tłuszczów roślinnych, trudno więc rozdzielić efekt działania naturalnego i sztucznego kwasu tłuszczowego.
Pamiętaj
Nie należy utożsamiać naturalnych izomerów trans kwasów tłuszczowych zawartych w mięsie i wyrobach mleczarskich z izomerami kwasów tłuszczowych z utwardzonych olejów roślinnych, niewielkie zmiany w ich strukturze warunkują bowiem odmienny wpływ na organizm człowieka.
mgr Dominika Wnęk, dietetyk
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post