Dieta w chorobie nerek

Wszystko o dietach, ich rodzajach i stosowaniu.
admin. med.

Dieta w chorobie nerek

Post autor: admin. med. »

Dieta w przewlekłej niewydolności nerek

Jak działają zdrowe nerki:
- oczyszczają organizm z toksycznych produktów przemiany materii,
- wydalają wodę, fosfor, sód i potas,
- biorą udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
i wodno-elektrolitowej organizmu,
- regulują też ciśnienie krwi.

Kiedy nerki przestają prawidłowo działać?
Może tak się stać na skutek zapalenia kłębuszkowego lub odmiedniczkowego nerek, zakażeń dróg moczowych, trwających wiele lat kamic nerkowych czy nefropatii cukrzycowej. Choroby te mogą prowadzić do przewlekłej niewydolności nerek.

W takim wypadku jednym z ważnych elementów leczenia jest odpowiednia dieta. Umożliwia ona podtrzymanie funkcji nerek oraz pomaga zmniejszać dolegliwości towarzyszące chorobie, np. nudności, wymioty, bóle głowy, osłabienie.

Podstawą zasadą diety przy przewlekłej niewydolności nerek jest ograniczenie spożycia nabiału, mięsa, ryb, warzyw strączkowych. To główne źródła białka - jego nadmiar obciąża niewydolne nerki. Podczas trawienia białka powstaje mocznik i kreatynina. Substancje te nie są wydalane przez chore nerki i gromadzą się w organizmie prowadząc do toksemii mocznicowej (zatrucia). Ponadto dieta bogata w białko może prowadzić do białkomoczu. Dlatego przy przewlekłej niewydolności nerek należy ograniczać jedzenie produktów białkowych.
Ilość białka jaka powinna się znaleźć w diecie chorego zależy od poziomu mocznika i kreatyniny w osoczu krwi oraz tzw. klirensu kreatyniny, czyli przesączania kłębuszkowego. Jeśli klirens wynosi 50-20, można spożywać do 55 g białka, czyli tyle ile zawiera 100 g sera twarogowego, 50 g mięsa z piersi kurczaka, 100 g dorsza i 100 g jogurtu naturalnego.
Jeśli natomiast klirens zmniejsza, trzeba obniżyć zawartość białka w diecie do 35 g, czyli tyle, ile zawiera pół szklanki jogurtu naturalnego, 100 g duszonego dorsza i 50 g piersi kurczaka bez skóry.
Nie należy jednak rezygnować z produktów białkowych. Zalecane są chudy nabiał, ryby i chude mięso. Trzeba też pamiętać, by nie ograniczać ilości spożywanego białka poniżej 20 g dziennie, bo to może prowadzić do niedożywienia.
Układając jadłospis dla osoby cierpiącej na przewlekłą niewydolność nerek należy uzwględnić także oleje roślinne (rzepakowy, lniany) – 2-3 łyżki dziennie oraz ryby morskie. Zawarte w nich nienasycone tłuszcze zapobiegają zaburzeniom lipidowym (podwyższony poziom trójglicerydów i cholesterolu).

W przewlekłej niewydolności nerek należy też ograniczyć:

- spożycie sodu, który zatrzymuje wodę w organizmie, wywołuje zwiększone pragnienie, obrzęki i nadciśnienie. Trzeba unikać wszystkich produktów zawierających sól i glutaminian sodu (konserwy, marynaty, wędliny, przetwory mięsne, produkty wędzone, sery żółte, kiszonki, koncentraty spożywcze z dodatkiem glutaminianu sodu (kostki rosołowe, zupy
i sosy z proszku, jarzynka, vegeta). Nie należy też dosalać potraw.
- spożycie fosforu. Jego wydzielanie przez chore nerki jest utrudnione dlatego fosfor może się gromadzić w połączeniu z wapniem w sercu, mięśniach i naczyniach krwionośnych. To zaś może prowadzić do odwapnienia i osteoporozy. Dlatego należy unikać jedzenia produktów zawierających dużo fosforu takich jak sery żółte, topione, żółtko jaja, mleko, mięso, podroby, rośliny strączkowe, kakao i czekolada.
W początkowym okresie choroby (przy niewydolności utajonej i wyrównanej) należy stosować dietę bogatą w potas, bo na skutek zwiększonej ilości wydalanego moczu tracimy dużo potasu. Gdy kondycja nerek się powiększa (przy niewydolności nerek niewyrównanej i schyłkowej) należy ograniczyć spożywanie produktów bogatych w potas (czekolada, kakao, orzechy, suche nasiona roślin strączkowych, kasza gryczana), suszone śliwki, figi, banany, owoce cytrusowe, awokado, grzyby, ziemniaki, marchew, pomidory (ketchup i koncentrat pomidorowy), warzywa liściaste. oraz niektóre przyprawy, takie jak: suszona pietruszka, bazylia, estragon, papryka w proszku.
U chorych na niewydolność nerek występują też zwykle niedobory żelaza, co może prowadzić do niedokrwistości.
Ilość płynów w diecie zależy od obrzęków, nadciśnienia oraz ilości moczu wydalanego w ciągu doby. Oblicza się ją dodając do ilości wydalonego moczy 500 ml na straty z potem, kałem i przez drogi oddechowe. Na przykład jeśli chory wydala 500 ml moczu, powinnien pić 1000 ml wody. Należy uwzględnić w jadłospisie wszystkie napoje, zupy, sosy oraz wodę zawartą w warzywach i owocach. Nadmiar płynów w diecie, zwłaszcza zaawansowanej niewydolności nerek może być niebezpieczny, bo prowadzi do nadciśnienia tętniczego, niewydolności krążenia, obrzęku mózgu i płuc.

Dieta przy niewydolności nerek zależy od stopnia zaawansowania choroby:
W pierwszym okresie choroby przy niewydolności utajonej można stosować tradycyjną dietę
W drugim okresie przy niewydolności wyrównanej należy ograniczać spożycie białka do 35-55 g dziennie oraz produkty zawierające fosfor. Nie trzeba drastycznie ograniczać soli kuchennej, zaleca się tęż suplementowanie witaminy D, która ułatwia przyswajanie wapnia.
W trzecim okresie przy niewydolności niewyrównanej należy jeść ok 30 g białka dziennie, ograniczać ilość sodu i potasu. Dieta powinna zawierać ok 2000 kcal, co zapewniają specjalne wysokokaloryczne, ubogobiałkowe preparaty.
Należy stosować podwójne gotowanie bez dodatku soli. Warzywa obrane
i drobno pokrojone należy zalać dużą ilością wrzątku i moczyć przez pół godziny, następnie kilkakrotnie przepłukać i gotować do miękkości. Taka dieta zawiera małe ilości witamin z grupy B, kwasu foliowego oraz witaminy C, które trzeba uzupełniać przyjmując suplementy.
W czwartym okresie przy niewydolności schyłkowej należy ograniczać ilość białka do ok 30 g dziennie, spożycie sodu, fosforu, potasu i płynów. Należy uzupełniać menu w aminokwasy egzogenne w ilości 15-20 g na dobę. W tej fazie konieczne jest dializowanie. Jeśli to niemożliwe stosuje się dietę ziemniaczaną. Z ziemniaków przygotowuje się potrawy gotowane i pieczone, pyzy, kluski, knedle, zapiekanki, ziemniaki faszerowane, sałatki, placki, frytki. Oprócz tego w menu może się pojawić 300 g warzyw i owoców, 120 g świeżego masła lub oleju, 50 g cukru i dodatek maki ziemniaczanej. Potrawy należy doprawiać świeżymi i suszonymi ziołami. Podaje się również pieczywo z maki skrobiowej – bez białkowej. Wskazane są potrawy z ziemniaków gotowanych bez łupinek. Taka dieta działa alkalizując, odkwasza organizm.

Produkty dozwolone, dozwolone w ograniczonych ilościach i nie wskazane przy niewydolności nerek.

Dozwolone:
pieczywo pszenne (niskobiałkowe bezglutenowe, niskosodowe), masło, dżem, marmolada, miód, łagodne w smaku sosy (koperkowy, potrawkowy, cytrynowy) zaprawiane żółtkiem, masłem lub zagęszczane skrobią pszenną albo ziemniaczaną, grzanki z pieczywa niskobiałkowego (bezglutenowego), ziemniaki, makarony z mąki niskobiałkowej (bezglutenowej), budynie z mięsa, kasz, warzyw, risotto z mięsem i warzywami, ryż z warzywami, ryż z jabłkami, kluski śląskie, kopytka, knedle z owocami z dodatkiem mąki niskobiałkowej (bezglutenowej), ziemniaki gotowane puree, kisiele z dozwolonych owoców, galaretki, ciasta ze skrobi pszennej i ziemniaczanej, sok z cytryny, kwasek cytrynowy, cukier, pietruszka, zielony koperek, majeranek, rzeżucha, kminek, melisa, wanilia.

Dozwolone w umiarkowanych ilościach:
herbata z cytryną, herbata z mlekiem, kawa zbożowa z mlekiem, mleko, napoje owocowo – warzywne, soki owocowo – warzywne, koktajle (w dozwolonej ilości płynów), ser twarogowy, mięso gotowane, pasty serowo – warzywne, serowo – rybne, mięsno – jarzynowe, krupnik, zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupa ziemniaczana, zupy przetarte owocowe (zaprawiane skrobią pszenną lub ziemniaczaną) z dodatkiem świeżego masła lub zaciągane żółtkiem, kasza, ryż, cielęcina, wołowina, królik, kurczak, indyk, ryby (szczególnie ryby morskie: łosoś, makrela, tuńczyk, halibut), zapiekanki z kasz, warzyw i mięsa, kluski ziemniaczano – serowe z mąki niskobiałkowej (bezglutenowej), warzywa gotowane rozdrobnione jako puree z masłem (marchew, dynia, buraki, kabaczek, szparagi, pietruszka, seler, szpinak, sałata, pomidor, fasolka szparagowa, zielony groszek, brokuły, kalafior), jagody, borówki, cytrusowe, jabłka, morele, brzoskwinie, winogrona, wiśnie, melon, kiwi, śliwki, kompoty, budyń mleczny ze skrobią ziemniaczaną lub pszenną, (płynne desery trzeba wliczyć do ogólnej ilości płynów), ocet winny, sól, pieprz ziołowy, papryka słodka, estragon, bazylia, tymianek.

Niewskazane:
kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe, kawa prawdziwa, napoje gazowane zawierające fosfor, zwykłe słone pieczywo, wędliny, konserwy, ryby wędzone, śledzie marynowane, sery żółte, topione i pleśniowe, zupy na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, rosoły, buliony, kapuśniak, grochówka zaprawiane mąką i zasmażkami, ostre sosy na wywarach mięsnych, kostnych lub grzybowych zasmażane, jajka na twardo, warzywa strączkowe, groszek ptysiowy, tłuste gatunki mięsa, wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna, potrawy marynowane i wędzone, bigos, fasolka po bretońsku, pierogi z kapustą i grzybami, żywność typu fast food, kapusta kwaszona, warzywa konserwowane octem, warzywa solone, ogórki kwaszone i konserwowe, czosnek, cebula, rzepa, kalarepa surowe lub zasmażane, frytki, ziemniaki smażone i odsmażane, placki ziemniaczane, owoce niedojrzałe i suszone, gruszki, daktyle, czereśnie, owoce marynowane, tłuste kremy, ciasta z kremami, desery i słodycze z czekolada i orzechami, ocet, pieprz, musztarda, ostra papryka, chrzan, maggi, kostki bulionowe, przyprawy typu jarzynka czy vegeta, ziele angielskie, liść laurowy, płatki zbożowe, pieczywo razowe, napoje gazowane, zupy i sosy w proszku.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post