ForumMedyczne.edu.pl

Streszczenie: Kolka niemowlęca jest łagodnym zaburzeniem, w przypadku którego u dziecka występują napady niedającego się ukoić płaczu trwającego ponad 3 godziny na dobę i występującego ponad 3 dni w tygodniu przez okres dłuższy niż 3 tygodnie. Dotyczy ona około 10–40% niemowląt na całym świecie i osiąga szczyt częstości występowania około 6. tygodnia życia, a jej objawy ustępują do 3.–6. miesiąca życia. Zapadalność jest taka sama u obu płci i nie obserwuje się korelacji kolki z rodzajem karmienia (piersią lub mlekiem mody? kowanym), wiekiem ciążowym w momencie urodzenia lub statusem socjoekonomicznym. Przyczyna kolki niemowlęcej nie jest znana. Proponowane wyjaśnienia obejmują: zmianę mikroflory jelitowej, nietolerancję białek mleka krowiego lub laktozy, niedojrzałość układu pokarmowego lub stan zapalny w jego obrębie, zwiększone wydzielanie serotoniny, nieprawidłową technikę karmienia oraz palenie tytoniu przez matkę albo stosowanie przez nią nikotynowej terapii zastępczej. Kolkę niemowlęcą rozpoznaje się po wykluczeniu (na podstawie szczegółowego wywiadu i dokładnego badania fizykalnego) innych, potencjalnie niebezpiecznych przyczyn objawów. Kluczowymi elementami postępowania u dzieci z kolką są wsparcie i uspokojenie rodziców. Simetykon oraz inhibitory pompy protonowej nie są skuteczne w leczeniu kolki niemowlęcej, a dicykloweryna (lek niedostępny w Polsce – przyp. red.) jest przeciwskazana. Opcje terapeutyczne u dziecka karmionego piersią obejmują podawanie probiotyków Lactobacillus reuteri (szczep DSM 17 938) i ograniczenie spożywania przez matkę alergenów. Opcją wykorzystywaną w przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym jest zmiana na mieszankę zawierającą hydrolizat białek mleka krowiego. Rzetelne dane naukowe nie wspierają stosowania zabiegów chiropraktycznych, osteopatii, masażu niemowlęcia, ciasnego owijania dziecka (swaddling), akupunktury lub preparatów ziołowych (tab. 1).

Kolka niemowlęca jest łagodnym, samoograniczającym się zaburzeniem, w trakcie którego u zdrowego niemowlęcia pojawiają się napady niedającego się ukoić płaczu. Standardowe kryteria diagnostyczne – znane jako „reguła trzech” – obejmują następujące cechy: dziecko płacze ponad 3 godziny na dobę przez ponad 3 dni w tygodniu i dłużej niż 3 tygodnie.1 Objawy zazwyczaj ustępują do 3.–6. miesiąca życia.
Kolka dotyczy około 10–40% niemowląt na całym świecie,2 ze szczytem zapadalności zazwyczaj około 6. tygodnia życia. Jej występowanie może się łączyć z istotnym poczuciem winy oraz frustracją rodziców, a także z licznymi wizytami u lekarzy. Kolka niemowlęca wiąże się z depresją poporodową oraz zespołem dziecka potrząsanego (shaken baby syndrome).3,4 Rodzice zazwyczaj zgłaszają, że napady pojawiają się wieczorem i nie są prowokowane przez żaden czynnik. Kolka występuje z jednakową częstością u obu płci i nie wykazuje korelacji z rodzajem karmienia (piersią lub mlekiem modyfikowanym), wiekiem ciążowym w momencie urodzenia dziecka (dziecko urodzone o czasie lub przedwcześnie), statusem socjoekonomicznym lub porą roku.2,5,6
Etiologia

Pomimo dziesięcioleci badań naukowych przyczyna kolki niemowlęcej nie jest znana. Proponowane wyjaśnienia obejmują: zmiany mikrofl ory jelitowej, nietolerancję białek mleka krowiego lub laktozy, niedojrzałość przewodu pokarmowego lub jego zapalenie, zwiększenie wydzielania serotoniny, nieprawidłową technikę karmienia oraz palenie tytoniu przez matkę lub stosowanie przez nią nikotynowej terapii zastępczej.7-10 W dwóch badaniach obejmujących niemowlęta z kolką wykazano u nich większe stężenia kalprotektyny (wskaźnika zapalenia jelita grubego) w kale.11,12
Ocena kliniczna

Oceniając płaczące niemowlę, lekarz powinien zebrać szczegółowy wywiad i przeprowadzić badanie przedmiotowe w celu oceny ewentualnego występowania chorób, które mogą być przyczyną płaczu, oraz ustalenia potrzeby wykonywania dalszych badań (tab. 2). Objawy alarmowe („czerwone flagi”) wymieniono w tabeli 3. Po wykluczeniu potencjalnie niebezpiecznych przyczyn lekarz może bezpiecznie rozpoznać kolkę u niemowlęcia, które spełnia kryteria „reguły trzech”.
Leczenie
Uspokojenie rodziców

Ponieważ kolka jest stanem łagodnym, podstawą leczenia jest uspokojenie i wsparcie rodziców. Po potwierdzeniu rozpoznania lekarz powinien poinformować rodziców o łagodnym i samoograniczającym się charakterze choroby oraz zaproponować odpowiednie postępowanie13 (ryc.14-16).
Probiotyki

Probiotyk Lactobacillus reuteri (szczep DSM 17938) zmniejszał objawy kolki w czterech z pięciu badań klinicznych.8,17-20 Nie opisano żadnych działań niepożądanych. W dwóch niedawno opublikowanych metaanalizach oraz jednym przeglądzie systematycznym stwierdzono, że podawanie L. reuteri w dawce 5 kropli na dobę istotnie zmniejszało objawy kolki u niemowląt karmionych piersią (po 21 dniach odnotowano, że czas trwania płaczu był krótszy średnio o 61 minut na dobę).21-23 W jednym badaniu stwierdzono istotne wydłużenie czasu trwania płaczu lub niepokoju u niemowląt karmionych mlekiem modyfi kowanym, które otrzymywały L. reuteri.8 Opierając się na tych wynikach, szczep DSM 17 938 L. reuteri można uznać za opcję terapeutyczną u niemowląt karmionych piersią, ale nie można go zalecać w przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. cd...mp.pl