ForumMedyczne.edu.pl

opracowała: lek. med. Magdalena Okarska-Napiera
Streszczenie artykułu: Gurnee E.A., Malick Ndao I., Johnson J.R.i wsp.: Gut Colonization Of Healthy Chidren And Their Mothers With Pathogenic Citroprofloxacin-Resistant Escherichia Coli. The Journal of Infection Diseases. 2015; 212:1862-1868

Patogenne szczepy E. coli oporne na cyprofloksacynę, odpowiedzialne za zakażenia układu moczowego oraz inne pozajelitowe infekcje u ludzi, są coraz częściej izolowane w różnych populacjach na całym świecie. Pomimo iż uznanym rezerwuarem tych bakterii jest przewód pokarmowy, stopień kolonizacji jelit przez te szczepy u ludzi nie jest znany. W badaniu z 2006 r., którym objęto 455 zdrowych dzieci z Seattle, u 7 (1,5%) stwierdzono nosicielstwo E. coli oporną na cyprofloksacynę, pomimo braku ekspozycji na fluorochinolony u tych dzieci.

Autorzy omawianego badania ocenili częstość kolonizacji przez patogenne szczepy E. coli oporne na cyprofloksacynę u zdrowych bliźniąt nieeksponowanych na fluorochinolony oraz ich matek, zamieszkujących St. Louis. Ponadto analizie poddano wrażliwość wyhodowanych patogenów na inne antybiotyki, sekwencję genomową, profil wirulencji, a także przeprowadzono analizę porównawczą z wyizolowanymi w 2006 r. szczepami pochodzącymi od zdrowych dzieci z Seattle.

Badaniem objęto 40 kobiet ciężarnych (w ciążach bliźniaczych), od których pobierano stolec na badania co pół roku, oraz ich 80 dzieci, u których badania stolca wykonywano co miesiąc do wieku 2 lat, a następnie co 2 miesiące. Próbki pobierano od stycznia 2010 do maja 2013 r.

Próbki stolca inkubowano w bulionie kazeinowo-sojowym (TSB) przez 65 min, następnie uzyskaną zawiesinę posiewano na podłoże McConkeya zawierające wankomycynę, cyprofloksacynę i amfoterycynę. Uzyskany mętny wzrost ponownie posiewano na agarze McConkeya zawierającym te same antybiotyki. Szczepy E. coli oporne na cyprofloksacynę poddawano sekwencjonowaniu metodą MLST (multilocus sequence typing). W celu oceny ich antybiotykooporności stosowano testy krążkowe z cyprofloksacyną, ampicyliną, cefazoliną, cefotetanem, ceftazydymem, ceftriaksonem, cefepimem, piperacyliną z tazobaktamem, trimetoprimem sulfametoksazolem, gentamycyną, doksycykliną i meropenemem.

DNA szczepów opornych na cyprofloksacynę poddawane było analizie pod względem cech wirulencji oraz typowaniu klonalnemu metodą PCR (polymerase chain reaction).

Tym samym badaniom poddano archiwalne szczepy pochodzące od zdrowych dzieci z Seattle, badanych w 2006 r. Za początek kolonizacji uznawano dzień w połowie czasu pomiędzy pierwszym dodatnim wynikiem posiewu stolca a badaniem poprzednim. W przypadku, gdy pierwszy pobrany w życiu stolec dawał wynik dodatni, za początek kolonizacji uznawano dzień w połowie między narodzinami a pierwszym badaniem stolca.
Wyniki

Szczepy E. coli oporne na cyprofloksacynę wyhodowano co najmniej w jednym stolcu u 15 z 80 bliźniąt (19%) oraz u 8 z 40 matek (20%), przy czym u 11 osób szczepy te wyhodowano wielokrotnie. U 33% badanych rodzin co najmniej u jednego członka rodziny co najmniej raz stwierdzono dodatni posiew stolca w kierunku E. coli opornej na cyprofloksacynę. 10 próbek stolca pobranych od 10 różnych dzieci zawierało Gram-ujemne laseczki oporne na cyprofloksacynę, niebędące E. coli. Szczepy te obejmowały Stenotrophomonas maltophila, Citrobacter freundii oraz Citrobacter werkmanii.

Mediana wieku, w którym po raz pierwszy stwierdzano kolonizację opornym szczepem E. coli, wynosiła 341 dni (przedział kwartylowy 49–641).

Dzieci, u których stwierdzano nosicielstwo tym szczepem, w przeszłości przebywały dłużej na oddziale noworodkowym o medianę 6 dni w porównaniu z dziećmi, u których nie stwierdzono takich patogenów (p 0,02). Matki dzieci będących nosicielami E. coli opornej na cyprofloksacynę, istotnie częściej same również były nosicielkami (p 0,001). Nie zaobserwowano natomiast różnicy między dziećmi, u których wyhodowano oporny szczep E. coli a tymi, u których go nie stwierdzono, w zakresie takich zmiennych, jak: wiek płodowy w chwili urodzenia, płeć, rasa, zygotyczność, rodzaj porodu, sposób karmienia, podanie antybiotyków lub leków mających łagodzić objawy refluksu żołądkowo-jelitowego u dziecka w okresie pierwszych dwóch miesięcy życia, a także podanie antybiotyków u matki w okresie perinatalnym.
Tylko 2 dzieci z 15, u których stwierdzono obecność opornej E. coli w stolcu, otrzymywało jakiś antybiotyk w okresie 9 miesięcy przed pierwszym dodatnim posiewem, podczas gdy 6 dzieci w tej grupie w ogóle nigdy wcześniej nie otrzymywało antybiotyków. W 6 rodzinach u obydwojga bliźniąt stwierdzono dodatni wynik posiewu stolca w kierunku opornej E. coli, zazwyczaj w kilku kolejnych badaniach, podczas gdy w 3 rodzinach tylko u jednego bliźnięcia wynik posiewu był dodatni i u tych trojga dzieci dodatni wynik posiewu stwierdzono tylko jeden raz.

Spośród 57 wyhodowanych izolatów E. coli opornej na cyprofloksacynę: 52 (91%) stanowił serotyp ST131-H30, a pozostałych 5 – ST405. 51 (89%) było opornych co najmniej na 1 antybiotyk. Wszystkie szczepy oporne na cyprofloksacynę zawierały geny kodujące FimM (fimbrie typu 1), a ponad 90% zawierało geny kodujące Iha (receptor adhezyny – syderoforu), Sat (toksynę), różne białka związane z przyswajaniem żelaza, Usp (bakteriocynę), OmpT (proteazę błony zewnętrznej), MaIX (marker wyspy patogenności) oraz YfcV (adhezynę). Każdy szczep zawierał 7–12 loci wirulencji (mediana 10).

Z 7 szczepów archiwalnych pochodzących z badania dzieci z Seattle, 3 należały do podrodziny ST131-H30, a pozostałe 4 – do ST354, ST405, ST964 i ST1291. W zakresie antybiotykowrażliwości oraz profilu wirulencji wszystkie one przypominały 57 izolatów wyhodowanych w obecnie przeprowadzonym badaniu.