ForumMedyczne.edu.pl

Haematuria and proteinuria in childhood
Andrew Lunn, Thomas A. Forbes
Paediatrics and Child Health, 2012; 22 (8): 315-321
Data utworzenia: 11.01.2013
Ostatnia modyfikacja: 11.01.2013
Opublikowano w Medycyna Praktyczna Pediatria 2012/06
Pełna treść artykułu jest dostępna w publikacji: Medycyna Praktyczna Pediatria 2012/6

KOMENTARZ
dr hab. med. Jan Zawadzki
Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytutu "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" w Warszawie

U zdrowego człowieka niewielki białkomocz jest następstwem procesów filtracji kłębuszkowej oraz cewkowej reabsorpcji i sekrecji białka. Ilość białka wydalonego z moczem u zdrowych dzieci zależy od wieku, masy i powierzchni ciała, ale nie powinna przekraczać 100 mg/m2 pc./24 h. W 1970 roku Barratt zaproponował, aby ilość białka wydalanego w moczu określać w przeliczeniu na 1 g kreatyniny. Wskaźnik ten można wyliczyć, oznaczając białko i kreatyninę w moczu z dobowej zbiórki lub z dowolnej porcji moczu. Ma to szczególne znaczenie u dzieci, zwłaszcza najmniejszych, u których zebranie moczu z całej doby może być dużym problemem. Określenie wydalonego białka (w przeliczeniu na kreatyninę) w moczu rannym i po kilkugodzinnej pionizacji umożliwia rozpoznanie białkomoczu ortostatycznego, który często jest łagodną postacią białkomoczu izolowanego u młodzieży. Bezwzględna wartość stężenia białka w moczu z oznaczeń laboratoryjnych nie może być dobrym wskaźnikiem nerkowego wydalania białka, ponieważ wynik zależy od procesu zagęszczania moczu.

W artykule podano wartości białkomoczu w przeliczeniu na 1 mmol kreatyniny (1 mmol = 114 mg). W praktyce klinicznej przelicza się również na 1 g kreatyniny wydalonej w moczu według wzoru:

Wartość wskaźnika wyrażona w mg/g kreatyniny jest 8,8 razy większa od wartości wyrażonej w mg/mmol kreatyniny.
Zwiększone wydalanie białka w moczu może być następstwem przechodzenia przez błonę filtracyjną (białkomocz kłębuszkowy: albumina, IgG), rzadziej zaburzeniem cewkowej reabsorpcji (białkomocz cewkowy: α1 mikroglobulina, β2 mikroglobulina). W diagnostyce klinicznej w celu określenia charakteru białkomoczu oznacza się stężenia białek o określonej masie cząsteczkowej (markery białkowe). W Instytucie "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" do ich oznaczenia stosuje się ilościową metodę nefelometryczną z wykorzystaniem aparatury i odczynników firmy Siemens.

Tabela. Wydalanie białek z moczem u zdrowych dorosłych

Białko w moczu (wskaźnik) Masa cząsteczkowa (kD) Białko w moczu (mg/g kreatyniny)
α2 makroglobulina 725 <10
IgG 150 <10
albumina 67 <20
α1 mikroglobulina 33 <14

Białkomocz kłębuszkowy występuje w glomerulopatiach, natomiast białkomocz cewkowy jest charakterystycznym objawem dla tubulopatii, przede wszystkim dotyczących zaburzeń transportu w cewce bliższej. Obecność co najmniej 0,5 ml krwi w litrze moczu powoduje zmianę jego barwy na czerwoną lub brunatną, co wywołuje duży niepokój rodziców i starszych dzieci. Zawsze należy pamiętać o przyczynach zmiany zabarwienia moczu niezwiązanych z obecnością krwi, które wymieniono w komentowanym artykule. Wśród przyczyn zmiany zabarwienia moczu na brunatny należy ponadto uwzględnić alkaptonurię. W przebiegu tej bardzo rzadkiej choroby metabolicznej dziecko oddaje mocz żółty, który po kilku minutach zabarwia pieluszkę na kolor brunatny. Pamiętam, jak duży niepokój budził ten stan u rodziców niemowlęcia do czasu rozpoznania tej łagodnej choroby. Bardzo rzadko krwiomocz jest pierwszym i jedynym objawem skazy krwotocznej. W swojej praktyce spotkałem pacjenta, u którego krwiomocz był następstwem ciężkiego upośledzenia syntezy protrombiny, w skrycie rozwijającej się marskości wątroby w przebiegu choroby Wilsona.

Wśród przyczyn krwinkomoczu zawsze należy uwzględnić mikrokrystalurię w stanach hiperkalciurii i/lub hiperurykozurii, zwłaszcza przy tendencji do wydalania zagęszczonego moczu o zbyt kwaśnym odczynie (pH <5,5).
W praktyce pediatrycznej postępowanie kliniczne u większości dzieci z białkomoczem lub krwinkomoczem polega na rozpoznaniu łagodnych przyczyn i skierowaniu pozostałych pacjentów do odpowiedniego specjalisty.

Piśmiennictwo do komentarza,źródło: mp.pl