Lactobacillus reuteri DSM 17 938 w leczeniu czynnościowego bólu brzucha u dzieci

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
Asystentka

Lactobacillus reuteri DSM 17 938 w leczeniu czynnościowego bólu brzucha u dzieci

Post autor: Asystentka »

Opracował lek. Maciej Kołodziej
Konsultowała prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska
Skróty: analiza ITT* – analiza w grupach wyodrębnionych zgodnie z zaplanowanym leczeniem, CFU – liczba żywych bakterii, RCT* – badanie z randomizacją, SD – odchylenie standardowe

* Kryteria wyboru badań, opis procesu kwalifikacji oraz słownik podstawowych pojęć używanych w opisie badań klinicznych znajdują się na stronie internetowej Medycyny Praktycznej w zakładce Artykuły.

Metodyka: RCT, podwójnie ślepa próba, analiza ITT; okres obserwacji wynosił 8 tygodni
Populacja: 101 dzieci w wieku 6–15 lat (śr. 11,95 roku; 52,4% chłopcy), u których w okresie od marca do października 2013 roku występował co najmniej 1 epizod bólu brzucha w tygodniu.
Interwencja: L. reuteri DSM 17 938 p.o. w dawce 1 × 108 CFU raz na dobę przez 4 tygodnie (52 dzieci)
Kontrola: placebo (49 dzieci)
Następnie obie grupy obserwowano przez kolejne 4 tygodnie (okres bez suplementacji). Pacjenci i opiekunowie notowali liczbę i nasilenie epizodów bólu brzucha w 10-punktowej skali emocji Hicksa (0 pkt – bez bólu, 10 pkt – bardzo silny ból).
Wyniki: Po 4 tygodniach trwania interwencji w grupie otrzymującej L. reuteri DSM 17 938, w porównaniu z grupą kontrolną, stwierdzono:

rzadsze występowanie bólu brzucha (śr. 1,9 [SD: 0,8] vs 3,6 [SD: 1,7] epizodu/tydz.).
zmniejszenie nasilenia bólu brzucha (śr. 4,3 [SD: 2,7] vs 7,2 [SD: 3,1] pkt w skali Hicksa).

Po 8 tygodniach trwania badania (dodatkowe 4 tygodnie obserwacji bez suplementacji) w grupie otrzymującej L. reuteri DSM 17 938, w porównaniu z grupą kontrolną, stwierdzono:

zmniejszenie nasilenia bólu brzucha (śr. 4,8 [SD: 3,3] vs 6,4 [SD: 4,1] pkt w skali Hicksa)
rzadsze uczucie wzdęcia (1,1 [SD: 1,7] vs 2,6 [SD: 1,3] epizodu/ tydz.).

Badane grupy nie różniły się pod względem liczby dni nieobecności w szkole z powodu bólu brzucha. W żadnej grupie nie obserwowano zdarzeń niepożądanych.
Wnioski: Lactobacillus reuteri DSM 17 938, w porównaniu z placebo, zmniejszył częstotliwość oraz nasilenie czynnościowego bólu brzucha u dzieci.
Komentarz

prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska
Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Opcje terapeutyczne w leczeniu czynnościowego bólu brzucha są ograniczone. Pomocna bywa rozmowa wyjaśniająca charakter dolegliwości z dzieckiem i jego rodzicami. Niektóre dzieci wymagają dodatkowo wsparcia psychologicznego i farmakoterapii. Niestety tylko nieliczne interwencje oceniono w wiarygodnych badaniach z randomizacją i żadna z nich nie stanowi standardu postępowania. Stąd wynikają poszukiwania innych opcji terapeutycznych. Wyniki przeglądu Cochrane sugerują, że probiotyki mogą być skuteczne w leczeniu czynnościowego bólu brzucha.1 Przesłanką do ich stosowania są zaburzenia ilościowe i jakościowe mikrobioty przewodu pokarmowego obserwowane zwłaszcza u chorych na zespół jelita drażliwego. Problemem pozostaje wybór właściwego probiotyku.

W przedstawionym powyżej badaniu wykazano, że Lactobacillus reuteri DSM 17 938, w porównaniu z placebo, zmniejszał częstotliwość występowania oraz nasilenie czynnościowego bólu brzucha (zgodnie z kryteriami rzymskimi III) u dzieci w wieku 6–15 lat. Szkoda, że autorzy badania nie ocenili powodzenia leczenia, czyli odsetka dzieci, u których obserwowano całkowite ustąpienie dolegliwości bólowych. Nawiasem mówiąc, autorzy wyliczali wielkość próby na postawie odsetka pacjentów z przewidywaną poprawą, ale wyniki podali jako zmienne ciągłe (średnia dla całej grupy). Biorąc pod uwagę, że badana populacja była stosunkowa mała, niejasności dotyczące sposobu wyliczenia wielkości próby mogą być istotne i zmienić wnioski z badania.

Rola L. reuteri DSM 17 938 w leczeniu czynnościowego bólu brzucha u dzieci pozostaje przedmiotem kontrowersji. W kilku badaniach potwierdzono korzystny efekt tego szczepu w odniesieniu do niektórych punktów końcowych,2 w tym w badaniu obejmującym dzieci z czynnościowym bólem brzucha lub zespołem jelita drażliwego.3 Wyniki co najmniej 1 badania – na razie opublikowanego wyłącznie w postaci streszczenia – wskazują natomiast na podobną skuteczność L. reuteri DSM 17 938 i placebo.4 Przedmiotem dyskusji pozostaje pytanie, co może być przyczyną odmiennych wyników. Poza różnicami w protokołach badań, wytłumaczeniem mogą być różnice w badanych populacjach (inny skład mikrobioty?).

Jak postępować w praktyce? Probiotyk L. reuteri DSM 17 938 jest dostępny w Polsce. W przeprowadzonych badaniach dobrze udokumentowano jego bezpieczeństwo i skuteczność w leczeniu kolki niemowlęcej,5 również klasyfikowanej – zgodnie z kryteriami rzymskimi – jako zaburzenie czynnościowe. Biorąc pod uwagę, że nie ma skutecznych metod leczenia czynnościowego bólu brzucha, można rozważyć próbę leczenia za pomocą L. reuteri DSM 17 938 (w dawce i schemacie takich jak w komentowanym badaniu). Można się spodziewać, że takie postępowanie przyczyni się, przynajmniej u niektórych dzieci, do ustąpienia lub zmniejszenia nasilenia objawów klinicznych. Dalsze badania powinny pomóc lepiej określić grupę dzieci z czynnościowym bólem brzucha, które mają największą szansę na odniesienie korzyści z leczenia za pomocą L. reuteri DSM 17 938.

Na koniec warto zwrócić uwagę, że zastosowane przez autorów kryteria rzymskie III przechodzą do historii. W maju 2016 opublikowano kryteria rzymskie IV,6 w których wprowadzono zmiany dotyczące terminologii i rozpoznawania czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego. Warto o tej aktualizacji wiedzieć, ale nie ma ona znaczenia dla interpretacji wyników przedstawionego powyżej badania.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post