ForumMedyczne.edu.pl

Optymalne leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów – zalecenia EULAR dla praktyki klinicznej
Artykuł napisany specjalnie dla Medycyny Praktycznej i Polskiego Archiwum Medycyny Wewnętrznej.

Johannes W.J. Bijlsma MD PhD
Department of Rheumatology & Clinical Immunology,
University Medical Center, Utrecht, Holandia

Od Redakcji: Prof. J.W. Bijlsma jest współautorem przedstawianych zaleceń. Pełna publikacja z zaleceniami EULAR ukazała się w przekładzie na język polski w formie wydania specjalnego 2/2010 "Medycyny Praktycznej".

Tłumaczył dr med. Piotr Gajewski
Konsultowali: prof. dr hab. med. Witold Tłustochowicz, Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie; dr hab. med. Piotr Głuszko, Klinika Reumatologii Instytutu Reumatologii im. E. Reicher w Warszawie

Skróty: ACR – Amerykańskie Kolegium Reumatologii, EULAR – Europejska Liga do Walki z Chorobami Reumatycznymi, GKS – glikokortykosteroid(y), LMPCh – leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby, MTX – metotreksat, RZS – reumatoidalne zapalenie stawów, TNF – czynnik martwicy nowotworów

Wprowadzenie

Postęp w leczeniu chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), jaki się dokonał w ostatnich 20 latach, jest spektakularny. Opiera się on na 3 ważnych koncepcjach, które obecnie wyznaczają standard opieki:
1) opracowanie nowych leków – dużym przełomem było wprowadzenie do leczenia RZS leków biologicznych; wprawdzie są one bardzo drogie, ale ich skuteczność jest rzeczywiście imponująca[1]
2) strategie leczenia – wiele badań klinicznych i obserwacji jasno pokazało, że stosowanie w odpowiednim czasie kombinacji różnych leków w ramach określonej strategii jest znacznie skuteczniejsze niż monoterapia lekami stosowanymi kolejno jeden po drugim[2,3]
3) dążenie do osiągnięcia celów terapeutycznych – różne badania wykazały, że dopasowywanie leczenia u danego pacjenta, tak by osiągnąć cele terapeutyczne, i zmiana terapii, gdy tylko zajdzie taka konieczność, jest znacznie skuteczniejszym postępowaniem niż stosowanie konkretnej terapii A albo terapii B[4].

Koncepcje te doprowadziły do sformułowania nowych "Zaleceń EULAR dotyczących leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów syntetycznymi i biologicznymi lekami przeciwreumatycznymi modyfikującymi przebieg choroby". Pod kierunkiem Josefa Smolenia i Roberta Landewe ponad 30 reumatologów europejskich przedyskutowało wyniki przeglądów piśmiennictwa i swoje własne doświadczenia z codziennej praktyki. Ostatecznie sformułowano 3 zasady ogólne oraz 15 konkretnych zaleceń dotyczących leczenia RZS.[5]
Poniżej zostaną omówione zasady ogólne, zalecenia zostaną podane w tabeli i wyjaśnione w tekście; niektóre są uzupełnione moimi osobistymi komentarzami, zgodnie z życzeniem redakcji.