ForumMedyczne.edu.pl

ECCO 2017: Pembrolizumab skuteczny również w rzadkim podtypie czerniaka złośliwego
Podczas tegorocznego European Cancer Congress (ECCO 2017), który odbywał się w Amsterdamie, przedstawiono wyniki badań klinicznych, które wskazują, że pembrolizumab jest aktywny u chorych na podtyp śluzówkowy czerniaka, który jest rzadką postacią tej choroby.
Pembrolizumab wiąże się z receptorem PD-1 i blokuje jego łączenie się z ligandami, PD-L1 i PD-L2, a co za tym idzie aktywuje limfocyty T oddziaływujące zarówno na komórki guza jak i zdrowe komórki. Receptor programowanej śmierci komórki, PD-1 (ang. programmed death) zlokalizowany jest na powierzchni limfocytów T, podczas gdy ligand wiążący się z receptorem, PD-L1 znajduje się na powierzchni komórek nowotworowych, umożliwiając nowotworowi ucieczkę spod kontroli układu immunologicznego organizmu oraz jego wzrost.

Do tej pory chorzy na czerniaka błon śluzowych zwykle wyłączani byli z badań klinicznych dotyczących immunoterapii. Czerniak złośliwy zwykle powstaje w obrębie skóry pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (promieniowanie słoneczne). Czerniak śluzówkowy powstaje w obrębie błon śluzowych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego czy dróg moczowo-płciowych i nie jest spowodowany działaniem promieniowania ultrafioletowego. Przyczyna jego powstawania jest nieznana. Czerniak błon śluzowych stanowi około 1% wszystkich czerniaków i charakteryzuje się bardzo niekorzystnym rokowaniem, głównie z uwagi na późne rozpoznanie choroby. Większość chorych otrzymujących standardowe leczenie nie przeżywa roku od momentu rozpoznania.

Podczas tegorocznego kongresu ECCO przedstawiono dane pochodzące z trzech badań klinicznych (KEYNOTE-001, 002 i 006) dotyczące chorych na zaawansowanego czerniaka błon śluzowych, którzy stanowili nieco ponad 5% wszystkich chorych na czerniaka złośliwego włączonych do tych badań.

Spośród 86 chorych na czerniaka błon śluzowych odpowiedź na leczenie pembrolizumabem stwierdzono u 16 chorych (19%), z czego 12 chorych nadal pozostaje przy życiu bez stwierdzonej progresji choroby. Do tej pory najdłuższa czas terapii pembrolizumabem w tej grupie chorych to 27 miesięcy, a średni czas przeżycia całkowitego (ang. overall survival, OS) wynosi 11,3 miesiąca.

Odsetek odpowiedzi na leczenie wśród 1483 chorych na inne postacie zaawansowanego czerniaka włączonych do programu badań klinicznych KEYNOTE wynosił 33%. Większość leczonych pembrolizumabem chorych, u których stwierdzono odpowiedź na leczenie (72%) pozostaje nadal przy życiu, a średni czas przeżycia całkowitego wynosi blisko dwa lata. Wśród tych chorych są również chorzy, u których stwierdzono całkowitą odpowiedź na leczenie i którzy powrócili do normalnego życia. Odsetki odpowiedzi na leczenie są wprawdzie niższe dla czerniaka błon śluzowych niż dla innych podtypów czerniaka, co wymaga przeprowadzenia dalszych badań klinicznych, ale wyniki sugerują że również w podtypie śluzówkowym immunoterapia powinna być standardem leczenia.

U 70% chorych na postać śluzówkową czerniaka złośliwego włączonych do programu badawczego KEYNOTE wykazano ekspresję PD-L1 na powierzchni komórek nowotworowych. Chorzy w ramach badań klinicznych KEYNOTE otrzymywali pembrolizumab we wlewie dożylnym w dawce 2 mg/kg masy ciała lub 10 mg/kg masy ciała co 3 tygodnie bądź w dawce 10 mg/kg masy ciała co 2 tygodnie.