Pielęgnacja dziecka od pierwszego dnia życia

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
admin. med.

Pielęgnacja dziecka od pierwszego dnia życia

Post autor: admin. med. »

dr n. med. Adam J. Sybilski
Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych z Centrum Alergologii i Dermatologii, CSK MSW w Warszawie

Funkcje skóry
Skóra człowieka spełnia wiele kluczowych funkcji. Chroni nas przed zimnem, ciepłem, promieniowaniem czy działaniem środków chemicznych. Funkcje aktywne to przede wszystkim regulacja cieplna, wydalanie potu czy łoju, wchłanianie, synteza witaminy D3 i hormonów oraz melaniny wraz z ochroną przed promieniami UV. Skóra spełnia również ważną rolę w procesach odpornościowych1,2. Zabezpiecza, co bardzo istotne, zwłaszcza w okresie noworodkowym i niemowlęcym przed wnikaniem drobnoustrojów i pasożytów. O skórę trzeba dbać, nawet gdy jest zdrowa i pozornie nic złego się z nią nie dzieje. A może właśnie przede wszystkim kiedy jest zdrowa, aby zapobiegać jej chorobom. Dbanie polega na pielęgnowaniu jej za pomocą odpowiednich preparatów w sposób stały i systematyczny. Nie można ograniczyć się do jednorazowego użycia kremu. Ten proces musi być ciągły, nawet wówczas, gdy skóra jest zdrowa.
Specyfika skóry noworodka

Skóra noworodka różni się od skóry dorosłego. Jest jasnoróżowa oraz charakteryzuje się większą wrażliwością i podatnością na infekcje, łatwiej ulega podrażnieniom niż skóra dorosłego. Jest elastyczna i jaśniejsza (słabiej produkuje barwnik), przez co jest mniej odporna na promieniowanie słoneczne. Jej funkcje związane z regulacją termiczną – pocenie – są jeszcze w powijakach. Nowo narodzone dziecko szybko się przegrzewa, jest także narażone na większe wchłanianie substancji kontaktujących się ze skórą, jak leki czy substancje chemiczne3. Te cechy powodują, że codzienną pielęgnację należy dostosować do wieku dziecka.
Pielęgnacja skóry noworodka – emolienty

Podstawowa pielęgnacja skóry to przede wszystkim właściwe jej oczyszczanie oraz nawilżanie. Należy ją również chronić przed otarciami i odparzeniami, szczególnie w okolicach pośladków. Nie powinno się jej nadmiernie eksponować na promieniowanie UV, niską lub wysoką temperaturę, wiatr oraz dużą wilgoć. Podstawą pielęgnacji są kąpiele, które oczyszczają i pielęgnują, zmniejszają kolonizację bakterii i działają relaksująco4. Noworodka należy kąpać 2–3 razy w tygodniu, idealna temperatura wody to 38–40oC, czas trwania 5–10 minut. Kolejnym etapem pielęgnacji jest stosowanie emolientów, czyli preparatów natłuszczających, umożliwiających utrzymanie właściwego poziomu nawilżenia. Ostatnio badacze dowiedli, że stosowanie emolientów od pierwszego dnia życia znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry (AZS), a w konsekwencji pojawienia się różnorodnych chorób alergicznych w wieku późniejszym7,8. Choć są to dopiero pierwsze doniesienia, być może otwierają nowe możliwości dla profilaktyki chorób alergicznych.

Miejscowa aplikacja emolientów chroni warstwę rogową i sprzyja dojrzewaniu bariery naskórkowej oraz jej naprawie. Ponadto emolienty mogą pobudzać produkcję lipidów w naskórku, a tym samym odbudowę bariery naskórkowej, i poprawiać stan skóry9. Stosowanie emolientów wpływa również na zmniejszenie utraty wody przez skórę, a więc zapobiega jej przesuszaniu.
Specyfika skóry niemowlęcia

Skóra niemowlęcia jest już bardziej dojrzała, jednak pielęgnację nadal cechuje pewna specyfika. Szczególnej uwagi wymaga okolica pieluszkowa. Obecnie powszechnie stosowane są pieluchy jednorazowe, które mają substancje absorbujące wilgoć. Pozwala to na uniknięcie podrażnień skóry przez mocz i kał, przywrócenie fizjologicznego kwaśnego pH skóry. By zapobiec podrażnieniom, należy zmieniać pieluchy po zauważeniu zabrudzenia, nie rzadziej niż co 3–4 godziny. Złotym standardem w myciu dziecka przy zmianie pieluchy jest nadal woda i delikatna chusteczka. Nie ma potrzeby stosowania środków czyszczących lub mydeł. W sytuacjach, w których niezbędne jest użycie środków myjących, należy używać preparatów wyłącznie przeznaczonych dla niemowląt, łagodnych, o fizjologicznym pH, bez konserwantów i substancji zapachowych. Ograniczy to ryzyko podrażnienia wrażliwej skóry4. Niekiedy jednak takie postępowanie nie uchroni przed podrażnieniami. Zalecane są wtedy produkty o tłustej konsystencji, z zawartością wazeliny lub lanoliny. W przypadku bardziej nasilonych zmianach należy używać preparatów z alantoiną, które przyspieszają odnowę naskórka10,11.
Skóra sucha – bezwzględne wskazanie do stosowania emolientów u niemowląt

Zmniejszenie nawilżenia powoduje zwiększenie przepuszczalności naskórka. W konsekwencji zwiększa podatność na działanie czynników zewnętrznych. Dochodzi do podrażnienia, stanów zapalnych, infekcji, alergii i świądu.

Suchość skóry pojawia się w wyniku narażenia na detergenty, promieniowanie UV, zimno, wiatr, zaburzenia hormonalne itd. Suchy i podrapany naskórek stanowi wrota do wnikania mikroorganizmów, których obecność dodatkowo nasila destrukcję bariery i świąd. Właściwe natłuszczenie i nawilżenie naskórka redukuje suchość i świąd, przez co zmniejsza odruch drapania, a to znacznie poprawia jakość życia dziecka. Należy pamiętać, że znaczenie ma nie tylko rodzaj preparatu, lecz także czas, w którym się go stosuje. Efekt nawilżenia po zastosowaniu emolientów utrzymuje się ok. 4–6 godzin, dlatego ich aplikacja powinna być ponawiana co 4 godziny. Niezwykle istotna jest aplikacja wieczorna bezpośrednio po delikatnym osuszeniu skóry po kąpieli12,13. Uważa się, że optymalnie emolienty powinny być zaaplikowane 3–4 minuty po kąpieli. Wtedy ich działanie jest najskuteczniejsze.
Co powinien zawierać emolient:

składniki uzupełniające lipidy – naturalne oleje odpowiadające składem lipidowym składowi lipidów skóry, co zapewni skórze dziecka właściwą podaż niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, np.: masło shea, olej makadamia, olej z awokado
składniki nawilżające – fizjologiczne humektanty, czyli substancje wiążące wilgoć w naskórku jednocześnie naturalnie w nim występujące, jak kwas hialuronowy i mocznik
substancje okluzyjne – zapewniające fizyczną barierę przed wnikaniem substancji drażniących oraz zmniejszenie przezskórnej utraty wody, najlepiej naturalne, jak triglicerydy kaprylowo–kaprynowe, które jednocześnie dostarczają lipidów skórze dziecka
substancje kojące i łagodzące podrażnienia, jak alantoina i pantenol.

Do najczęstszych błędów w pielęgnacji noworodków i niemowląt należą:

używanie kosmetyków przeznaczonych dla osób dorosłych, które drażnią skórę dziecka
zbyt częste (częściej niż raz na dobę) kąpiele, które mogą wysuszać skórę
preparaty zawierające środki ograniczające rozwój bakterii stosowane do pielęgnacji zdrowej skóry dziecka, które mogą osłabić naturalną florę bakteryjną skóry dziecka i wywoływać reakcje kontaktowe o charakterze alergicznym.

Prawidłowa pielęgnacja już od pierwszego dnia życia:

kąpiele w wodzie, 2–3 razy w tygodniu, z użyciem łagodnych preparatów myjących, zawierających emolienty
stosowanie na osuszoną skórę emolientu, który zabezpieczy ją przed przesuszeniem, przenikaniem drażniących substancji oraz rozwojem alergii w późniejszym wieku
codzienna, regularna pielęgnacja skóry, jej nawilżanie oraz zapobieganie utracie wody – prewencja chorób skóry oraz rozwoju alergii.
źródło:mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post