Dieta przy niedoborze żelaza, anemii

Wszystko o dietach, ich rodzajach i stosowaniu.
admin. med.

Dieta przy niedoborze żelaza, anemii

Post autor: admin. med. »

artykuł mgr. Magdaleny Makarewicz-Wujec i dr. n. med. Małgorzaty Kozłowskiej-Wojciechowskiej z Instytutu Żywności i Żywienia

Niedokrwistość (anemia) objawia się zbyt niskim poziomem hemoglobiny i małą liczbą krwinek czerwonych. Najczęstszą przyczyną tej choroby jest niedobór żelaza w organizmie, spowodowany jego zbyt małą ilością w diecie, nieodpowiednim wchłanianiem z przewodu pokarmowego lub utratą tego składnika (w wyniku krwawień).
Anemia, czyli niedokrwistość
Niedokrwistość złośliwa była chorobą nieuleczalną podobnie jak nowotwory. Dzisiaj, choć wiemy, co ją wywołuje i jak ją leczyć, pozostaje nadal poważną chorobą.
Niedokrwistość żywieniowa jest także spowodowana spożywaniem produktów wysoko przetworzonych, które na skutek procesów technologicznych utraciły witaminy i składniki mineralne. Istotną rolę odgrywa także nieodpowiedni dobór produktów, który może powodować zmniejszenie wchłaniania żelaza, mimo jego wystarczającej ilości w diecie.

Bardzo często niedokrwistość dotyczy kobiet w wieku rozrodczym, które tracą dużo żelaza w czasie menstruacji oraz stosują diety odchudzające o niedoborowym poziomie żelaza i innych składników odżywczych odgrywających ogromną rolę w procesach krwiotwórczych (kwas foliowy, witamina B12, miedź, kobalt).

Tajemnicza witamina B12 - czym jest, gdzie jej szukać - dlaczego jest tak ważna
Warto wiedzieć, że żelazo z produktów pochodzenia roślinnego wchłania się dużo gorzej niż z produktów pochodzenia zwierzęcego. Z badań wynika, że wchłanianie żelaza z ryżu i szpinaku wynosi 1%, z kukurydzy 3%, z sałaty 4%, a z pszenicy 5%. Natomiast wchłanianie żelaza z ryb wynosi 11%, z wątroby 12%, a z mięsa cielęcego 22%. Taka różnica jest spowodowana odmienną formą chemiczną: w produktach pochodzenia zwierzęcego mamy żelazo hemowe - dwuwartościowe, a w produktach roślinnych żelazo niehemowe - trójwartościowe.

Ze względu na zawartość żelaza artykuły spożywcze możemy ogólnie podzielić na produkty o niskiej zawartości żelaza (ok. 1 mg/100 g) np. mleko, ziemniaki, owoce; produkty o średniej zawartości żelaza (1 - 4 mg/100 g) - np. drób, mięso, kasze, warzywa; produkty o wysokiej zawartości żelaza (4 mg/100 g) np. podroby, warzywa strączkowe.

Leczenie dietetyczne niedokrwistości ma znaczenie głównie wspomagające. Decyzję o terapii farmakologicznej (preparaty żelaza i inne witaminowo - mineralne) oraz o diecie podejmuje lekarz wraz z pacjentem. Dieta w niedokrwistości z niedoboru żelaza powinna uwzględniać głównie produkty, które zapewniają odpowiednią podaż białka, żelaza, witaminy B6, B12, C i wielu mikroelementów (miedzi, kobaltu, manganu).

Najważniejsze zasady diety:
Wybieraj tylko produkty pełnowartościowe, które oprócz kalorii dostarczają również białka, węglowodanów, tłuszczu, witamin i składników mineralnych. Doskonałym źródłem węglowodanów złożonych i wartościowego białka są produkty zbożowe wytworzone z całych ziaren (kasze) lub mąk grubego przemiału (ciemne pieczywo) oraz warzywa, zwłaszcza strączkowe.

Unikaj wyrobów cukierniczych, słodyczy, białego pieczywa, cukru. Są one jedynie źródłem pustych kalorii.
Jedz więcej chudego mięsa, wątroby, chudych gatunków wędlin. Jest to źródło żelaza dobrze przyswajanego przez organizm. Ponieważ jednak te produkty dostarczają również dużej ilości tłuszczu, należy ograniczyć jego dodatek, zwłaszcza tłuszczu pochodzenia zwierzęcego, do potraw. Nie zaleca się smażenia czy duszenia poprzedzonego obsmażaniem.

W każdym posiłku uwzględnij warzywa i owoce o dużej zawartości witaminy C. Zwiększa ona znacznie wchłanianie żelaza (nawet 2 - 3-krotnie). Zawartość witaminy C w dziennej racji pokarmowej powinna wynosić co najmniej 150 mg. Jest ona wrażliwa na temperaturę, dlatego też lepiej spożywać świeże warzywa i owoce. Najlepszym źródłem tej witaminy są: papryka czerwona, natka pietruszki, brokuły, pomidory, truskawki, czarne porzeczki, cytrusy, aronia oraz soki owocowe, zwłaszcza pomarańczowy, grejpfrutowy, z czarnej porzeczki.

Ograniczaj picie kawy i herbaty. Zawierają one taniny - związki hamujące wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Ich działanie możemy zmniejszyć, pijąc te napoje nie w czasie posiłku czy bezpośrednio po nim, lecz między posiłkami. Warto również dodawać do kawy i herbaty śmietankę.

Zgodnie z normą WHO o niedokrwistości mówimy wtedy, gdy zawartość hemoglobiny spada:
u mężczyzn - poniżej 130 g/l,
u kobiet - poniżej 120 g/l,
u kobiet w ciąży - poniżej 110 g/l,
u dzieci do 6. roku życia - poniżej 110 g/l,
u dzieci w wieku 6-14 lat - poniżej 120 g/l.
Zawartość żelaza w różnych produktach (mg/100g produktu)

wątroba wieprzowa - 18,7
wątroba wołowa - 9,4
fasola biała - 6,9
płatki owsiane - 3,9
wołowina, polędwica - 3,1
cielęcina, łopatka - 2,9
według H. Kunachowicz i in., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych, 1997)
Grupa ludności poziom
bezpiecznego żelaza
(mg/osobę/dobę) norma zalecana
(mg/osobę/dobę)
kobiety 19 - 60 lat o małej aktywności fizycznej 14 18
kobiety 19 - 60 lat o średniej aktywności fizycznej 14 18
kobiety 19 - 60 lat o dużej aktywności fizycznej 17 19
kobiety ciężarne 22 26
kobiety karmiące 18 20
kobiety powyżej 60. roku życia 12 13
mężczyźni 19 - 60 lat o małej aktywności fizycznej 11 15
mężczyźni 19 - 60 lat o średniej aktywności fizycznej 11 15
mężczyźni 19 - 60 lat o dużej aktywności fizycznej 11 15
mężczyźni powyżej 60. roku życia 11 15]
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post