Bóle odcinka lędźwiowego i krzyżowego kręgosłupa

Choroby reumatyczne, zwyrodnienia układu kostno-stawowego, stany zapalnymi tkanki łącznej, rozpoznanie, leczenie oraz zapobieganie.
admin. med.

Bóle odcinka lędźwiowego i krzyżowego kręgosłupa

Post autor: admin. med. »

Bóle kręgosłupa są bardzo powszechne. Jest to jedno ze schorzeń cywilizacyjnych, często utrudniających normalne funkcjonowanie, zaburzających zdolność do pracy, powodujących zaburzenia snu. Dotyczy głównie osób w średnim wieku, a konkretnie między 30 a 50 rokiem życia
Ciągłe nadmierne obciążanie kręgosłupa, wady postawy, brak odpowiedniej aktywności fizycznej, to bardzo częste przyczyny powstawania dolegliwości ze strony kręgosłupa. Nie zwraca się należytej uwagi zachowywaniu prawidłowej pozycji podczas siedzenia czy spania. Skutkuje to różnego rodzaju bólami. Bóle te, mogą być bardzo zróżnicowane, ze względu na przyczynę. Bóle mogą być z przyczyn mechanicznych, neurogennych, z przyczyn zapalnych, infekcyjnych albo nowotworowych (wtedy ból może być uogólniony albo zajmować jakąś część ciała) oraz z przyczyn psychicznych.

Ból może pojawić się nagle i być ostry. Może powstać bez uchwytnej przyczyny - tak jak w przypadku występowania tętniaka aorty brzusznej albo złamania kompresyjnego kręgów - w przypadku osób nadużywających glikokortykosteroidy; lub też, ten rodzaj bólu może pojawić się u chorych, u których wystąpiła przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego.
Przyczyny bólów kręgosłupa

Każda osobna przyczyna bólu wywołuje inne objawy i inny schemat odczuwania bólu.
Bóle mechaniczne kręgosłupa

Bóle mechaniczne kręgosłupa są najczęstsze. Pojawiają się po urazie, nadmiernym obciążaniu kręgosłupa. W obrębie struktur łącznotkankowych kręgosłupa może dochodzić do mikrourazów, złamań. Może występować ucisk krążków międzykręgowych na rdzeń kręgowy, będący bezpośrednią przyczyną dolegliwości z towarzyszącym promieniowaniem bólu do kończyn dolnych. Podejrzenie tego typu przyczyny może nasunąć promieniowanie bólu poniżej wysokości kolan, gdy ból narasta w wyniku kaszlu lub kichania lub, gdy ból zwiększa się podczas chodzenia. Mięśnie przykręgosłupowe zazwyczaj są spięte, co też przyczynia się do występowania bólu. Dolegliwości przechodzą, jeśli chory odpoczywa, aczkolwiek odpoczynek (leżenie w łóżku) dłuższy niż 4 dni jest niewskazany, gdyż paradoksalnie może pogorszyć stan chorego. Zmiany neurologiczne (towarzyszące bólowi, takie jak zatrzymanie stolca, nie trzymanie lub wręcz przeciwnie – zatrzymanie moczu) łącznie z parastezjami w obrębie kończyn mogą wymagać interwencji neurochirurgicznej. Ból mechaniczny trwa zwykle krótko, aczkolwiek może nawracać. Ustępuje po odpoczynku.
Ból neurogenny kręgosłupa

Ból neurogenny kręgosłupa może być rwący, piekący, z charakterystycznym promieniowaniem wzdłuż drażnionego nerwu. Mogą pojawiać się skurcze i mrowienie. Przyczyn jest kilka. Może to być zwężenie kanału kręgowego - wskutek występowania guza nowotworowego (przerzutowego lub pierwotnego), przepukliny jądra miażdżystego krążka międzykręgowego. Może też występować w wyniku infekcji gruźliczej, której towarzyszy niszczenie kręgów, jak również urazu. Na tę przyczynę bólu może wskazywać zwiększanie się bólu podczas próby przeprostu kręgosłupa. Jest to objaw zwężenia kanału kręgowego. Charakterystyczne może być promieniowanie bólu do obu nóg. Objaw rozciągania nerwu kulszowego jest dodatni (objaw Lasegue). Czasem potrzebne jest leczenie operacyjne.
Ból w przebiegu procesu zapalnego

Bólowi w przebiegu procesu zapalnego towarzyszy uczucie porannej sztywności stawów kręgosłupa i ból zwiększający się po okresach unieruchomienia. Najczęściej w przebiegu ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa).
Ból psychogenny kręgosłupa

Ból psychogenny kręgosłupa zazwyczaj występuje u osób depresyjnych. Depresja może nasilać rzeczywiste objawy bólowe. Mogą być one przez chorego przedstawiane jako wiele bardziej nasilone niż są w rzeczywistości.
Ból kręgosłupa związany z nowotworzeniem

Ból dotyczący pewnego, większego, obszaru ciała. Powstaje w wyniku istnienia guzów nowotworowych atakujących kręgosłup (szpiczak mnogi, oponiak, nowotwory tkanki nerwowej rdzenia kręgowego, nowotwory przerzutowe - jak np. rak gruczołu krokowego itd.), w wyniku infekcji. Objawy takie może też dawać tętniak aorty brzusznej - ból pojawić się może nagle. Uogólnionemu bólowi towarzyszyć może gorączka i spadek masy ciała oraz tkliwość kręgosłupa. Ból ten nie ustępuje po odpoczynku i rozwija się bardzo powoli. Za tą przyczyną przemawiać może też bardzo długi czas trwania bólu i nie ustępowanie dolegliwości po zmianie pozycji nóg (przygięcie ich w kolanach).
Inne rodzaje bólów kręgosłupa
Ból przewlekły kręgosłupa

Ból przewlekły kręgosłupa trwa co najmniej pół roku. Charakteryzuje się promieniowaniem do pośladków. Przed jego pojawieniem się może dochodzić do licznych urazów mechanicznych, mogących skutkować stałym uszkodzeniem struktur kręgosłupa.
Kręgozmyk i kręgoszczelina

Bardzo często przed wystąpieniem kręgozmyku powstaje kręgoszczelina. Może być ona uwidoczniona różnymi technikami obrazowania. Dotyczy ona łuku kręgu. W kręgach, gdzie występuje kręgoszczelina może dojść do kręgozmyku, czyli ześlizgnięcia się trzonu kręgu do przodu. Najczęściej występuje w kręgosłupie lędźwiowym, ze względu na zwiększone jego obciążenie. Pojawić się może w młodym wieku, nie dając objawów na początku. Z upływem lat, dochodzi do pogłębiania się patologii i rozwoju bólu.

Leczenie obejmuje tzw. spondylodezę, czyli usztywnienie za pomocą prętów metalowych kilku kręgów w obrębie miejsca, w którym doszło do kręgozmyku. Spondylodeza unieruchamia mały odcinek kręgosłupa, nie wpływając w większym stopniu na ogólną ruchomość kręgosłupa. Zaleca się ćwiczenia zgięciowe.
Wady postawy

Ból kręgosłupa może też wynikać z nierówności kończyn i z rozwoju związanej z tym wady postawy.
Diagnostyka bólów kręgosłupa

RTG wykonuje się w pewnych określonych sytuacjach, gdy zachodzi podejrzenie guza nowotworowego, kręgozmyku, innej choroby kości - jak choroba Pageta (w której może dojść do złamań patologicznych), podejrzenie złamania, ZZSK - wtedy robi się zdjęcie przeglądowe stawów krzyżowo-biodrowych.

W razie występowania objawów ucisku korzeni nerwowych, należy wykonać MRI (uwidoczni dobrze struktury nerwowe i wykaże, czy nie ma tam patologii). Możliwe jest też wykonanie TK.

Wykonać też warto czasem badanie krwi, dokładniej OB albo CRP, w przypadku, gdy istnieje podejrzenie infekcji. W wyniku istnienia guza nowotworowego OB również może być podwyższone i w tym przypadku badanie to nie wiele wnieść może. Można też wykonać badanie PSA lub PSAP albo fosfatazy kwaśnej we krwi, gdy istnieje podejrzenie raka gruczołu krokowego dającego przerzuty do kości.

Objawy bólowe w okolicy lędźwiowej mogą też być wywołane patologią nerek. Wtedy konieczne jest wykonanie analizy moczu. W przypadku zapalenia nerek, ból pojawia się w okolicy lędźwiowej kręgosłupa z dodatnim objawem Goldflama; a także promieniuje do okolicy pachwinowej i wargi sromowej albo moszny.
Leczenie bólów kręgosłupa

Leczenie bólów kręgosłupa obejmuje zmniejszenie masy ciała, wyuczenie utrzymywania prawidłowej postawy podczas pracy i odpoczynku, ćwiczenia rozciągające kręgosłup i wzmacniające mięśnie grzbietu i brzucha. Można też stosować ciepłe okłady. Należy zadbać o odpowiedniej twardości materac.

W celu uśmierzania bólu stosować można paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), wstrzyknięcia z lignokainy i sterydów, a także w pewnych stanach, np. w rwie kulszowej, leki miorelaksacyjne.

Stosować można też masaż klasyczny - o ile nie ma przeciwwskazań w postaci zaburzeń neurologicznych towarzyszących bólowi. Ulgę przynieść może też stosowanie prądów zmiennych - tensy albo interferencyjnych.
Tadeusz Markowski
Źródło, literatura uzupełniająca: "Reumatologia", John H. Klippel, Paul A. Dieppe, Fred F. Ferri, redakcja naukowa wydania polskiego - Leszek Szczepański.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post