ForumMedyczne.edu.pl

Kamienie migdałkowe (ang. tonsil stones, tonsilar concretions, tonsilloliths) - czopy retencyjne tworzące się w zachyłkach (kryptach) migdałków podniebiennych[1].
Etiologia i skład

Uważa się, że kamienie migdałkowe tworzą się w wyniku:[2]

odkładania się resztek pożywienia,
gromadzenia się martwych białych krwinek,
działania bakterii beztlenowych jamy ustnej,
nadmiernej aktywności gruczołów wydzielniczych,

Składają się one z[3]:

nagromadzonych resztek pokarmu,
komórek złuszczonego nabłonka,
martwych białych krwinek,
kryształów cholestyny,
CaCO3, CaPO4[4],
drobnoustrojów,

Wygląd i objawy
Obraz kamienia migdałkowego w badaniu histopatologicznym

Kamienie migdałkowe mogą przybierać różne rozmiary - od kilkumilimetrowych, które najczęściej nie są niebezpieczne dla zdrowia, po kilkucentymetrowe (od rozmiarów poniżej 1 mm do 41x21x19 mm) a ich masa wynosi od 0,56[5] do 42 gramów[6]. Większe kamienie mogą wywoływać reakcję zapalną[4]: powiększenie i bolesność migdałków, wrażenie obecności ciała obcego. Ich barwa może się wahać od kremowej, poprzez żółtawą, do lekko zielonej. Konsystencja jest zwarta, jednak są one miękkie i łatwo można je rozetrzeć.

Niezależnie od rozmiarów mają bardzo nieprzyjemny, wręcz odrażający zapach i mogą być przyczyną cuchnącego oddechu - halitozy. Spowodowane jest to zawartością lotnych związków siarki (metanotiolu i siarkowodoru) będących wynikiem działania bakterii beztlenowych[7], a także putrescyny (cuchnącej dwuaminy).

Ich pierwsze pojawienie się jest najczęściej zapowiedzią stałego odtwarzania (niezwykle rzadko tworzą się incydentalnie). Odbudowują się w czasie 1-20 dni. Wraz z ich wzrostem może narastać uczucie obecności ciała obcego w gardle. Gdy kamień osiągnie odpowiedni rozmiar, można go łatwo usunąć przez odkaszlnięcie. Alternatywną metodą usunięcia jest wyciskanie migdałków lub płukanie irygatorem.
Leczenie

Nie istnieje leczenie zapobiegające nawrotom tworzenia się kamieni, jednak regularne utrzymywanie higieny jamy ustnej może doraźnie zapobiec ich tworzeniu lub znacząco wydłużyć czas potrzebny na ich uformowanie. Pomaga płukanie jamy ustnej naparem z szałwii, octem winnym, wodnym roztworem nadtlenku wodoru, oraz płynami do płukania jamy ustnej o działaniu bakteriobójczym.

Innym sposobem na zapobieganie tworzenia się kamieni migdałkowych jest użycie lasera medycznego do usunięcia brzegów krypty naokoło tworzącego się kamienia = ablacja laserowa (kryptoliza laserowa).

Jedynym, skutecznym sposobem na stałe pozbycie się nawracających kamieni migdałkowych jest zabieg wycięcia migdałków.
Epidemiologia

Kamienie migdałkowe występują u około 10% populacji, często w efekcie zapalenia migdałków