ForumMedyczne.edu.pl

Postępowanie w razie podejrzenia lub potwierdzenia sepsy o wczesnym początku u noworodków. Raport AAP
Na podstawie: Management of neonates with suspected or proven early-onset bacterial sepsis
Pediatrics, 2012; 129: 1006-1015
Data utworzenia: 08.02.2013
Ostatnia modyfikacja: 08.02.2013
Opublikowano w Medycyna Praktyczna Pediatria 2013/01
Opracował dr med. Piotr Sawiec
Konsultowały: dr med. Krystyna Bober-Olesińska, prof. dr hab. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Skróty: CRP - białko C-reaktywne, EOS - sepsa o wczesnym początku, GBS - paciorkowce grupy B, PROM - przedwczesne pęknięcie błon płodowych, tc. - tydzień ciąży, ZOMR - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Wprowadzenie

Podejrzenie sepsy to jedno z najczęstszych rozpoznań na oddziałach noworodkowych. Objawy sepsy są początkowo nieswoiste i mogą przypominać wiele innych chorób o niezakaźnym podłożu. Główne problemy kliniczne, z którymi zmagają się lekarze, to: szybka identyfikacja noworodków o dużym ryzyku sepsy i rozpoczęcie antybiotykoterapii, identyfikacja noworodków z grupy dużego ryzyka, które jednak nie wymagają antybiotykoterapii, oraz przerwanie antybiotykoterapii, jeżeli zgodnie z wynikami obserwacji i badań sepsa jest mało prawdopodobna.

Definicje

Sepsa o wczesnym początku (early onset sepsis - EOS) - sepsa rozpoczynająca się przed ukończeniem 3. doby życia. U większości dzieci pierwsze objawy występują przed upływem 24. godziny życia. Do najczęstszych czynników etiologicznych w Stanach Zjednoczonych należą paciorkowce grupy B (Streptococcus agalactiae, group B streptococcus - GBS) i Escherichia coli. Bakterie z rodzaju Ureaplasma i Mycoplasma nie wywołują EOS. Bakterie wywołujące sepsę przenikają do macicy wskutek przerwania błon płodowych przed porodem (które w zależności od wielkości może mieć charakter utajony lub jawny [z wyciekaniem płynu owodniowego]) lub dopiero w trakcie porodu, powodując chorioamnionitis.

Wśród głównych czynników ryzyka EOS wymienia się poród przedwczesny i małą urodzeniową masę ciała, kolonizację matki przez GBS (w przypadku obecności GBS w płynie owodniowym ryzyko EOS wynosi nawet 20%, a w przypadku przedwczesnego pęknięcia błon płodowych [premature rupture of membranes - PROM; definiowanego jako pęknięcie błon płodowych przed rozpoczęciem się porodu - przyp. red.] przed ukończeniem 37. tc. u kobiet skolonizowanych GBS nieobjętych profilaktyką śródporodową ryzyko EOS wynosi 33-50%), pęknięcie błon płodowych ponad 18 godzin przed rozpoczęciem się akcji porodowej, objawy infekcji wewnątrzmacicznej u matki, niski status społeczno-ekonomiczny, płeć męską oraz małą liczbę punktów w skali Apgar.

Chorioamnionitis to zakażenie obejmujące płyn owodniowy, błony płodowe, łożysko i/lub doczesną. Jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju sepsy u noworodka. Sepsa może się rozwinąć jeszcze w życiu płodowym (aspiracja do dróg oddechowych lub połknięcie zakażonego płynu owodniowego) lub dopiero kilka godzin albo dni po urodzeniu się dziecka wskutek przerwania bariery skórnej lub śluzówkowej. Najczulszym objawem chorioamnionitis jest gorączka u matki (zwykle >38°C), a do mniej czułych objawów należy leukocytoza u matki (>15 000/mm3), tachykardia u matki (>100/min), tachykardia u płodu (>160/min), tkliwość macicy i/lub nieprzyjemny zapach płynu owodniowego. Rozpoznanie takie należy także rozważyć w przypadku izolowanej gorączki u matki. Czynnikami ryzyka chorioamnionitis są: młodszy wiek ciążowy, mała liczba wcześniejszych porodów, poród spontaniczny, długotrwały poród, długi czas od pęknięcia błon płodowych do porodu, częste badanie przez pochwę (zwłaszcza po pęknięciu błon płodowych), zanieczyszczenie płynu owodniowego smółką, wewnątrzmaciczne monitorowanie płodu oraz obecność drobnoustrojów w drogach rodnych. Ponieważ rozpoznanie chorioamnionitis jest trudne i ma istotne konsekwencje dla postępowania z noworodkiem (ryc.), należy zebrać dokładne informacje od położników dotyczące rozpoznania i konieczności antybiotykoterapii u matki
więcej: mp.pl