Przerost mięśnia sercowego. Przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie

Schorzenia i wady układ krążenia, układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, choroby tętnic i żył
admin. med.

Przerost mięśnia sercowego. Przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie

Post autor: admin. med. »

Kardiologia
Przerost mięśnia sercowego nie jest odrębną chorobą, a objawem lub skutkiem choroby takiej jak np. nadciśnienie tętnicze. Mówiąc o przeroście serca najczęściej mamy na myśli przerost jego lewej komory, choć często przerost dotyczy obu komór, czasami tylko prawej. W związku z tym, że lewa komora jest większa i bardziej masywna, przerost serca definiuje się jako zwiększenie masy lewej komory.

Ponieważ wielkość serca zależy od płci, wzrostu i wagi aby uwzględnić te parametry masę serca ocenia się w stosunku do powierzchni ciała obliczanej ze specjalnych tabel lub diagramów. U mężczyzn przerost to masa lewej komory serca powyżej 259g, a dokładniej 131g/m2, u kobiet powyżej 166g i 100g/m2. Częstość jego występowania u ludzi poniżej 30 roku życia: mężczyźni 8%, kobiety 5%; powyżej 70 roku życia 33% i 49% (dane z badania Framingham).

Przerost serca można podejrzewać już na podstawie badania lekarskiego, jednak rozpoznanie opiera się na podstawie zapisu EKG, zdjęcia RTG klatki piersiowej lub ECHO serca serca. To ostatnie badanie niezbędne jest do potwierdzenia przerostu oraz oceny jego stopnia i ewentualnej przyczyny (prawidłowo grubość ścian lewej komory serca w rozkurczu nie przekracza u mężczyzn: 12mm, u kobiet 11mm; szerokość jamy lewej komory w rozkurczu nie przekracza 56mm, ale ten wymiar również przelicza się na powierzchnię ciała i powinien być mniejszy niż 27mm/m2).

Przyczyny i powikłania

Przerost serca powodowany jest przeciążeniem przez zwiększony opór, który serce musi pokonać (tzw. przeciążenie oporowe) lub zwiększony przepływ krwi (tzw. przeciążenie objętościowe). Obie przyczyny powodują zwiększenie pracy serca, zwiększenie zapotrzebowania na tlen i składniki energetyczne. Aby sprostać tym zwiększonym wymaganiom serce musi powiększyć się i/lub zwiększyć swoją siłę poprzez zwiększenie się liczby i wielkości komórek mięśniowych.

Przeciążenie oporowe najczęściej powodowane jest przez nadciśnienie tętnicze, otyłość i nadmierny wysiłek fizyczny (sport wyczynowy). Jest także powodowane zwężeniem zastawek serca. Dochodzi wtedy do przerostu mięśniówki serca (przerost dośrodkowy = koncentryczny, zaciskający), a w miarę postępu przerostu także do rozszerzenia jam serca, co może zaobserwować lekarz np. na zdjęciu RTG klatki piersiowej.

Przeciążenie objętościowe powodowane jest zwiększonym przepływem krwi przez serce. Obserwujemy je w niedomykalności zastawek (cofanie się krwi) oraz w wadach z nieprawidłowym przeciekiem krwi wewnątrz i zewnątrzsercowym (np. otwór w przegrodzie międzykomorowej - wtedy krew utlenowana miesza się z krwią nieutlenowaną), rzadziej w innych chorobach.

Uogólnione powiększenie serca obserwuje się w niektórych zespołach endokrynologicznych, np. nadczynności tarczycy, obrzęku śluzowatym, akromegalii, cukrzycy oraz w uszkodzeniu mięśnia sercowego na różnym tle nazywanym kardiomiopatią. Kardiomiopatie mogą przebiegać w 3 postaciach: rozstrzeniowej, przerostowej i restrykcyjnej (rzadka postać) (objaśnienie patrz poniżej). Stan taki może powstać także pod wpływem leków tj. sterydy anaboliczne.
Na zdjęciu RTG klatki piersiowej uogólnione powiększenie sylwetki serca może być objawem wysiękowego zapalenia osierdzia (płyn zapalny wokół serca). Czasami można spotkać się z określeniem używanym przez lekarzy w opisach radiologicznych - cor bovinum – serce bawole, które oznacza znaczne powiększenie serca.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa – oznacza znaczne powiększenie wszystkich jam serca. Powstaje na skutek zapalenia mięśnia sercowego, nadużywania alkoholu, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń hormonalnych, niedoboru pewnych pierwiastków takich jak żelazo, czynników genetycznych i innych czynników. W wielu przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny. Choroba ta objawia się przede wszystkim niewydolnością serca.

Kardiomiopatia przerostowa – to choroba uwarunkowana genetycznie polegająca na przeroście ścian serca, czasami bardzo znacznym, rozłożonym niesymetrycznie. Często przebiega bezobjawowo. W bardziej zaawansowanych przypadkach mogą pojawić się bóle w klatce piersiowej, zasłabnięcia i zaburzenia rytmu serca.

Przerost serca jest często reakcją kompensującą nadmierne obciążenie, i do pewnego etapu jest korzystny. Powoduje jednak zwiększone zapotrzebowanie energetyczne i tlenowe, powoduje usztywnienie serca utrudniając pełen rozkurcz, utrudnia także przepływ przez tętnice wieńcowe doprowadzając do powstania obszarów niedokrwionych, które włóknieją powodując dalsze usztywnienie. Dlatego przerost serca jest zjawiskiem niekorzystnym, pogarszającym rokowanie.

Leczenie
Przerost mięśnia sercowego może ulec zmniejszeniu, gdy pacjent jest prawidłowo zdiagnozowany i leczony. Przede wszystkim należy leczyć przyczynę przerostu, aby zmniejszyć obciążenie serca - np. nadciśnienie tętnicze, wyrównanie zaburzeń hormonalnych, a w niektórych przypadkach także chirurgicznie - np. wszczepienie protezy zastawki. Istnieje szereg leków powodujących zmniejszanie się przerostu – do najskuteczniejszych należą ACE-inhibitory. Aby osiągnąć dobre efekty należy ściśle współpracować z lekarzem leczącym i stosować się do jego zaleceń oraz nie zaniedbywać badań kontrolnych.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post