ForumMedyczne.edu.pl

Ze względu na szybki postęp choroby decyzję o leczeniu zazwyczaj podejmuje się natychmiast. Chorzy muszą być leczeni w specjalistycznych oddziałach hematologicznych. Lekarz planuje terapię na podstawie tzw. czynników prognostycznych, czyli zestawu czynników, które na świecie uznano za pogarszające lub polepszające rokowanie. Znaczenie ma nie tylko rodzaj białaczki, lecz także wiek, stan ogólny pacjenta, płeć oraz obecność innych chorób, na które pacjent chorował (np. choroby serca, cukrzyca itd.).
Ostra białaczka szpikowa - leczenie

Chemioterapia – podanie leków, które niszczą komórki nowotworowe lub hamują ich rozwój.
Przeszczep (transplantację) szpiku– daje najlepsze szanse dla pacjentów na długotrwałą remisję, czyli wyzdrowienie bez nawrotu choroby. Wiąże się jednak także z dużym ryzykiem, więc jest zarezerwowany dla chorych, u których staje się jasne, że sama chemioterapia nie spowoduje eliminacji choroby.
Kwas all-transretinowy (ATRA) – lek stosowany tylko u pacjentów z białaczką szpikową promielocytową (podtyp M3).
Nowe sposoby leczenia – aktualnie trwają intensywne badania kliniczne nad nowymi lekami, które być może będą stosowane w standardowym leczeniu białaczek.


Chemioterapia

Istnieją trzy fazy leczenia lekami przeciwnowotworowymi w przypadku ostrej białaczki szpikowej:

Chemioterapia indukcyjna (indukcja)

Większość pacjentów chorych na białaczkę otrzymuje leczenie indukujące. Celem takiego leczenia jest uzyskanie remisji. Remisja w białaczce oznacza powrót prawidłowych parametrów krwi (normalne wartości białych, czerwonych krwinek i płytek krwi) oraz brak widocznych oznak choroby i brak choroby w szpiku kostnym (czyli stan, w którym < 5% wszystkich komórek w szpiku kostnym to komórki białaczkowe).

Terapia ta jest zazwyczaj bardzo intensywna. Leki niszczące komórki nowotworowe pacjent otrzymuje codziennie przez tydzień, a następnie w ciągu następnych trzech, czterech tygodni dochodzi do siebie. W tym czasie pacjent narażony jest także na wiele powikłań w postaci infekcji oraz często zachodzi konieczność przetaczania krwi i płytek. Dlatego też pacjent musi pozostawać w oddziale specjalnie do tego przystosowanym, w izolacji.
Leki w chemioterapii indukcyjnej

cytarabina (Ara-C),
daunorubicyna,
fludarabina,
idarubicyna.

O zestawie leków podanych pacjentowi decyduje hematolog, po indywidualnej ocenie choroby. Pacjenci z podtypem białaczki M3 (białaczka promielocytowa) otrzymują dodatkowo kwas all-transretinowy (ATRA).

Jeżeli po tygodniu leczenia nie dojdzie do uzyskania u chorego remisji, leczenie może być powtórzone jedno- lub dwukrotnie.
Remisja po zastosowaniu indukcji

około 70 do 80% chorych dorosłych w wieku poniżej 60 lat,
około 50% dorosłych powyżej 60 lat,
więcej niż 90% chorych dzieci.

Wydawałoby się, że uzyskanie remisji, czyli braku oznak choroby za pomocą indukcji, zakończy sprawę leczenia białaczki. Niestety remisja nie jest równoznaczna z wyleczeniem. Uśpione, ukryte komórki białaczkowe czają się gdzieś w zakamarkach organizmu gotowe, żeby znowu zaatakować. Skąd te ukryte komórki?

W momencie rozpoznania białaczki w organizmie chorego może znajdować się astronomiczna, lecz niestety realna, liczba 100 miliardów komórek nowotworowych. Jeżeli terapia indukcyjna zabije 99% z nich, nadal pozostanie 100 milionów komórek, które jeśli nie zostaną dalej niszczone, mogą zaatakować na nowo, powodując nawrót choroby.
Co więc pozostaje zrobić dalej?

W zależności od indywidualnie ustalonego planu leczenia kolejnym krokiem powinno być podanie terapii konsolidującej.

Chemioterapia konsolidująca (konsolidacja)

Jest to drugi etap leczenia obejmujący podawanie chemioterapii i ma na celu dalsze zmniejszenie liczby komórek białaczkowych pozostałych w organizmie chorego. Najczęściej podaje się choremu wysokie dawki cytarabiny (Ara-C) w trzech lub czterech cyklach. Mogą być też stosowane inne leki.

Chemioterapia podtrzymująca

Jeżeli po zakończeniu leczenia indukującego i konsolidującego pacjent jest cały czas w stadium remisji, rozpoczyna się podawanie chemioterapii podtrzymującej. Jej celem jest zniszczenie resztek komórek nowotworowych, które mogły pozostać w organizmie pacjenta po uprzednim intensywnym leczeniu. Terapia ta jest mniej intensywna i trwa zazwyczaj 2 lata.

Alternatywą dla leczenia podtrzymującego może być przeszczep szpiku (allogeniczny lub autologiczny). U chorych do 55. roku życia, którzy uzyskali całkowitą remisję, prowadzone są poszukiwania dawcy szpiku wśród rodzeństwa. Jednakże tylko u 25% chorych udaje się znaleźć dawcę, pozostali chorzy są kwalifikowani do autotransplantacji lub dalszego leczenia chemioterapią.
Rokowania po chemioterapii

Leczenie wyłącznie za pomocą chemioterapii powoduje całkowite wyleczenie (tj. 5-letnie przeżycie bez objawów choroby) u około 10–20% pacjentów. Natomiast chorzy poddani allogenicznej (od dawcy) transplantacji szpiku kostnego mają 60% szansę całkowitego wyleczenia. Chorzy poddani autologicznej transplantacji mają szansę wyleczenia w około 40%.