Postępowanie w przypadku podejrzenia alergii na antybiotyk u

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
admin. med.

Postępowanie w przypadku podejrzenia alergii na antybiotyk u

Post autor: admin. med. »

Postępowanie w przypadku podejrzenia alergii na antybiotyk u dzieci
Managing possible antibiotic allergy in children
Jean-Christoph Caubet, Philippe A. Eigenmann
Current Opinion in Infectious Diseases, 2012; 25: 279-285
Data utworzenia: 10.12.2012
Ostatnia modyfikacja: 10.12.2012
Opublikowano w Medycyna Praktyczna Pediatria 2012/06

KOMENTARZ
dr hab. med. Ewa Czarnobilska
Zakład Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Katedry Toksykologii i Chorób Środowiskowych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Reakcje alergiczne na antybiotyki u dzieci stanowią poważny problem zdrowia publicznego, ponieważ w tej grupie wiekowej objawy mogą przebiegać znacznie ciężej niż u dorosłych. W ciągu 3 miesięcy Priyadharsini i wsp. rozpoznali 30 ostrych reakcji na leki u pacjentów do 12. roku życia, z których 60% nie ukończyło 1. roku życia. W 67% przypadków niepożądane reakcje polekowe miały związek z antybiotykoterapią, w 17% - z lekami przeciwpadaczkowymi, takimi jak fenytoina, w 10% - z lekami kardiologicznymi (najczęściej z digoksyną), w 3% - z lekami działającymi na układ pokarmowy, takimi jak omeprazol, i w <3% z lekami dermatologicznymi. Najczęstszymi objawami niepożądanych reakcji polekowych była osutka i pokrzywka (37%), natomiast rzadziej występowała gorączka, wstrząs anafilaktyczny, wymioty i dreszcze. Odnotowano 1 zgon.1 Najpopularniejszą grupą antybiotyków wywołujących reakcje alergiczne są β-laktamy, a następnie sulfonamidy i makrolidy. Te ostatnie rzadko powodują reakcję mediowaną przez IgE, a częściej grudkową osutkę i opóźnioną pokrzywkę.2

Autorzy artykułu zwrócili szczególną uwagę na zbyt częste rozpoznawanie reakcji alergicznych na antybiotyki, co prawdopodobnie wynika z faktu, że każda niespodziewana reakcja na leki określana jest jako alergia, mimo że osutki skórne mogą być związane z infekcją wirusową, w trakcie której zlecono antybiotykoterapię. W związku z tym w każdym przypadku niepożądanej reakcji na antybiotyk wskazane jest przeprowadzenie diagnostyki alergologicznej. W wywiadzie należy zwrócić szczególną uwagę na czas pojawienia się objawów, aby ustalić rodzaj reakcji alergicznej - natychmiastową lub nienatychmiastową (opóźniona).

Reakcja natychmiastowa występuje w ciągu godziny po przyjęciu leku, a jej objawy, takie jak pokrzywka i/lub obrzęk naczynioruchowy, nieżyt nosa i świszczący oddech, rozwijają się w mechanizmie IgE-zależnym. W przypadku ponownej ekspozycji na alergen zwiększa się ryzyko wystąpienia zagrażającej życiu anafilaksji. Reakcje nienatychmiastowe, czyli te, które pojawiają się po upływie ponad godziny od przyjęcia antybiotyku, prawdopodobnie rozwijają się w mechanizmie opóźnionej nadwrażliwości typu komórkowego. Zmiany najczęściej obejmują skórę i charakteryzują się szerokim spektrum klinicznych objawów - od łagodnych osutek grudkowych po rzadsze, ale ciężej przebiegające jednostki, takie jak ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP), zespół Stevensa i Johnsona (SJS) czy toksyczna nekroliza naskórka (TEN). Podstawowym elementem postępowania diagnostycznego jest wywiad, który należy przeprowadzić według kwestionariusza opracowanego przez Europejską Sieć ds. Alergii na Leki (The European Network on Drug Allergy). Jego zmodyfikowaną wersję opublikowano także w języku polskim.3

W przypadku rozpoznania alergii na β-laktamy bardzo ważne jest wskazanie alternatywnych, dobrze tolerowanych antybiotyków. Pacjenci z alergią na penicyliny zazwyczaj dobrze tolerują karbapenemy i monobaktamy (np. aztreonam). Ceftazydym posiada identyczny boczny łańcuch jak aztreonam i potencjalnie może wywołać reakcję krzyżową z tym antybiotykiem. Cefalosporyny II i III generacji wykazują mniej reakcji krzyżowych z penicylinami niż cefalosporyny I generacji. U pacjentów wymagających zastosowania alternatywnych β-laktamów przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać testy skórne i/lub oznaczyć poziom swoistych IgE (sIgE). "Złotym" standardem w diagnostyce alergii na leki jest test prowokacji alergenem. Jego znaczenie jest szczególnie duże u dzieci z łagodną osutką podczas stosowania antybiotyków i/lub z ujemnymi wynikami testów skórnych z alternatywnym antybiotykiem.4,5 Należy pamiętać, że ujemny wynik testów nie wyklucza rozwinięcia się alergii w przyszłości, dlatego jest ważny tylko przez krótki czas po wykonaniu badania. U dzieci z grupy zwiększonego ryzyka, czyli po przebyciu ciężkich reakcji anafilaktycznych, ciężkich reakcji skórnych, takich jak AGEP, SJS i TEN, preferuje się testy in vitro: sIgE, test aktywacji bazofilów (BAT), testy sekrecyjne ELISA/ELISPOT oraz test transformacji blastycznej limfocytów.6 Większość badaczy uważa, że testy należy wykonać nie wcześniej niż 3 tygodnie po wystąpieniu reakcji niepożądanej po β-laktamach, ale nie później niż po 3 miesiącach.4,5,7 Autorzy komentowanego artykułu sugerują, że testy skórne najlepiej jest przeprowadzić 4-6 tygodni po wystąpieniu reakcji. Znajomość schematów diagnostycznych i terapeutycznych jest ważna nie tylko ze względu na potrzebę zapobiegania poważnym, a nawet zagrażającym życiu reakcjom, ale także ze względu na unikanie niepotrzebnych ograniczeń lekowych, które powodują wzrost oporności i zwiększają koszty leczenia.

Piśmiennictwo do komentarza oraz źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post