Czy wcześniakom należy podawać żelazo?

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
admin. med.

Czy wcześniakom należy podawać żelazo?

Post autor: admin. med. »

Czy wcześniakom należy podawać żelazo?Żelazo w profilaktyce niedokrwistości u wcześniaków
Czy wcześniakom należy podawać żelazo?Żelazo w profilaktyce niedokrwistości u wcześniaków - przegląd systematyczny
Omówienie artykułu*: Benefits of iron supplementation for low birth weight infants: a systematic review
H. Long, J.-M. Yi, P.-L. Hu i wsp.
BMC Pediatrics, 2012; 12: 99
Data utworzenia: 22.11.2012
Ostatnia modyfikacja: 22.11.2012
Opublikowano w Medycyna Praktyczna Pediatria 2012/06
Opracowała dr med. Bożena Dubiel
Konsultował prof. dr hab. med. Michał Matysiak, Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

* Kryteria wyboru badań, opis procesu kwalifikacji oraz słownik podstawowych pojęć używanych w opisie badań klinicznych znajdują się na stronie internetowej Medycyny Praktycznej w zakładce Artykuły ( mp.pl).

Wprowadzenie

Wcześniaki i dzieci z małą urodzeniową masą ciała należą do grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia niedokrwistości z niedoboru żelaza. Prostą metodą zapobiegania tej niedokrwistości jest suplementacja żelaza, należy jednak pamiętać, że takie postępowanie wiąże się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. W wielu badaniach oceniano bezpieczeństwo suplementacji żelaza i jej wpływ zarówno na hematologiczne wskaźniki niedoboru żelaza, jak i na rozwój dziecka (p. Med. Prakt. Pediatr. 1/2011, s. 79-82 - przyp. red.), jednak jak dotąd nie przeprowadzono metaanalizy tych badań.

Pytanie kliniczne

Czy suplementacja żelaza u noworodków i niemowląt urodzonych przedwcześnie i/lub z małą masą ciała jest bezpieczna i zapobiega niedokrwistości związanej z niedoborem żelaza oraz wpływa na dalszy rozwój dziecka?

Metodyka

przegląd systematyczny badań

Dobór badań

Przeszukano bazy danych: Cochrane Central Register of Controlled Trials, Medline i PubMed. Analizą objęto badania z grupą kontrolną, w których oceniano skuteczność żelaza (podawanego doustnie lub pozajelitowo) w porównaniu z placebo lub stosowaniem tylko standardowej interwencji u niemowląt z urodzeniową masą ciała <2500 g lub urodzonych <35. tygodnia ciąży. Z analizy wykluczono badania, w których nie określono czasu podawania żelaza lub jednocześnie stosowano preparaty erytropoetyny.

Interwencja

Dzieci przydzielono losowo do jednej z 2 grup, w których otrzymywały odpowiednio:
- żelazo;
- placebo lub nie stosowano żadnej interwencji - grupa kontrolna.
W grupie eksperymentalnej żelazo stosowano: doustnie (w dawce 0,3-12 mg/kg mc./24 h; 10 badań), we wzbogaconych mieszankach żywieniowych (5 badań) lub domięśniowo (w dawce 100 mg/24 h; 1 badanie). Suplementację kontynuowano przez co najmniej tydzień, a maksymalnie przez 18 miesięcy.

Punkty końcowe lub oceniane zmienne

(1) niedobór żelaza, (2) niedokrwistość z niedoboru żelaza, (3) hematologiczne wskaźniki niedoboru żelaza, (4) wskaźniki wzrastania, (5) rozwój neurologiczny, (6) działania niepożądane.
Definicje i metody pomiaru:
- hematologiczne wskaźniki niedoboru żelaza - w poszczególnych badaniach oceniano: stężenie hemoglobiny, hematokryt, liczbę krwinek czerwonych, średnią objętość krwinki czerwonej, odsetek retikulocytów, stężenie żelaza, stężenie ferrytyny, wysycenie transferyny, stężenie receptorów dla transferyny;
- wskaźniki wzrastania - oceniano długość i masę ciała oraz obwód głowy.

Wyniki

Analizą objęto 15 badań opublikowanych w latach 1960-2010, w których uczestniczyło łącznie 1202 dzieci w wieku 0-80 dni.
Oceniane badania różniły się istotnie m.in. pod względem: (1) dawki żelaza, (2) czasu stosowania interwencji, (3) ocenianych punktów końcowych. Z tego powodu niemożliwe było przeprowadzenie metaanalizy. Jakość większości badań włączonych do analizy była zadowalająca (10 badań z randomizacją). Okres obserwacji wynosił od 2-3 tygodni do 12 miesięcy (w 1 badaniu do 5. rż.).
W grupach otrzymujących żelazo, w porównaniu z grupami kontrolnymi, stwierdzono:
- rzadsze występowanie niedoboru żelaza i/lub niedokrwistości z niedoboru żelaza (5 badań; w 3 badaniach efekt kliniczny zależał od dawki żelaza);
- korzystny wpływ na hematologiczne wskaźniki niedoboru żelaza (9 badań, oceniano różne parametry);
- brak wpływu na parametry wzrastania (5 badań);
- brak wpływu na rozwój neurologiczny dziecka (1 badanie; w 1 badaniu wpływ niejednoznaczny);
- podobną częstość działań niepożądanych (9 badań).

KOMENTARZ

prof. dr hab. med. Michał Matysiak
Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Co już wiadomo na ten temat?
Wyniki prezentowanego przeglądu stanowią bardzo cenny głos w toczącej się od lat dyskusji na temat znaczenia suplementacji żelaza u wcześniaków i dzieci z małą urodzeniową masą ciała. Choć o wpływie żelaza na rozwój fizyczny i psychoruchowy dzieci napisano już wiele, to jednak jak dotąd nie opublikowano żadnej metaanalizy na ten temat, a dostępne badania obejmowały stosunkowo nieduże grupy dzieci.1,2

Co nowego wnosi badanie?
Prezentowany przegląd ma duże znaczenie praktyczne. Zastanawiające jest, dlaczego suplementacja żelaza nie wpływa na rozwój fizyczny dzieci oraz dlaczego jej wpływ na rozwój neurologiczny i psychomotoryczny nie jest jednoznaczny. Friel i wsp.3 stwierdzili, że suplementacja żelaza nie wpływa na rozwój psychoruchowy dzieci, natomiast Steinmacher i wsp.4 uważają, że u dzieci z masą urodzeniową <1301 g wczesne rozpoczęcie suplementacji (tzn. przed 61. dobą życia) jest korzystne zarówno dla ich rozwoju fizycznego, jak i psychoruchowego. Autorzy ci zaobserwowali, że niedobór żelaza w pierwszych miesiącach życia ma odległe skutki. U dzieci, u których suplementację żelaza rozpoczęto późno (>61. dnia życia), w porównaniu z dziećmi leczonymi żelazem znacznie wcześniej, stwierdzono pewne odchylenia w rozwoju neurologicznym w wieku około 5 lat. Wyniki te potwierdzają potrzebę suplementacji żelaza.
Na korzystny wpływ suplementacji wskazuje także poprawa parametrów określających gospodarkę żelazem w organizmie dzieci poddanych takiemu leczeniu. Wyniki przeglądu potwierdzają także rzadsze występowanie niedokrwistości z niedoboru żelaza u dzieci objętych suplementacją, w porównaniu z dziećmi, które nie otrzymały takiego leczenia.

Jakie jest znaczenie wyników przeglądu dla praktyki klinicznej?
Wprawdzie wnioski z badań zakwalifikowanych do przeglądu nie są jednorodne, jednak według mnie przedstawione wyniki wskazują na potrzebę przestrzegania zasad suplementacji żelaza u wcześniaków i dzieci z małą urodzeniową masą ciała. Zlecając suplementację, mamy na względzie nie tylko poprawę parametrów hematologicznych i rzadsze występowanie niedokrwistości z niedoboru żelaza, ale przede wszystkim wpływ niedoboru żelaza na rozwój ośrodkowego układu nerwowego dziecka.

Piśmiennictwo do komentarza w mat.źródłowym:
mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post