Spondyloartropatie postęp w reumatologii

Różne informacje,czasem dziwne a czasem bardzo interesujące, o badaniach medycznych
admin. med.

Spondyloartropatie postęp w reumatologii

Post autor: admin. med. »

Postępy w reumatologii w 2015 roku. Spondyloartropatie
prof. dr hab. n. med. Irena Zimmermann-Górska
Postępy w reumatologii w 2015 roku
Spondyloartropatie

Niezwykle ważnym problemem jest wciąż opóźnione rozpoznawanie spondyloartropatii (SpA) osiowej, szczególnie w przypadkach zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK). Od wystąpienia pierwszych objawów choroby do jej rozpoznania mija często nawet kilka lat.

Jedną z przyczyn tej sytuacji jest zdaniem ekspertów zbyt późne kierowanie chorych przez lekarzy rodzinnych do reumatologów. Ostatnio opracowano zalecenia pozwalające na wyodrębnienie chorych z podejrzeniem SpA osiowej, stanowiące podstawę do skierowania ich na konsultację reumatologiczną możliwie wcześnie.45 Zalecenia dotyczą chorych, u których zapalny ból w obrębie kręgosłupa utrzymuje się co najmniej od 3 miesięcy, jego początek nastąpił przed 45. rokiem życia i równocześnie spełnione jest ≥1 z następujących kryteriów: obecność antygenu HLA-B27, zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych wykazane w RTG lub MR, zapalenie stawów obwodowych, ścięgien lub palców, objawy pozastawowe (łuszczyca, nieswoiste zapalenie jelit, zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka), objawy SpA u członków rodziny, korzystne działanie NSLPZ, zwiększone stężenie CRP w surowicy lub przyśpieszony OB. Zalecenia te będą przydatne dla lekarzy rodzinnych i lekarzy wielu specjalności. Wymienione wyżej objawy pozastawowe mogą czasem poprzedzać wystąpienie dolegliwości ze strony układu ruchu.46,47

Coraz częściej pojawiają się doniesienia o znacznym ryzyku rozwoju miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniowego u chorych na ZZSK. Berg i wsp. na podstawie 5-letniej obserwacji dużej grupy chorych wykazali, że to ryzyko jest tym większe, im większa jest aktywność procesu zapalnego.48 Zauważono, że u chorych na ZZSK stosowanie inhibitorów TNF zmniejsza ryzyko progresji miażdżycy.49

W 2015 roku grupa ekspertów EULAR opracowała zalecenia dotyczące badań obrazowych w diagnostyce i monitorowaniu SpA osiowej i obwodowej (p. także Med. Prakt. 6/2015 – przyp. red.). Wzięto pod uwagę RTG, USG, MR, tomografię komputerową (TK), pozytonową tomografię emisyjną (PET), emisyjną tomografię komputerową pojedynczego fotonu (SPECT) oraz dwuwiązkową absorpcjometrię rentgenowską (DXA) i scyntygrafię. 50 Należy pamiętać, że badania obrazowe stanowią podstawę kryteriów diagnostycznych SpA – objawy kliniczne nie są bowiem swoiste. Zalecenia i stwierdzenia ujęto w 10 punktach:
1) podstawą rozpoznania SpA osiowej jest stwierdzenie na radiogramach zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych; u młodych chorych i u osób z krótkim wywiadem alternatywą jest MR, który wykazuje zmiany strukturalne i zapalne (obrzęk szpiku)
2) w przebiegu SpA obwodowej USG i MR mogą wykazać zapalenie stawów, ścięgien pochewek ścięgnistych i kaletek
3) MR stawów krzyżowo-biodrowych i/lub stawów kręgosłupa można wykorzystać w monitorowaniu aktywności SpA osiowej
4) konwencjonalne RTG stawów krzyżowo-biodrowych i/lub stawów kręgosłupa można wykorzystać w długotrwałym monitorowaniu zmian strukturalnych (syndesmofity), wykonując badanie co 2 lata
5) w SpA obwodowej USG i MR pozwalają na ocenę nasilenia procesu zapalnego w obrębie stawów i ścięgien
6) w celu monitorowania zmian strukturalnych w SpA obwodowej wystarcza RTG
7) u chorych na ZZSK (ale nie na nieradiologiczną osiową SpA) początkowe RTG kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego uwidaczniające syndesmofity wskazują na prawdopodobieństwo powstawania nowych syndesmofitów
8) predyktorem aktywności procesu zapalnego w trakcie leczenia może być ocena obrzęku szpiku w obrębie kręgosłupa metodą MR
9) w przypadku podejrzenia złamania w obrębie kręgosłupa – ocena na podstawie RTG, ewentualnie dodatkowo TK lub MR
10) gęstość mineralną kości można oceniać w obrębie kręgosłupa lędźwiowego, o ile nie ma syndesmofitów; u chorych, u których widoczne są syndesmofity w RTG, densytometrię należy wykonać w obrębie szyjki kości udowej.

Poddubnyy i wsp. oceniali w ciągu 2 lat aktywność procesu zapalnego w przebiegu nieradiologicznej SpA osiowej i ZZSK u chorych nieleczonych inhibitorami TNF.51 Chorzy z tą pierwszą postacią SpA częściej osiągali stan małej aktywności procesu zapalnego niż chorzy na ZZSK.

Postęp uszkodzenia strukturalnego w przebiegu ZZSK u większości chorych nie jest możliwy do przewidzenia – może nastąpić we wczesnym okresie choroby, ale także znacznie później, w starszym wieku. Progresji zmian widocznych w RTG należy się spodziewać szczególnie u mężczyzn, u których obecny jest antygen HLA-B27, i u chorych, u których doszło już wcześniej do znacznego uszkodzenia kości.52 Rozwój syndesmofitów najłatwiej jest oceniać za pomocą TK.53

Bardzo rzadko ocenia się stawy przedniej ściany klatki piersiowej u chorych na SpA. Verhoeven i wsp.54 wykazali ostatnio na podstawie badania USG, że u ponad 36% chorych na ZZSK dochodziło do powstawania nadżerek (zwłaszcza w stawach mostkowo-obojczykowych) oraz do skostnienia spojenia rękojeści mostka. Zmiany te korelowały z czasem trwania choroby, zapaleniem stawów krzyżowo-biodrowych stwierdzonym na podstawie RTG, a także ze współistniejącym, nieswoistym zapaleniem jelit.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post