Informowanie o szczepieniach zalecanych

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Informowanie o szczepieniach zalecanych

Post autor: admin. med. »

odpowiedzialność lekarza
04.05.2016
Tamara Zimna
mgr prawa i administracji, doktorantka na Wydziale Prawa i Administracji, Katedra Prawa Cywilnego i Prywatnego Międzynarodowego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Podanie szczepionki przeciwko chorobie zakaźnej w celu uodpornienia przeciwko tej chorobie1 jest skuteczną metodą profilaktyki zachorowań. W przypadku tzw. szczepień zalecanych (odpłatnych), nieobjętych obowiązkiem ustawowym (i bezpłatnych), decyzja o poddaniu się szczepieniu leży wyłącznie w gestii pacjenta lub opiekuna prawnego (rodzica) dziecka, dlatego działania edukacyjne w tym obszarze są niezwykle ważną sferą działania lekarza. Przekonanie pacjenta lub opiekuna prawnego dziecka do ich zastosowania pozwala uniknąć nie tylko samej choroby, lecz także niebezpiecznych powikłań towarzyszących chorobom zakaźnym. Inicjatywa lekarza w tym obszarze realnie wpływa także na skuteczność działań profilaktycznych podejmowanych w celu ochrony zdrowia publicznego.

W ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (zwanej dalej „ustawa zakaźna”) informowanie o szczepieniach zalecanych powiązano z realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych przez lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pacjentem.2 Ustawodawca uznał ten obowiązek za tak istotny społecznie, że wprowadził odpowiedzialność karną na jego niewypełnienie.3 Karą grzywny usankcjonowano zaniechanie przez osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie szczepień obowiązkowych poinformowania o ochronnych szczepieniach zalecanych pacjenta lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego.4 Jest to więc odpowiedzialność niezależna od tego, czy z braku takiej informacji wyniknął dla pacjenta jakikolwiek negatywny skutek (np. szkoda w postaci zachorowania).

Forma przekazania informacji o szczepieniach zalecanych nie została prawnie określona, jest więc dowolna, ważne jednak, by jej treść była zrozumiała dla adresata.5 W praktyce sądowej6 zdarzył się przypadek pociągnięcia do odpowiedzialności cywilnej szpitala za szkodę wynikłą z zaniechania prawidłowego poinformowania pacjenta i osób bliskich o zakażeniu (np. o stwierdzonym u pacjenta zakażeniu wirusem zapalenia wątroby typu B, gdy w efekcie popełnionych zaniedbań zakażeniu uległa rodzina pacjenta). Na tle tego orzeczenia istotna jest zwłaszcza dokonana przez sąd ocena sposobu realizacji obowiązku informacyjnego. W uzasadnieniu orzeczenia sąd stwierdził, że dla wypełnienia ciążących na szpitalu obowiązków informacyjnych nie jest wystarczające wydanie pacjentowi karty leczenia z wpisanym wynikiem badań stwierdzającym obecność antygenu HBs. Nazewnictwo medyczne nie jest bowiem powszechnie zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy. W uzasadnieniu orzeczenia sąd zwrócił też uwagę, że spełnienie obowiązku udzielenia przez personel szpitala odpowiednich informacji i wskazówek musi być odpowiednio udokumentowane. Do obowiązku lekarza należy więc szczegółowe powiadomienie o konsekwencjach nosicielstwa wirusa choroby zakaźnej nie tylko pacjenta, ale też tych członków jego najbliższej rodziny, którzy w pierwszej kolejności narażeni są na zakażenie ze względu na codzienną bezpośrednią styczność z nosicielem. Gdy więc następuje realne zagrożenie podstawowych dóbr osobistych osób trzecich, należy się opowiedzieć za konstrukcją obowiązku lekarskiego, a nie tylko upoważnienia lekarza do ujawnienia okoliczności istotnych dla ochrony zdrowia i życia tych osób. W konsekwencji zachowanie lekarza powstrzymującego się od przekazania informacji w rozważanych okolicznościach będzie nosić cechy bezprawności, a zatem może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą lekarza wobec osób trzecich.7

Informowanie o szczepieniach zalecanych jest nie tylko obowiązkiem lekarza podstawowej opieki zdrowotnej czy lekarza medycyny pracy.8 W przypadku pracowników lub osób mających wykonywać pracę w warunkach narażenia na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych „ustawa zakaźna” wyraźnie nakłada na pracodawcę lub zlecającego wykonanie tych prac obowiązek poinformowania o rodzaju zalecanego szczepienia ochronnego wymaganego przy wykonywaniu czynności zawodowych, jeszcze przed ich podjęciem.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post