Ocena tolerancji i immunogenności 9-walentnej szczepionki preciwko HPV

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
admin. med.

Ocena tolerancji i immunogenności 9-walentnej szczepionki preciwko HPV

Post autor: admin. med. »

Ocena tolerancji i immunogenności 9-walentnej szczepionki przeciwko HPV u dziewcząt szczepionych uprzednio szczepionką 4-walentną
Omówienie artykułu: Safety and immunogenicity of a 9-valent HPV vaccine in females 12–26 years of age who previously received the quadrivalent HPV vaccine
Garland M.S. i wsp.
Vaccine, 2015; 33: 6855–6864

Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
Konsultował dr n. med. Andrzej Nowakowski

Skróty: CI* – przedział ufności, GMT – średnia geometryczna miana swoistych przeciwciał, HPV – wirus brodawczaka ludzkiego, HPV-4 – 4-walentna szczepionka przeciwko HPV, HPV-9 – 9-walentna szczepionka przeciwko HPV, i.m. – domięśniowo, ITT* – analiza w grupach wyodrębnionych zgodnie z zaplanowanym leczeniem, NOP – niepożądany odczyn poszczepienny, RR* – ryzyko względne
Wniosek: Szczepionka HPV-9 wykazuje dużą immunogenność u dziewcząt i młodych kobiet, które otrzymały uprzednio 3 dawki HPV-4, i jest na ogół dobrze tolerowana.

Metodyka: wieloośrodkowe badanie z randomizacją, podwójnie ślepa próba, analiza ITT i zmodyfikowana analiza per protocol

Populacja: zdrowe dziewczęta i kobiety w wieku 12–26 lat (śr. 19 lat**) zaszczepione 3 dawkami HPV-4 (wszystkie 3 dawki szczepienia podano w ciągu jednego roku, a ostatnią dawkę co najmniej rok przed włączeniem do badania [zakres 12–36 miesięcy])

Interwencja: 3 dawki szczepionki HPV-9 i.m. w schemacie 0, 2, 6 miesięcy (618 kobiet)

Kontrola: placebo (306 kobiet)

Wyniki: Do badania zakwalifikowano 924 dziewczęta i kobiety: 618 przydzielono do grupy eksperymentalnej, a 306 do grupy kontrolnej. Kompletny, 3-dawkowy schemat szczepienia otrzymało 96,6% kobiet z grupy eksperymentalnej i 98% z grupy kontrolnej.

Analiza ITT (uwzględniono dziewczęta i kobiety, które otrzymały ≥1 dawkę HPV-9).
W grupie szczepionej HPV-9, w porównaniu z grupą kontrolną, stwierdzono:

większe ryzyko miejscowych NOP (91,1 vs 43,9%; RR**: 2,05 [95% CI: 1,8–2,34]), które wystąpiły do 5 dni po każdej dawce szczepienia (najczęściej łagodny ból w miejscu wstrzyknięcia);
podobne ryzyko jakichkolwiek ogólnoustrojowych NOP (59,7 vs 55,7%; RR**: 1,06 [95% CI: 0,94–1,2]) oraz podobne ryzyko ogólnoustrojowych NOP związanych ze szczepieniem (30,6 vs 25,9%; RR**: 1,18 [95% CI: 0,95–1,48]), które wystąpiły do 15 dni po każdej dawce szczepienia (najczęściej ból głowy);
podobne ryzyko jakichkolwiek ciężkich zdarzeń niepożądanych (0,5 vs 0,1%; RR**: 0,5 [95% CI: 0,12–2,16]), które wystąpiły do miesiąca po podaniu ostatniej dawki szczepionki, oraz podobne ryzyko ciężkich zdarzeń niepożądanych związanych ze szczepieniem (0,5 vs 1%; RR**: 0,5 [95% CI: 0,05–4,8]), które odnotowano w okresie trwania badania (13 mies. od podania pierwszej dawki szczepienia). W okresie badania nie odnotowano żadnego zgonu.

Zmodyfikowana analiza per protocol (uwzględniono dziewczęta i kobiety, które przestrzegały protokołu badawczego i otrzymały pełny, 3-dawkowy [0, 2, 6 mies.] schemat szczepienia HPV-9).

Miesiąc po podaniu trzeciej dawki HPV-9 odsetek kobiet seropozytywnych w zakresie antygenów HPV typu 6, 11, 16 i 18 wyniósł 100%, a w zakresie antygenów HPV typów 31, 33, 45, 52, 58 odpowiednio: 99,8, 99,8, 98,3 i 99,8%.

W grupie szczepionej HPV-9, w porównaniu z kontrolną, GMT w zakresie antygenów HPV typu 6, 11, 16 i 18 (z którymi kobiety zetknęły się wcześniej w wyniku szczepienia HPV-4) istotnie zwiększyła się po pierwszej dawce szczepienia, przy względnie stałych poziomach po kolejnych 2 dawkach. W zakresie antygenów HPV typu 31, 33, 45, 52, 58 (z którymi kobiety nie miały wcześniej styczności) odpowiedź immunologiczna charakteryzowała się typowym, stopniowym zwiększaniem miana przeciwciał.

W dodatkowej analizie odnotowano, że po podaniu HPV-9 kobietom szczepionym wcześniej HPV- 4, w porównaniu z nieszczepionymi, GMT miesiąc po podaniu trzeciej dawki HPV-9 w zakresie antygenów HPV typu 6, 11, 16 i 18 było większe, natomiast w zakresie antygenów HPV typu 31, 33, 45, 52, 58 było mniejsze.

* Kryteria wyboru badań, opis procesu kwalifikacji oraz słownik podstawowych pojęć używanych w opisie badań klinicznych znajdują się na stronie internetowej Medycyny Praktycznej w zakładce Artykuły.
** Obliczone przez autora opracowania na podstawie danych zawartych w artykule
Komentarz

dr n. med. Andrzej Nowakowski
II Oddział Ginekologii Onkologicznej Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli w Lublinie

Bezpieczeństwo szczepień ochronnych jest jednym z najważniejszych aspektów realizacji programów immunizacji. Upowszechnianie wyników badań w tym zakresie wśród szerokiego grona Czytelników jest istotne choćby ze względu na dużą aktywność „ruchów antyszczepionkowych” i rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji dotyczących bezpieczeństwa szczepionek, w tym szczepionek przeciwko HPV. Kluczowe dane dotyczące bezpieczeństwa oraz immunogenności HPV-9 opublikowali ostatnio Joura i wsp. na łamach „The New England Journal of Medicine”.1 W porównaniu z HPV-4, odczyny niepożądane (głównie o małym i średnim nasileniu) były częstsze po HPV-9 i obejmowały ból, obrzęk, rumień i świąd. Również ciężkie zdarzenia niepożądane były częstsze w przypadku HPV-9, ale mniej niż 0,1% uczestniczek badania zrezygnowała z kontynuacji schematu szczepień z ich powodu. Serokonwersję odnotowano u blisko 100% kobiet w kohorcie zgodnej z protokołem.

Należy jednak zaznaczyć, że publikacja Joury i wsp. dotyczyła badania, w którym HPV-9 podawano dziewczętom i młodym kobietom nieszczepionym uprzednio przeciwko HPV. Nie było dotychczas danych na temat bezpieczeństwa i immunogenności HPV-9 u kobiet, które przyjęły wcześniej cykl szczepień dostępnymi szczepionkami HPV-2 i HPV-4.

Publikacja Garland i wsp. przynosi zupełnie nowe informacje na temat bezpieczeństwa i immunogenności niedawno zarejestrowanej HPV-9. Potwierdza ona dobrą tolerancję i dużą immunogenność HPV-9 u dziewcząt i młodych kobiet w wieku 12–26 lat, które przeszły już cykl szczepień przeciwko HPV z zastosowaniem dostępnej od 2006 roku i powszechnie stosowanej w niektórych krajach HPV-4.

Niejako „efektem ubocznym” badania Garland i wsp. są dane świadczące o około 88% seropozytywności co najmniej rok po szczepieniu HPV-4 w zakresie antygenu HPV-18 – nie wiadomo, czy zmniejszenie miana przeciwciał będzie miało znaczenie dla skuteczności klinicznej tej szczepionki w wieloletnim okresie obserwacji. Z drugiej strony publikacja przynosi ciekawe dane dotyczące pamięci immunologicznej po zetknięciu się ze szczepionkowymi antygenami HPV. U pacjentek uprzednio szczepionych HPV-4 (obejmującej antygeny HPV: 6, 11, 16, 18) podanie szczepionki HPV-9 powodowało wtórną odpowiedź immunologiczną (anamnestyczną) w zakresie tych 4 antygenów i zwiększenie miana przeciwciał po 1 dawce HPV-9 przy względnie stałych poziomach przy kolejnych 2 dawkach. Natomiast w zakresie pozostałych antygenów szczepionkowych (HPV 31, 33, 45, 52, 58), z którymi kobiety nie zetknęły się wcześniej, odpowiedź immunologiczna była typowa dla pierwotnego kontaktu z antygenem ze stopniowym zwiększaniem miana przeciwciał po kolejnych dawkach szczepionki.

Publikacja Garland i wsp. obejmuje wyniki stosunkowo dużego badania z randomizacją i placebo w grupie kontrolnej. Protokół badania jest prawidłowy, dzięki randomizacji rozkład cech demograficznych pomiędzy grupami jest podobny. Ponad 96% uczestniczek badania ukończyło pełny, 3-dawkowy schemat szczepienia, a odsetek rezygnacji z udziału był nieznacznie większy w grupie szczepionej HPV-9, ale tylko u 0,5% uczestniczek związany z wystąpieniem zdarzeń niepożądanych. Dobór punktów końcowych w zakresie bezpieczeństwa był typowy. Należy jednak zaznaczyć, że uzyskanie danych na temat wpływu szczepienia HPV-9 po przyjęciu pełnego cyklu HPV-4, na przykład na ryzyko pojawienia się późnych powikłań, takich jak choroby autoimmunizacyjne, wymagałoby o wiele większej grupy badanej i o wiele dłuższej obserwacji. Rekrutację prowadzono wśród zasadniczo zdrowych kobiet, co uniemożliwia wnioskowanie na temat bezpieczeństwa i immunogenności w szczególnych grupach pacjentów, na przykład z niedoborami immunologicznymi. Należy pamiętać także, że badanie nie obejmowało żadnych punktów końcowych w zakresie skuteczności HPV-9 po uprzednim szczepieniu HPV-4.

Komentowane badanie ma istotne znaczenie dla codziennej praktyki klinicznej oraz dla zdrowia publicznego. HPV-4 jest najpowszechniej stosowaną szczepionką w profilaktyce raka szyjki macicy, pochwy, sromu i kłykcin kończystych. Zaszczepiono nią już miliony osób na świecie, głównie kobiet. Dostępna od niedawna HPV-9 ma szersze spektrum działania dzięki zawartości dodatkowych 5 antygenów wirusowych odpowiedzialnych m.in. za kolejne około 20% zachorowań na raka szyjki macicy na świecie. Należy oczekiwać, że będzie stopniowo zastępować HPV-4. Być może także kobiety uprzednio zaszczepione HPV-4 zechcą skorzystać z dodatkowej ochrony oferowanej przez HPV-9. Badanie Garland i wsp. potwierdza tolerancję i immunogenność HPV-9 w tej grupie kobiet. Nie mamy jednak danych o odległym bezpieczeństwie kompletnego szczepienia HPV-9 u kobiet zaszczepionych 3 dawkami HPV-4.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post