ForumMedyczne.edu.pl

dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Czy rozpoznanie boreliozy (rumień wędrujący) jest wskazaniem do odroczenia szczepień ochronnych, a jeśli tak, to na jaki okres?

Borelioza wczesna w postaci rumienia wędrującego, podobnie jak każda inna łagodnie przebiegająca ostra choroba, wymaga zachowania szczególnej ostrożności podczas kwalifikacji do szczepienia, natomiast nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do szczepień. Zgodnie z zaleceniami ACIP, łagodnie przebiegająca ostra choroba (np. przeziębienie, biegunka czy zakażenie skóry, którym w istocie jest rumień wędrujący) nie stanowi przeciwwskazania do szczepień. Pacjentów można szczepić, o ile pozwala na to ich aktualny ogólny stan zdrowia oceniony na podstawie wywiadu i badania lekarskiego.

Ostre choroby oraz inne sytuacje wymagające zachowania szczególnej ostrożności (dawniej zwane przeciwwskazaniami względnymi) zwiększają ryzyko wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Dzieje się tak głównie dlatego, że zgodnie z definicją za NOP uważa się wszelkie zdarzenia następujące po szczepieniu. Za NOP uznaje się zatem każdy objaw chorobowy pojawiający się po szczepieniu, niezależnie od tego, czy pozostaje on w związku przyczynowym z przeprowadzonym szczepieniem, czy tylko czasowym. Jako NOP można potraktować objawy lub powikłania każdej współistniejącej choroby, dlatego szczepienie w trakcie łagodnej infekcji z definicji zwiększa ryzyko NOP.

Zgodnie z ogólnymi zaleceniami ACIP, szczepienia można bezpiecznie wykonywać w przypadku ostrych chorób zakaźnych o lekkim przebiegu z gorączką lub bez niej – do tej kategorii zaliczyłbym rumień wędrujący, który zwykle przebiega bez gorączki i innych objawów ogólnych, niezależnie od tego, czy aktualnie jest leczony antybiotykiem.

Udowodniono, że szczepienie przeprowadzone w trakcie łagodnie przebiegającej ostrej choroby jest bezpieczne i skuteczne. Ponadto wykazano, że rutynowa rezygnacja ze szczepienia dzieci z powodu łagodnej choroby może istotnie zakłócić i utrudnić realizację programu szczepień. Jeżeli zatem istnieje obawa, że rodzice nie zgłoszą się z dzieckiem ponownie w wyznaczonym terminie, należy dołożyć starań, aby do szczepienia dziecka wykorzystać aktualnie nadarzającą się okazję.

Zdaję sobie także sprawę ze szczególnego miejsca, jakie w świadomości społecznej zajmuje borelioza. Biorąc pod uwagę krótki, 2–3-tygodniowy czas leczenia rumienia wędrującego i jego szybkie ustępowanie pod wpływem antybiotyku, jak też społeczny niepokój związany z boreliozą, można rozważyć odroczenie szczepienia do czasu kontrolnej wizyty po zakończeniu leczenia.

Podsumowując, przy kwalifikacji lekarskiej do szczepienia decydujące znaczenie ma wywiad oraz aktualny ogólny stan zdrowia dziecka. Rumień wędrujący nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do szczepień.