ForumMedyczne.edu.pl

Szum uszny nie jest chorobą, lecz objawem najczęściej niewielkich zmian w uchu wewnętrznym. Rzadko, bo mniej niż w 10 proc. przypadków, współistnieje z określonymi schorzeniami. W każdym przypadku szumu usznego wymagana jest diagnostyka audiologiczna w celu wykluczenia zmian organicznych wymagających zdecydowanej interwencji lekarskiej.
Szumy uszne powstają wewnątrz drogi słuchowej i są wynikiem nieprawidłowej aktywności układu nerwowego. Do ich wystąpienia dochodzi najczęściej w wyniku zmian w uchu wewnętrznym. Uważa się, że w 80 proc. przypadków źródłem szumów usznych jest nieodwracalne uszkodzenie komórek słuchowych w ślimaku. Uszkodzenie komórek słuchowych bywa czasami tak niewielkie, że nie daje jeszcze widocznych objawów niedosłuchu, natomiast wywołuje już zmienioną aktywność neuronalną.

W ośrodkowym układzie nerwowym istnieją wyjątkowo czułe mechanizmy wykrywające wszystkie nowe sygnały, a szczególnie te, które mogą informować o niebezpieczeństwie, zagrożeniu zdrowia czy życia lub wiążą się z emocjami. Takie informacje zawsze dotrą do naszej świadomości. Szumy uszne całkowicie spełniają te warunki.
W proces odczuwania szumu zaangażowany jest nie tylko układ słuchowy, ale również inne struktury ośrodkowego układu nerwowego, takie jak układ limbiczny, odpowiedzialny za emocje oraz autonomiczny układ nerwowy, odpowiedzialny za reakcje obronne.

Przyczyny szumów usznych są różne w zależności od wieku pacjenta. U dzieci jest to na ogół następstwo przebytych stanów zapalnych w obrębie górnych dróg oddechowych, przewlekłego wysiękowego zapalenia ucha środkowego, alergii, zaburzeń czynności trąbki słuchowej lub przerostu migdałka gardłowego. W grupie nastolatków szumy są zwykle skutkiem urazu akustycznego hałasu, stresu emocjonalnego. Zbyt głośne dźwięki spowodowały uszkodzenie komórek słuchowych w obrębie ślimaka (ucha wewnętrznego). U dorosłych szumy w uszach mogą również być następstwem wszystkich wyżej wymienionych stanów, ale mogą też mieć związek z zaburzeniami ukrwienia w obrębie ucha wewnętrznego czy wyższych poziomów drogi słuchowej spowodowanych miażdżycą naczyń krwionośnych i nadciśnieniem tętniczym. Szumy uszne częściej występują u osób ze zmianami zwyrodnieniowymi w kręgosłupie szyjnym oraz z zaburzeniami czynności tarczycy. Szumy mogą być skutkiem powikłań pogrypowych, a także pojawić się po zażyciu niektórych leków, narkotyków. Niewątpliwie postępujące zanieczyszczenie środowiska naturalnego związane z rozwojem cywilizacji i wszechobecny hałas także przyczyniają się do rozprzestrzeniania się tej dolegliwości.

Szumy uszne powinny być leczone, aby umożliwić pacjentom normalne funkcjonowanie. Metoda habituacji, znana jako tinnitus retraining therapy (TRT), uznawana jest obecnie za najskuteczniejszy sposób radzenia sobie z szumem usznym. Poprzez trening dróg słuchowych zmierza do tego, by szum stał się doznaniem możliwie jak najbardziej obojętnym dla pacjenta i jednocześnie jak najmniej uświadamianym.

Inne metody terapeutyczne używane w terapii szumów usznych, których skuteczność jest nieporównywalnie mniejsza, to leki naczyniowe, poprawiające metabolizm niedokrwionych tkanek, leki ziołowe, homeopatyczne, uspokajające, nasenne, psychotropowe. Tam, gdzie możemy poprawić słuch operacyjnie (zabiegi wykonywane na uchu środkowym w takich schorzeniach, jak np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego, otoskleroza, tympanoskleroza czy przewlekłe zapalenie ucha środkowego), zazwyczaj w dużym odsetku udaje się zlokalizować lub znacznie zmniejszyć dokuczliwość szumu. Jeszcze inne metody, takie jak: elektrostymulacja (podawanie za pomocą elektrody założonej do przewodu słuchowego małych prądów pobudzających szlak słuchowy), maskowanie (zastosowanie urządzeń, które generują szum zagłuszający szum własny chorego), biostymulacja laserowa czy hiperbaryczne komory tlenowe są również stosowane w terapii szumów usznych, choć ich skuteczność jest znacznie mniejsza niż metody TRT.