Adiuwanty w szczepionkach stosowanych u dzieci

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
admin. med.

Adiuwanty w szczepionkach stosowanych u dzieci

Post autor: admin. med. »

01.06.2016
Pediatric vaccine adjuvants. Components of the modern vaccinologist’s toolbox
David J. Dowling, Ofer Levy
The Pediatric Infectious Disease Journal, 2015; 34 (12): 1395–1398

Narzędzia w rękach nowoczesnego wakcynologa

Tłumaczyła lek. Monika Mach-Tomalska
Skróty: APC – komórka prezentująca antygen, LPS – lipopolisacharyd, MLPA – monofosforylolipid A, OMV – pęcherzyki błony zewnętrznej, O/W – emulsja „olej w wodzie”, PRR – receptory rozpoznające wzorce molekularne, TLR – receptor Toll-podobny

Pediatric Vaccine Adjuvants. Components of the Modern Vaccinologist’s Toolbox, David J. Dowling, Ofer Levy, The Pediatric Infectious Disease Journal, 2015; 34 (12): 1395–1398, with permission from Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins. Copyright © 2015 Wolters Kluwer Health, Inc. Wolters Kluwer Health and its Societies take no responsibility for the accuracy of the translation from the published English original and are not liable for any errors which may occur.

Szczepienie ma na celu wywołanie odpowiedzi immunologicznej, która będzie ochronić organizm przed zakażeniami lub chorobami.1 Aż do końca XX wieku nauka o adiuwantach ograniczała się do użycia soli glinu (ałunu).2 W ciągu ostatnich 20 lat uzyskano ogromną liczbę informacji na temat receptorów rozpoznających wzorce molekularne, zwanych również receptorami rozpoznającymi patogen (pattern recognition receptors – PRR), które dzięki możliwości aktywacji leukocytów wzmacniają odpowiedź immunologiczną.3 Jednocześnie, wydłużająca się lista adiuwantów, czyli substancji wzmacniających odpowiedź na antygen szczepionkowy, obecnie staje się dostępna dla immunologów i wakcynologów. Jednak odporność nie ma charakteru statycznego, lecz zmienia się z wiekiem.4 W niniejszym artykule podsumowano wiedzę o adiuwantach wykorzystywanych obecnie w praktyce klinicznej oraz nowych, będących na etapie opracowywania, a także możliwości i korzyści zastosowania tych „narzędzi wspomagających” do tworzenia innowacyjnych szczepionek stosowanych na wczesnych etapach życia.5
Kluczowa rola adiuwantów w wakcynologii

Słowo adiuwant pochodzi od łacińskiego słowa adiuvare, oznaczającego „pomagać”.6 Adiuwantów używa się w celu wzmocnienia odpowiedzi na szczepienie, zwiększenia średniego miana przeciwciał i/lub zwiększenia odsetka populacji uodpornionej w sposób zabezpieczający przed zachorowaniem. U zarania wakcynologii większość szczepionek zawierała żywe, atenuowane drobnoustroje, które dzięki ekspresji immunostymulujących fragmentów miały właściwości „autoadiuwacyjne” („samowzmacniające”). Od kiedy w wakcynologii zaczęto stosować narzędzia nowoczesnej biotechnologii, obszar działań przesunął się w kierunku tworzenia preparatów szczepionkowych zawierających określone antygeny lub cząsteczki, takich jak szczepionki inaktywowane, podjednostkowe czy zawierające oczyszczone, rekombinowane białka i peptydy. Takie podejście nie tylko poprawiło bezpieczeństwo szczepionek i zmniejszyło ich reaktogenność, ale także spowodowało utratę wielu nieokreślonych stymulatorów immunologicznych, niezbędnych do wywołania wydajnej odpowiedzi układu odpornościowego. Co za tym idzie, wykorzystanie testowanych empirycznie adiuwantów stało się ważnym, choć nie w pełni rozumianym narzędziem stymulującym nieswoistą odpowiedź immunologiczną.7

Opracowanie coraz to pełniej scharakteryzowanych preparatów szczepionkowych stało się głównym celem wielu wakcynologów i firm farmaceutycznych.8 Należy tu uwzględnić: (1) fizykochemiczną charakterystykę preparatu, (2) chemiczną strukturę adiuwanta, (3) drogę podania, (4) stabilność krótko- i długotrwałą.9 Kluczową, wspólną cechą obecnych i innowacyjnych adiuwantów jest zdolność do kształtowania odporności swoistej poprzez oddziaływanie na komórki prezentujące antygen (antigen-presenting cells – APC). Jedną z funkcji komórek dendrytycznych jako komórek APC jest integracja informacji pochodzących z obcych źródeł (takich jak fragmenty drobnoustroju czy składniki szczepionek) i przetworzenie tych sygnałów na odpowiednio regulowaną swoistą odpowiedź immunologiczną.10 Tak więc, odkrycie adiuwantów i ich podawanie w szczepionkach, z jednoczesnym postępem w odkrywaniu antygenów i rosnącą wiedzą na temat odpowiedzi immunologicznej człowieka, są kluczowymi technologicznymi osiągnięciami napędzającymi trwającą rewolucję w tworzeniu szczepionek.11

Aktualnie używa się 9 adiuwantów jako składników zarejestrowanych szczepionek. Można je podzielić na 5 klas: sole glinu (3 będące w użyciu), emulsje (4 w użyciu), naturalnego pochodzenia monofosforylolipid A (MPLA) uzyskany z Salmonella minnesota oraz wirosomy (ryc.). Adiuwanty można łączyć (jest to 5. klasa stosowanych aktualnie adiuwantów – przyp. tłum.). I faktycznie, 2 systemy adiuwantowe AS03 i AS04 są składowymi szczepionek zarejestrowanych przez amerykańską Food and Drug Administration do stosowania u ludzi.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post