ForumMedyczne.edu.pl

Czy BMI w wieku młodzieńczym ma wpływ na ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w dorosłości?
Body-Mass Index in 2.3 million adolescents and cardiovascular death in adulthood
Twig G. i wsp.
NEJM 2016 (doi:10.1056/NEJMoa1503840)
<!--tylko do internetu-->Czy BMI w&nbsp;wieku młodzieńczym ma wpływ na ryzyko zgonu z&nbsp;przyczyn sercowo-naczyniowych w&nbsp;dorosłości
Opracował: lek. Michał Wronowski, Redaktor serwisu „Pediatria”

Od dziesięcioleci w krajach wysoko rozwiniętych obserwuje się coraz częstsze występowanie nadwagi oraz otyłości u dzieci i młodzieży. W Europie problem ten dotyczy 20% populacji pediatrycznej. Również w Polsce – szacuje się, że nadwaga i otyłość (łącznie) występują u 11,6% chłopców i 14,9% dziewcząt. Nadmierna podaż energii i związany z nią nadmierny przyrost masy ciała jest jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych, tj. cukrzycy typu 2 czy choroby niedokrwiennej serca. Choroby te nie tylko obniżają jakość życia, ale także stanowią obciążenie finansowe dla systemu ochrony zdrowia i stanowią wiodącą przyczynę przedwczesnych zgonów w Polsce. Niektóre, choć nie wszystkie, przeprowadzone dotychczas badania sugerują, że wskaźnik masy ciała (BMI) przekraczający normę w okresie młodzieńczym może być związany ze zwiększeniem ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych.

W kwietniowym numerze czasopisma „The New England Journal of Medicine” opublikowano wyniki badania kohortowego, w którym naukowcy zaobserwowali, że zwiększenie wartości BMI w wieku młodzieńczym, nawet w zakresie normy, zwiększa ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w okresie dorosłości.

W badaniu wykorzystano wyniki pomiarów antropometrycznych 2 298 130 Izraelczyków obu płci (60% mężczyźni; śr. wieku 17,3 lat), które uzyskano w trakcie badania lekarskiego kwalifikującego do służby wojskowej w latach 1967–2010. Wartość BMI odniesiono do wartości na siatkach centylowych BMI opracowanych przez Centers for Disease Control and Prevention. Następnie uczestników przydzielono do jednej z siedmiu grup w zależności od wartości BMI: poniżej 5. centyla (zakres wartości BMI dla mężczyzn i kobiet, odpowiednio: 12,11–17,84 i 12,55–17,31) – niedowaga, 5.–24. centyl (17,85–19,71 i 17,32–19,2) – grupa kontrolna, 25.–49. centyl (9,72–21,41 i 19,21–21), 50.–74. centyl (21,42–23,62 i 21,01–23,51), 75.–84. centyl (23,63–25,12 i 23,52–25,33), 85.–94. centyl (25,13–28,43 i 25,34–29,81) – nadwaga, powyżej 95. centyla (28,44–47,54 i 29,82–47,32) – otyłość.
Głównymi punktami końcowymi ocenianymi w badaniu były: zgon z powodu choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, nagły zgon o nieznanej przyczynie lub ich kombinacja. Informacje o przyczynach zgonu (klasyfikacja według ICD-9 lub ICD-10) uczestników badania uzyskano z izraelskiego Głównego Urzędu Statystycznego.

Okres obserwacji w badaniu wynosił 25 959 547 oraz 16 337 460 osobolat odpowiednio dla mężczyzn i kobiet. W okresie do czerwca 2011 roku odnotowano 2918 zgonów z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego, z czego 2633 (90%) w grupie mężczyzn oraz 285 w grupie kobiet. Średni wiek zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca wynosił 47,4 lat, z powodu udaru 46 lat a momencie nagłego zgonu o nieznanej przyczynie 41,3 lat.

W badaniu stwierdzono zwiększenie ryzyka zgonu z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego oraz z innych przyczyn w grupach, w których wartości BMI znajdowały się powyżej 50. centyla. W grupie osób z otyłością (BMI ≥95. centyla), w porównaniu z grupą kontrolną (BMI 5.–24. centyl), odnotowano prawie 5-krotnie większe ryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca (hazard względny – HR: 4,9 [95% CI: 3,9–6,1), ponad 2-krotnie większe ryzyko zgonu z powodu udaru mózgu (HR: 2,6 [95% CI: 1,7– ,1) 2-krotnie większe ryzyko nagłego zgonu o nieznanej przyczynie (HR: 2,1 [95% CI: 1,5–2,9) oraz ponad 3-krotnie większe ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych analizowanych łącznie (HR: 3,5 [95% CI: 2,9–4,1). Przeprowadzona analiza wykazała również, że ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w grupach o tej samej wartości BMI zwiększało się wraz z wydłużeniem okresu obserwacji – w 10-letnim okresie obserwacji ryzyko to było 2-krotnie większe (HR: 2,0 [95% CI: 1,1–3,9]), a w okresie 30–40 letnim ponad 4-krotnie(HR: 4,1 [95% CI: 3,1–5,4]).

Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że nawet wartości BMI 50.–74. centyla w wieku młodzieńczym, mieszczące się w zakresie normy, zwiększają ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz ogólną umieralność w 40-letnim okresie obserwacji. a nadwaga i otyłość związane są z istotnym zwiększeniem ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w dorosłości.

Prof. dr hab. n. med. Ewa Małecka-Tendera, kierownik Kliniki Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, zwraca uwagę, że przedstawione badanie zostało przeprowadzone na bardzo dużej grupie młodych ludzi poddanych 43-letniej obserwacji, co istotnie zwiększa jego wartość statystyczną. Przestrzega jednak, że do publikowanych wyników należy podejść z dużą ostrożnością.

– Sami autorzy badania podkreślają w dyskusji, że ich obserwacje wymagają potwierdzenia. Po pierwsze autorzy w analizie ryzyka nie uwzględnili BMI danej osoby w chwili zgonu. Nie mogli więc stwierdzić, czy niezależnym czynnikiem ryzyka jest BMI w okresie dojrzewania czy w wieku dorosłym (czy kombinacja obu tych wartości). Po drugie nie mieli możliwości przeanalizowania innych czynników ryzyka takich jak palenie papierosów, aktywność fizyczna, obwód pasa czy profil lipidowy. Po trzecie grupa badana obejmowała wyłącznie osoby jednej nacji, przy czym grupa kobiet nie była dla niej reprezentatywna. Nie można więc ekstrapolować uzyskanych wyników na inne grupy etniczne dla których zarówno wartości BMI jak i ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych mogą być zasadniczo odmienne – wskazuje prof. Małecka-Tendera. Wobec narastającej epidemii otyłości zalecanie młodym ludziom zmniejszanie masy ciała do wartości BMI pomiędzy 25–50 centylem celem zmniejszenia ryzyka chorób naczyniowych w późniejszym okresie życia wydaje się być głęboko nieuzasadnione – podsumowuje prof. Ewa Małecka-Tendera.
źródło:mp.pl