Ablacja prądem HF w leczeniu kręgosłupa

Choroby obwodowego układu nerwowego i ośrodkowego układu nerwowego, Depresje i nerwice.
admin. med.

Ablacja prądem HF w leczeniu kręgosłupa

Post autor: admin. med. »

RFA - ablacja prądem HF małoinwazyjne procedury diagnostyczne i lecznicze kręgosłupa
W chirurgii kręgosłupa od ponad 10 lat wykorzystuje się małoinwazyjne procedury diagnostyczne i lecznicze. Procedury te oparte są o obrazowanie rtg w połączeniu ze szczegółową znajomością anatomii kręgosłupa wraz z unerwieniem poszczególnych jego segmentów. RFA na Świecie stosuje się od kilkunastu lat, w Polsce od około 3.

Kilka faktów o przewlekłym bólu dolnego odcinka kręgosłupa:

80% populacji ma dolegliwości bólowe krzyża w ciągu życia
15-20% ból przedłużający się 2-3 tygodnie
2-8% ból przewlekły /chroniczny/ >6-7 tygodni
co roku 3-4% populacji jest niezdolna do pracy1% ludzi w wieku produkcyjnym jest trwale niezdolny do pracy
zespół bólowy kręgosłupa jest drugim co do częstości schorzeniem (po infekcji dróg oddechowych) będącym przyczyną niezdolności do pracy
piąta w kolejności przyczyna hospitalizacji
trzecia co do częstości przyczyna interwencji operacyjnej

Przewlekłe zespoły bólowe kręgosłupa (głównie szyjnego i lędźwiowego) często związane są ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów międzykręgowych, czyli powierzchni stawowych za pomocą, których poszczególne kręgi kręgosłupa łączą się ze sobą w jego tylnej części (tzw. tylnej kolumnie - ryc. 1). W przypadku występowania zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych (ryc. 2) dochodzi do niszczenia powierzchni stawowych, obrzęku i stanu zapalnego torebki stawowej co w efekcie prowadzi do miejscowego bólu kręgosłupa. Unerwienie stawu międzykręgowego prowadzi odnoga przyśrodkowa grzbietowej gałęzi nerwu rdzeniowego (ryc. 3). Znajomość przebiegu i możliwość dokładnej lokalizacji odnogi przyśrodkowej grzbietowej gałęzi nerwu rdzeniowego jest wykorzystywana przy zastosowaniu metody RFA w leczeniu tzw. zespołu stawu międzykręgowego (ryc. 2)
rfa-kolumny
Ryc. 1 Kolumny kręgosłupa
rfa-facet
Ryc. 2 Zespół stawu międzykręgowego
rfa-anat
Ryc. 3 Unerwienie wyrostka stawowego
Zmianom zwyrodnieniowym stawów międzykręgowych niejednokrotnie towarzyszą zmiany dyskopatyczne (zmiany degeneracyjne krążka międzykręgowego, przepukliny jądra miażdżystego) oraz osteofity (patologiczna nadbudowa kostna) w okolicy otworów międzykręgowych poszczególnych segmentów kręgosłupa. Mogą one prowadzić do ucisku korzeni nerwów rdzeniowych (ryc. 4). Nerwy rdzeniowe biorą swój początek z rdzenia kręgowego, przebijają opony rdzeniowe i opuszczają kręgosłup przez otwory międzykręgowe (ryc. 3,4), odpowiadają one za unerwienie ruchowe i czuciowe poszczególnych grup mięśniowych i skóry. Przewlekły ucisk korzeni rdzeniowych na poziomie kanału kręgowego i w otworach międzykręgowych objawia się tzw. bólem neuropatycznym-korzeniowym, odczuwanym, jako ból promieniujący do innych lokalizacji (np. "rwa kulszowa", "rwa udowa"). Za przewodzenie bólu neuropatycznego z obwodu do rdzenia kręgowego odpowiadają włókna c i A-delta znajdujące się w grzbietowym zwoju rdzeniowym - ang. dorsal root ganglion - DRG. Są to włókna tzw. cienkie- niezmielinizowane, tzn. nie posiadające osłonek mielinowych, w odróżnieniu od włókien tzw. grubych, zmielinizowanych- przewodzących wrażenia czuciowe z narządów obwodowych. Różnica ta jest wykorzystywana przy zastosowaniu metody PRFA.
rfa foramen
Ryc. 4 Ucisk korzenia w otworze międzykręgowym
rfa mbb
Ryc. 5 Lokalizacja pęczka przyśrodkowego
rfa-electr
Ryc. 6 Ablacja pęczka przyśrodkowego
RFA - co to jest?
Technika RFA polega na wykorzystaniu zjawiska termoablacji (uszkodzenia pod wpływem ciepła) w wysokich temperaturach (80°C-90°C). Prąd zmienny o częstotliwości 300-500 kHz, zwykle około 460 kHz (odpowiadającej częstotliwości fal radiowych), który przepływa przez tkanki w bezpośrednim sąsiedztwie specjalnie przystosowanej elektrody, wywołuje gwałtowny ruch jonów, wytwarzający znaczne ilości energii cieplnej prowadząc do zmiany struktury i dezaktywacji okolicznych tkanek. W przypadku, gdy przyczyną dolegliwości bólowych jest zespół stawu międzykręgowego powyższe zjawiska wykorzystywane są w celu zniesienia przewodnictwa czuciowego dla danego stawu. Dokonuje się tego uszkadzając odnogę przyśrodkową grzbietowej gałęzi nerwu rdzeniowego (ryc. 6).
Przebieg zabiegu RFA
Chory jest w stałym kontakcie z operatorem, dostaje jedynie dożylną dawkę leku przeciwbólowego (ryc. 7-8). Odpowiada na zadawane pytania. Operator znieczula skórę, następnie pod kontrolą rentgenowską przezskórnie wprowadza elektrodę tak aby jej końcówka znajdowała się w możliwie najbliższym sąsiedztwie gałęzi unerwiającej żądany staw międzykręgowy. Po wprowadzeniu elektrody i potwierdzeniu jej prawidłowej lokalizacji wykonuje się stymulację ruchową: generowane są wówczas bezpieczne dla zdrowia impulsy elektryczne, które wywołać mogą skurcze określonych grup mięśniowych w przypadku gdyby elektroda znajdowała się zbyt blisko włókien ruchowych. Gdy umiejscowienie elektrody okaże się właściwe wykonywany jest zabieg termoablacji. Czas trwania zabiegu to około 6-15 minut.
rfa procedura
Ryc. 7 Procedura RFA
rfa procedura
Ryc. 8 Procedura RFA
rfa-sprzet
Ryc. 9 Sprzęt do RFA
PRFA- co to jest?
PRFA - ablacja prądem pulsacyjnym w temperaturze 42°- nowsza metoda, bardziej zaawansowana technicznie, od klasycznego RFA różni się tym, że prąd jest generowany pulsacyjnie w regularnych interwałach czasowych, stosuje się też niskie temperatury dzięki temu możliwe jest bardzo selektywne oddziaływanie na wybrane struktury nerwowe, nawet jeżeli znajdują się one w najbliższym sąsiedztwie innych. Tak dzieje się w przypadku wspomnianych wyżej cienkich włókien c i A-delta w obrębie DRG, czyli grupy komórek nerwowych przewodzących bodźce czuciowe z powodu do rdzenia kręgowego. Technika Pulsacyjna RFA pozwala na wywołanie zmiany metabolizmu i w efekcie "wyłączenie" przewodnictwa bólowego niezmielinizowanych włókien bez ingerowania w strukturę przyległych włókien czuciowych- zmielinizowanych- niewrażliwych na PRFA. Świadczy to o wysokiej selektywności metody. W przypadku gdy przyczyną dolegliwości jest ból neuropatyczny powyższe zjawiska wykorzystywane są w celu zniesienia przewodnictwa bólowego w obrębie określonego grzbietowego zwoju rdzeniowego.
Przebieg zabiegu PRFA
Chory jest w stałym kontakcie z operatorem, dostaje jedynie dożylną dawkę leku przeciwbólowego.Operator znieczula skórę, następnie pod kontrolą rentgenowską przezskórnie wprowadza elektrodę tak, aby jej końcówka znajdowała się w możliwie najbliższym sąsiedztwie określonego grzbietowego zwoju rdzeniowego. Po wprowadzeniu elektrody i potwierdzeniu jej prawidłowej lokalizacji wykonuje się stymulację czuciową: generowane są wówczas bezpieczne dla zdrowia impulsy elektryczne, które wywołać mają niewielkie dolegliwości bólowe o rozkładzie podobnym do tych, które są przyczyną leczenia; jeżeli pacjent podaje, że tak jest wówczas wykonuje się zabieg PRFA. Czas trwania zabiegu to około 6-15 minut.
Zalety przezskórnej termoablacji to przede wszystkim:

możliwość jej wykonania bez zabiegu operacyjnego i znieczulenia ogólnego, nawet u chorych obarczonych dużym ryzykiem operacyjnym
niskie ryzyko krwawienia dzięki hemostatycznemu efektowi koagulacji tkanek
krótki pobyt w szpitalu- kilkugodzinny, po krótkiej obserwacji pacjent może być wypisany do domu
możliwa powtarzalność zabiegu
minimalne uszkodzenie tkanek Do wad metody należy możliwy nawrót dolegliwości w okresie 6-24 miesięcy, co jest związane z procesem regeneracji nerwów poddanych termoablacji.

Możliwe powikłania:

zakażenie miejscowe lub układowe
lokalne krwawienie
uszkodzenie nerwu
porażenia pojedynczych nerwów
reakcje alergiczne
szkodliwe oddziaływanie na serce i płuca (zaburzenia rytmu, zatorowość płuc)
ryzyko nasilenia bólu

Autorzy artykułu
lek. med. Wojciech Łabędź
Klinika Chirurgii Kręgosłupa
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
dr n. med. Adam Sulewski
Klinika Chirurgii Kręgosłupa
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post