ForumMedyczne.edu.pl

Multiparametric MRI in prostate cancer
Cancer World, 2015; 70: 39–44

Tłumaczyła dr Sylwia Heinze

Skróty: DW-MR - obrazowanie techniką dyfuzji rezonansu magnetycznego, MR – obrazowanie techniką rezonansu magnetycznego, PSA – swoisty antygen sterczowy, RECIST – Response Evaluation Criteria in Solid Tumors, TK – tomografia komputerowa, USG – ultrasonografia

This article was originally published in Cancer World, Issue 70, January/February 2016. Translated and reprinted with permission from Cancer World.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ

Obrazowanie techniką rezonansu magnetycznego (magnetic resonance – MR) jest najlepszą metodą obrazowania umożliwiającą wykrycie raka gruczołu krokowego z grupy dużego ryzyka progresji. Nie pozwala ono na wykrycie wszystkich procesów nowotworowych w obrębie gruczołu krokowego, ale uważam to za swojego rodzaju zaletę tej metody, ponieważ, moim zdaniem, nie zależy nam na wykrywaniu raków z grupy małego ryzyka, o małej objętości i niskim stopniu agresywności
W celu uwidocznienia budowy anatomicznej ważne jest wykonywanie obrazów T2-zależnych, jak również stosowanie obrazowania dyfuzyjnego i po podaniu środka kontrastowego.
Należy osobno opisywać wyniki biopsji standardowej i celowanej oraz konsultować je z radiologami. Jest to najlepszy sposób ciągłego zdobywania wiedzy. W naszym ośrodku takie wielodyscyplinarne zebrania odbywają się raz w tygodniu, pacjenci po biopsji lub terapii miejscowej badani są w obecności radiologów oraz urologów. Uważam, że jest to ważne, i mimo że wykonujemy MR gruczołu krokowego od długiego czasu, nadal się uczymy.

Obrazowanie techniką rezonansu magnetycznego (magnetic resonance – MR) było dotąd metodą oceny zaawansowania raka gruczołu krokowego. Obecnie rola MR systematycznie rośnie na wszystkich płaszczyznach postępowania: od diagnostyki, przez terapię, po monitorowanie efektów leczenia.
Wprowadzenie

Przed kilkoma laty MR było stosowane głównie jako narzędzie umożliwiające określenie stopnia zaawansowania raka gruczołu krokowego. Badanie to przeprowadzano po wykonaniu biopsji gruczołu, w celu określenia czy pacjent kwalifikuje się do radykalnego leczenia oraz oceny ewentualnego rozprzestrzenienia się procesu chorobowego poza obszar stercza. Metoda ta ma jednak dużo większy potencjał i obecnie jest często stosowana w diagnozowaniu i leczeniu raka gruczołu krokowego.
Przede wszystkim – MR znajduje zastosowanie w wykrywaniu i określaniu umiejscowienia zmiany nowotworowej. Obecnie jednak, poza wykorzystaniem tej techniki w określaniu stopnia zaawansowania nowotworu, może ona również być stosowana w planowaniu i kontroli zindywidualizowanego leczenia, tak, aby ocenić skuteczność terapii oraz wykryć ewentualną wznowę raka gruczołu krokowego. Obrazowanie to może również znaleźć zastosowanie u chorych na raka stercza, u których zaawansowanie choroby jest zbyt małe aby podjąć leczenie. Można wówczas poddać chorego aktywnej obserwacji pod kontrolą MR, starając się zauważyć zmianę objętości guza lub stopnia zaawansowania nowotworu.
Rola MR w podejmowaniu decyzji o wykonaniu biopsji

W artykule przeglądowym, w którym porównano wyniki biopsji gruczołu krokowego pod kontrolą MR ze standardową biopsją transrektalną pod kontrolą USG (European Urology, 2013; 63: 125–140) stwierdzono, że biopsja pod kontrolą MR jest bardziej skuteczna w wykrywaniu zmian dających objawy istotne klinicznie, przy jednocześnie mniejszej liczbie pobranych wycinków oraz ograniczeniu liczby pacjentów zakwalifikowanych do biopsji. W wyniku tej procedury wykryto mniej zmian nieistotnych klinicznie, pozwoliła ona również na dokładniejsze określenie rozległości procesu nowotworowego, z uwzględnieniem długości wałeczków tkankowych, typu histologicznego nowotworu oraz stopnia złośliwości w skali Gleasona.
Po wykonaniu wyłącznie biopsji pod kontrolą MR pewna liczba pacjentów zostałaby zdiagnozowana niewłaściwie: u 51 z 555 (9%) badanych, u których MR nie wykryło raka, wykryto go w trakcie standardowej biopsji. Jednak raka, którego objawy były istotne klinicznie (wielkość zmiany w wycinku >4 mm – stopień 4.) nie wykryto jedynie u 2,3% mężczyzn poddanych biopsji. Pozytywnym aspektem zastosowania MR jest fakt, że 1 na 3 mężczyzn uniknąłby biopsji, a negatywnym to, że klinicznie nieistotny rak nie zostałby rozpoznany u co 10. z badanych.
Raporty zawierające informacje o pacjentach poddanych biopsji pod kontrolą MR oraz standardowej procedurze biopsyjnej nie zawsze zawierają wystarczającą liczbę danych, aby wiarygodnie porównać te dwie techniki. Powołano międzynarodową grupę badawczą, której zadaniem była analiza tego zagadnienia.