Rozpoznawanie groźnych zaburzeń rytmu serca

Schorzenia i wady układ krążenia, układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, choroby tętnic i żył
admin. med.

Rozpoznawanie groźnych zaburzeń rytmu serca

Post autor: admin. med. »

Opublikowano w Medycyna Praktyczna Pediatria 2012/01

Pełna treść artykułu jest dostępna w publikacji: Medycyna Praktyczna Pediatria 2012/1
KOMENTARZ
dr hab. med. Katarzyna Bieganowska, prof. nadzw.
Pracownia Diagnostyki Zaburzeń Rytmu Serca
Instytutu "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" w Warszawie

Nie dysponujemy dokładnymi danymi epidemiologicznymi dotyczącymi częstości występowania zaburzeń rytmu serca w Polsce, jednak systematyczne zwiększanie się liczby dzieci i młodzieży zgłaszających się z tego powodu do poradni lub na oddziały kardiologiczne wskazuje, że rozpoznaje się je coraz częściej. Niewątpliwie wynika to między innymi z większej wiedzy pediatrów i kardiologów dziecięcych oraz znacznie lepszych niż przed laty i bardziej dostępnych metod diagnostycznych. Zwiększa się też liczba pacjentów po chirurgicznym lub interwencyjnym leczeniu wrodzonych wad serca, u których zaburzenia rytmu serca z czasem pojawiają się coraz częściej.


Zdecydowana większość dzieci z arytmią nie zgłasza żadnych objawów, a zaburzenia są rozpoznawane u nich przypadkowo, na przykład podczas badania bilansowego lub przed szczepieniem. Jednak u niektórych pacjentów zaburzenia rytmu serca stanowią zagrożenie życia, dlatego tylko szybkie i prawidłowe rozpoznanie oraz leczenie może zapobiec niebezpiecznym incydentom czy nagłej śmierci sercowej. W wyselekcjonowaniu tych najbardziej zagrożonych dzieci i młodzieży istotną rolę odgrywają lekarze pierwszego kontaktu, a zwłaszcza pediatrzy. Autor artykułu w sposób zrozumiały i zwięzły przedstawił najważniejsze informacje dotyczące najgroźniejszych, objawowych zaburzeń rytmu serca, które mogą powodować zasłabnięcia, omdlenia, a nawet nagły zgon. W artykule wymieniono także podstawowe różnice pomiędzy kardiologicznymi i niekardiologicznymi przyczynami omdleń, które są powszechnym problemem u dzieci, a ich diagnostyka potrafi być poważnym wyzwaniem dla całych zespołów lekarskich. Kliniczną przydatność artykułu zwiększają szczegółowo opisane zapisy elektrokardiograficzne (EKG) wielu arytmii oraz wskazówki terapeutyczne. Autor zwrócił również uwagę na znaczenie badania podmiotowego. Mimo że mamy coraz mniej czasu na wizyty naszych pacjentów, powinniśmy bezwzględnie zebrać dokładny wywiad od rodziców i dziecka. Bardzo ważne jest ustalenie, jakie objawy występują u dziecka, w jakich okolicznościach, jak ustępują lub w jaki sposób są przerywane i przewlekle leczone.

Równie istotny jest wywiad rodzinny, w którym należy uwzględnić pytania o incydenty niewyjaśnionych omdleń czy nagłych zgonów w młodym wieku. Bardzo często informacje zebrane w wywiadzie ukierunkowują nasze dalsze postępowanie, a niekiedy istotnie przybliżają nas do prawidłowego rozpoznania.
Wydaje się, że autor nieco mniejsze znaczenie przykłada do analizy zapisów EKG przez lekarzy pierwszego kontaktu. U większości pacjentów zapis EKG nadal stanowi podstawę prawidłowego rozpoznania, o ile jego wynik został dobrze zinterpretowany. Roli tego podstawowego, nieinwazyjnego, powszechnie dostępnego i taniego badania nie sposób przecenić. Należy je wykonywać u dzieci częściej, a przeprowadzać je mogą zarówno kardiolodzy, jak i lekarze pierwszego kontaktu. Znaczenie tego badania diagnostycznego potwierdzono w niedawno opublikowanym dużym badaniu epidemiologicznym. W zapisach EKG wykonanych u 44 596 noworodków mierzono także odstęp QT. Wartości wydłużone stwierdzono aż u 2,5% badanych, wśród których były także noworodki z zespołem wydłużonego QT potwierdzonym w badaniu molekularnym.1 Tak wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia u wielu z nich niewątpliwie pozwoli uniknąć groźnych objawów, z nagłą śmiercią sercową włącznie. Podobnie jest u dzieci z zespołem Wolfa, Parkinsona i White'a (WPW) i kardiomiopatiami oraz w innych rzadziej występujących, ale równie groźnych chorobach arytmogennych. Konieczne wydaje się jednak zwrócenie większej uwagi na naukę prawidłowego odczytywania zapisów EKG, tym bardziej że wiele wątpliwości interpretacyjnych wzbudzają one nawet u kardiologów. Prawidłowe rozpoznanie utrudnia również fakt, że u wielu pacjentów z chorobami arytmogennymi okresowo zapis EKG może być całkowicie prawidłowy.

W ostatnich latach rozpoznaje się coraz więcej genetycznie uwarunkowanych zespołów, w przebiegu których może wystąpić nagły zgon spowodowany groźną arytmią. W rodzinach obciążonych genetycznie może chorować wiele osób, dlatego należałoby przebadać ich wszystkich członków. Takie podejście daje szansę na rozpoznanie arytmogennej choroby, zanim jej pierwszym objawem będzie nagły zgon. W Polsce diagnostyka kardiologiczna jest obecnie powszechnie osiągalna, ale dostęp do diagnostyki molekularnej jest istotnie ograniczony, a w przypadku wielu chorób wykonanie badań molekularnych jest niemożliwe. W przypadkach jednoznacznych diagnostycznie wynik badania genetycznego ma mniejsze znaczenie niż u pacjentów z podejrzeniem uwarunkowanej genetycznie choroby. Wiadomo, że rozpoznanie patologii genowej może wpłynąć na dalsze postępowanie u danego dziecka. Niesłychanie ważne jest przebadanie wszystkich członków obciążonych rodzin, aby niepotrzebnie nie zmieniać ich trybu życia i nie rozpoczynać niepotrzebnej terapii u zdrowych osób, a możliwie jak najwcześniej zacząć leczyć osoby chore. Szczegółowe zapoznanie się z artykułem może pomóc w ustaleniu prawidłowego rozpoznania u wielu dzieci z groźnymi zaburzeniami rytmu serca, a wdrożenie odpowiedniego leczenia daje szansę na zmniejszenie częstości występowania najgroźniejszych objawów.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post