Żółtaczka noworodków (łac. Icterus neonatorum) – żółtaczka występująca w okresie noworodkowym, u podstaw której leżą zaburzenia przemiany bilirubiny.
W noworodkowym okresie życia występują następujące czynniki fizjologiczne predysponujące do jej wystąpienia:
zwiększona liczba erytrocytów w 1 ml krwi;
skrócenie czasu ich przeżycia;
niedojrzałość enzymatyczna wątroby, charakteryzująca się mniejszą zdolnością do wychwytywania bilirubiny przez komórki wątrobowe, a z drugiej zmniejszoną zdolnością jej sprzęgania wskutek niewydolności układów enzymatycznych UDPG-T (urydylo-dwufosfoglukuronylo-transferaza) i UDP (urydylo-dwufosforan).
Żółtaczkę fizjologiczną stwierdza się u 40% noworodków donoszonych i prawie 100% wcześniaków[1], choć dane co do częstości ich występowania są niespójne[potrzebny przypis]. Wynika z tego, że żółtaczka jest procesem fizjologicznym, jednakże w pewnych niekorzystnych sytuacjach, może się stać procesem chorobowym. Dlatego żółtaczki okresu noworodkowego zostały podzielone na żółtaczki fizjologiczne i patologiczne.
Żółtaczka fizjologiczna
Aby żółtaczka mogła zostać uznaną za fizjologiczną, musi spełniać następujące kryteria:
u noworodków donoszonych pojawia się w 2. dobie, osiąga maksimum w 4–5. dobie po czym stopniowo ustępuje, ustępując do 10. dnia życia noworodka i maksymalny poziom bilirubiny nie przekracza 205 μmol/l (12 mg/dl);
u noworodków urodzonych przedwcześnie, pojawia się zwykle w 3. dobie życia, może się utrzymywać nawet do 21 dni, a maksymalny poziom bilirubiny wynosić 257 μmol/l (15 mg/dl).
Rozpoznanie
Żółtaczkę rozpoznaje się i traktuje jako fizjologiczną, na podstawie powyższych kryteriów. Zwykle wręcz rozpoznanie opiera się na wzrokowej ocenie zabarwienia powłok, które jest również charakterystyczne. Początkowo zażółceniu ulega twarz, później tułów, następnie kończyny i na samym końcu zabarwieniu ulegają dystalne ich części – dłonie i stopy. Kolejność ustępowania zażółcenia jest dokładnie odwrotna.
Leczenie
Jako proces fizjologiczny nie wymaga leczenia.
Żółtaczka patologiczna
Jak już wspomniano, żółtaczka jest procesem fizjologicznym. Za patologiczną, żółtaczkę noworodków uważa się w przypadkach, gdy nie spełnia kryteriów żółtaczki fizjologicznej, czyli:
pojawia się przedwcześnie – w 1. dobie życia – tak zwana żółtaczka przedwczesna (icterus praecox);
przedłuża się ponad 7 dni lub >14 dni u wcześniaków – żółtaczka przedłużona (icterus prolongatus);
poziom bilirubiny przekracza (17 mg/dl) – żółtaczka nadmierna (hiperbilirubinaemia).
Diagnostyka
Obowiązuje konieczność wielokrotnego pomiaru stężenia bilirubiny, za pomocą metod przezskórnych z użyciem bilirubinometru lub oznaczenia stężenia we krwi[2].
Przyczyny
W zależności od mechanizmu powstania żółtaczki, dochodzi do zwiększenia stężenia bilirubiny pośredniej lub bezpośredniej.
Żółtaczki wywołane przez bilirubinę pośrednią
zwiększone wytwarzanie bilirubiny;
choroba hemolityczna noworodka;
sferocytoza wrodzona;
niedobór kinazy pirogronianowej;
niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej;
talasemia;
policytemia;
zmniejszony klirens bilirubiny:
choroba Gilberta;
Zespół Criglera-Najjara;
galaktozemia;
tyrozynemia;
niedoczynność tarczycy;
niedoczynność przysadki mózgowej;
wcześniactwo;
żółtaczka pokarmu kobiecego.
Żółtaczki wywołane przez bilirubinę bezpośrednią
zapalenie wątroby;
choroby dróg żółciowych;
choroby metaboliczne.
Leczenie żółtaczki patologicznej
Leczenie żółtaczki ma na celu obniżenie poziomu bilirubiny i ma za zadanie nie dopuścić do rozwoju powikłań hiperbilirubinemii, a zwłaszcza żółtaczki jąder podkorowych (kernicterus)[3][4]. Realizuje się to poprzez stosowanie następujących procedur:
fototerapię noworodka;
transfuzję wymienną wykonywana jedynie w wypadkach wystąpienia żółtaczki jąder podkorowych;
leczenie farmakologiczne:
ma znaczenie drugoplanowe i jest stosowane tylko w przypadkach, gdy fototerapia nie przynosi rezultatów, lub następuje gwałtowny wzrost poziomu bilirubiny:
fenobarbital działający poprzez zwiększenie produkcji UDPG-T oraz zwiększenie wydalania bilirubiny;
cholestyramina – zmniejsza krążenie wątrobowo-jelitowe;
wlew 5% glukozy i (lub) albuminy;
leki zwiększające perystaltykę przewodu pokarmowego.
[Film] Żółtaczka u noworodka
-
- Podobne tematy
- Odpowiedzi
- Odsłony
- Ostatni post
-
-
[Film] Czy każda żółtaczka jest zakaźna?
autor: admin. med. » 1 sie 2016, o 09:01 » w Gastroenterologia, gastrologia, hepatologia, proktologia - 0 Odpowiedzi
- 1066 Odsłony
-
Ostatni post autor: admin. med.
1 sie 2016, o 09:01
-
-
-
Kąpiel noworodka – dowiedz się jak wykąpać noworodka
autor: admin. med. » 8 sty 2016, o 11:03 » w Pediatria, Neonatologia - 0 Odpowiedzi
- 1585 Odsłony
-
Ostatni post autor: admin. med.
8 sty 2016, o 11:03
-
-
-
[Film] Resuscytacja noworodka-niemowlaka
autor: admin. med. » 18 kwie 2016, o 18:55 » w Pediatria, Neonatologia - 0 Odpowiedzi
- 1068 Odsłony
-
Ostatni post autor: admin. med.
18 kwie 2016, o 18:55
-
-
-
[Film] Hiperbilirubinemia pośrednia u noworodka
autor: Asystentka » 15 sty 2017, o 20:09 » w Pediatria, Neonatologia - 0 Odpowiedzi
- 1055 Odsłony
-
Ostatni post autor: Asystentka
15 sty 2017, o 20:09
-