Diagnostyka laboratoryjna chorób odkleszczowych

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
admin. med.

Diagnostyka laboratoryjna chorób odkleszczowych

Post autor: admin. med. »

Rozpoznanie zakażenia Borrelia burgdorferi standardowo opiera się na wykorzystaniu tzw. dwuetapowej diagnostyki serologicznej. W pierwszym etapie wykonywany jest test ELISA (immunoenzymatyczna technika fazy stałej) lub inny, równorzędny test (EIA, CLIA, ELFA, itp.) wykrywający przeciwciała w surowicy krwi pacjenta. Drugi etap (oficjalnie zalecany jak potwierdzenie dodatniego wyniku testu ELISA) to test wykonywany metodą immunoblot (np. test Western Blot). Niestety z licznych doświadczeń własnych, doniesień innych lekarzy oraz coraz liczniejszych danych z piśmiennictwa naukowego wynika, że testy wykonywane metodą ELISA (tzw. testy przesiewowe lub skryningowe) mają często zbyt niską czułość diagnostyczną, co oznacza, że u części rzeczywiście zakażonych pacjentów uzyskuje się z ich pomocą wyniki ujemne (są to tzw. wyniki fałszywie ujemne). W ten sposób osoba rzeczywiście chora na boreliozę dowiaduje się o ujemnym wyniku badania (a według oficjalnych zaleceń jest to jednocześnie zakończenie diagnostyki i jednoznaczne wykluczenie boreliozy). Odsetek wyników fałszywie ujemnych uzyskanych w testach ELISA jest różny. Zależy on przede wszystkim od producenta testu (skład antygenów krętkowych, wartość punktu odcięcia) i może się znacznie różnic dla różnych zestawów odczynnikowych. Bardzo często zdarza się wiec tak, ze pacjent wykonując w różnych laboratoriach badania odczynem ELISA uzyskuje sprzeczne wyniki. Z badań własnych wnioskuję, że zgodność wyników uzyskanych w tych samych próbkach surowic badanych zestawami trzech różnych producentów wynosi tylko około 20-30%!. Tak wiec problem standaryzacji wyników testu ELISA nie doczekał się dotychczas pełnego rozwiązania i wymaga szybkich działań poprawiających międzylaboratoryjną porównywalność wyników. Podczas interpretacji wyników testu ELISA w boreliozie należy zawsze brać pod uwagę możliwość uzyskania wyniku fałszywie ujemnego (według niektórych danych uzyskuje się ich około 50%). W praktyce więc niemal każdy (zarówno dodatni, jak i ujemny) wynik testu ELISA wymaga potwierdzenia metodą immunoblot, której czułość diagnostyczna jest znacznie wyższa (szacowana jest na 75-85%).


Standardowo badania serologiczne (ELISA, Western Blot) wykonywane są w klasach IgG i IgM. Powszechnie uważa się, ze stwierdzenie przeciwciał w klasie IgM może być traktowane jako dowód aktywnego zakażenia, jednakże każdy wynik badania serologicznego powinien być interpretowany indywidualnie i w powiązaniu z danymi z wywiadu i obrazem klinicznym (objawami). Niektórzy badacze skłaniają się do propagowania wykonania w wybranych przypadkach testów serologicznych dla innych klas przeciwciał. Np. szczególnie przydatne wydaje się wykonywanie badań w klasie IgE w początkowych fazach zakażenia u dzieci.


Spośród innych metod diagnostycznych stosowanych w diagnostyce boreliozy w praktyce klinicznej znalazły zastosowanie:



test LTT (test transformacji blastycznej limfocytów) – test opierający się na badaniu odpowiedzi limfocytów na antygeny krętkowe in vitro (w warunkach hodowli). Jeśli limfocyt pobrany od pacjenta miał wcześniej kontakt z krętkiem lub jego antygenami, w trakcie badania wbudowuje w swoje struktury znacznik izotopowy, co prowadzi do uzyskania pozytywnego wyniku badania. Badanie LTT uważane jest za bardzo swoiste dla boreliozy i często sprawdza się u chorych seronegatywnych (u których nie udaje się wykryć przeciwciał przeciwkrętkowych w surowicy).



metody biologii molekularnej (PCR i rtPCR) – metody pozwalające na wykrycie DNA (materiału genetycznego) krętków obecnego w materiale pobranym od pacjenta (krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn stawowy, bioptaty skóry, mocz). Za najczulszy uważany jest test wykonywany techniką rtPCR (pozwala również na ilościową ocenę kopii DNA krętków). Niestety wadą tych metod jest to, że wykrywają materiał genetyczny w próbce pobranej do badania (np. w próbce krwi żylnej), a nie w całym organizmie. Może się więc zdarzyć tak, że pacjent w późnym okresie zakażenia (gdy krętki osiedliły się już w narządach lub tkance łącznej) uzyskuje ujemny wynik badania technikami biologii molekularnej. Czułość badania techniką PCR może zwiększyć wcześniejsze podawanie antybiotyków lub naturalnych środków działających bakteriobójczo w stosunku do krętków (powoduje to uwolnienie z tkanek do krwi materiału genetycznego krętków).



test LUAT (antygeny krętkowe w moczu) – badanie pozwala na wykrycie antygenów białkowych krętków boreliozy wydalanych z moczem. Może być przeprowadzone podczas próbnej antybiotykoterapii (tzw. prowokacji antybiotykowej) lub w trakcie planowego leczenia boreliozy (jako kontrola jego skuteczności).



test stymulacji wydzielania interferonu gamma z limfocytów (test IGRA) – badanie polegające na ocenie stężenia interferonu gamma w hodowli limfocytów krwi pacjenta poddanych działaniu naturalnych, bądź syntetycznych (rekombinowanych lub peptydowych) antygenów krętkowych. Podobnie jak w teście LTT, jeśli pacjent miał wcześniejszy kontakt z krętkami (jest zakażony), w trakcie badania dochodzi do pobudzenia limfocytów i zwiększenia produkcji przez nie niektórych cytokin (np. INFg). Na podobnej zasadzie oparty jest test Quantiferon Gold stosowany obecnie powszechnie do diagnostyki gruźlicy.



testy serologiczne wykorzystujące syntetyczne antygeny peptydowe reprezentujące immunodominujące fragmenty najważniejszych białek antygenowych krętków. Takim testem jest test C6 Lyme, który został dopuszczony do diagnostyki boreliozy przez FDA (w USA) oraz posiada znak CE (co dopuszcza go do stosowania w diagnostyce w krajach Unii Europejskiej) i który dostępny jest w ofercie Indywidualnej Praktyki Lekarskiej dr Tomasza Wielkoszyńskiego. Na podobnej zasadzie opierają się testy wykorzystujące inne antygeny peptydowe krętków lub innych patogenów powodujących zakażenia odkleszczowe (np. wykonywane przez nas testy peptydowe stosowane w diagnostyce babesiozy).



ocenę subpopulacji limfocytów CD57+ - badanie to przydatne jest u niektórych chorych do monitorowania przebiegu choroby i postępów w jej leczeniu. Uważa się, ze spadek bezwzględnej liczby limfocytów CD57+ jest charakterystyczny dla boreliozy (choć nie występuje we wszystkich jej przypadkach).
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post