ForumMedyczne.edu.pl

Lek. Med. Karolina Błońska
Klinika Chorób Metabolicznych
Szpital Uniwersytecki
Na podst.: Fischer H.H., Fischer I.P., PereiraR.I. i wsp.: Text Message Support for Weight Loss in Patients With Prediabetes: A Randomized Clinical Trial. Diabetes Care, luty 2016 r.

Stan przedcukrzycowy, definiowany jako stężenie glukozy we krwi powyżej górnej granicy normy, ale poniżej poziomu potwierdzającego diagnozę cukrzycy, stwierdzono u około 1/3 Amerykanów. Jest to grupa chorych o zwiększonym ryzyku rozwoju cukrzycy typu 2, zawału serca oraz udaru mózgu. Ryzyko rozwoju tych powikłań dodatkowo rośnie w grupach pacjentów o niskim dochodzie oraz tych pochodzenia latynoskiego.
Umiarkowana redukcja masy ciała jest skuteczną metodą prewencji cukrzycy typu 2 oraz skutkuje rozwojem długotrwałych korzyści, nawet przy częściowym ponownym przyroście masy ciała. Z każdym utraconym kilogramem ryzyko rozwoju cukrzycy u pacjentów ze stanem przedcukrzycowym maleje o 16%. Stąd bardzo ważne w zapobieganiu cukrzycy i jej powikłań są interwencje behawioralne, polegające na organizacji specjalnych zajęć dla tych chorych – tzw. program prewencji cukrzycy.

Chociaż korzyści z udziału pacjentów w tym programie były już prezentowane w badaniach, to jednak ich efektywność w praktyce klinicznej jest ograniczona z uwagi na niewielką liczbę uczestników, zwłaszcza w grupie chorych o niskim statusie socjoekonomicznym. Potrzebne są więc nowe strategie promowania modyfikacji stylu życia nastawione na niski koszt oraz łatwą dostępność.
W numerze Diabetes Care ukazał się artykuł prezentujący badanie, w którym udowodniono, że udzielenie wsparcia metodą prostego wysłania SMS-u skutkuje zwiększoną utratą masy ciała u chorych ze stanem przedcukrzycowym.
Metoda

Badanie prowadzono przez rok, od kwietnia 2014 r. do kwietnia 2015 r. Zakwalifikowano do badania pacjentów bez cukrzycy, powyżej 18. rż., z poziomem hemoglobiny glikowanej od 5,7 do 6,4% oraz BMI pomiędzy 25 a 50 kg/m2, którzy posiadali telefon komórkowy z możliwością otrzymywania wiadomości tekstowych oraz posługiwali się językiem angielskim lub hiszpańskim. Z badania wykluczono pacjentów z cukrzycą oraz z chorobami współistniejącymi, z oczekiwanym czasem przeżycia mniejszym niż 12 miesięcy.
Uczestnistków badania (163 osoby) podzielono losowo na dwie grupy – grupę kontrolną (81 osób), która jedynie otrzymywała zaproszenie do udziału w programie prewencji cukrzycy oraz grupę, która dodatkowo otrzymywała 6 razy w tygodniu motywacyjne wiadomości tekstowe (82 osoby).

Treść SMS-ów dotyczyła m.in. zasad zdrowego odżywania (np. źródeł przepisów kulinarnych), metod skutecznego radzenia sobie ze stresem, sposobów na zwiększenie motywacji i promocji aktywności fizycznej. Dodatkowo pacjentom za pomocą SMS-u przypominano raz w tygodniu o konieczności zgłoszenia swojej aktualnej masy ciała. Interwencja polegała również na indywidualnych telefonicznych konsultacjach z trenerem zdrowia.
Członkowie grupy kontrolnej nie otrzymywali wiadomości tekstowych, nie mogli być również konsultowani telefonicznie z trenerami. Otrzymywali jednak zaproszenie do osobistego uczestnictwa w programie prewencji cukrzycy, które umożliwiało m.in. dostęp do personalnych konsultacji z dietetykiem oraz trenerem zdrowego trybu życia.
Punkty końcowe

Pierwszorzędowym punktem końcowym w tym badaniu była zmiana masy ciała. Złożony drugorzędowy punkt końcowy stanowił odsetek pacjentów z minimum 3–5% utratą masy ciała, zmianą w średnim poziomie HbA1c oraz skurczowym ciśnieniu tętniczym.
Wyniki

Średnia utrata masy ciała wynosiła 0,3 kg (przedział ufności 95%, 1,2–0,7) w grupie kontrolnej oraz 1,2 kg (przedział ufności 95%, 2,5–0,1) w grupie otrzymującej wiadomości tekstowe (p - 0,05). Trzyprocentową utratę masy ciała osiągnięto u 21,5% członków grupy kontrolnej (przedział ufności 95%, 12,5–30,6%) w porównaniu z 38,5% członków grupy poddanej interwencji (przedział ufności 95%, 27,7–49,3%) (p -0,02). Średni poziom hemoglobiny glikowanej wzrósł o 0,19% lub 2,1 mmol/ml (przedział ufności 95%, 0,1–0,5%) w grupie kontrolnej, natomiast obniżył się o 0,09% lub 1,0 mmol/mol (przedział ufności 95%, 0,2–0,0%) w grupie otrzymującej SMS-y (p - 0,07). Średnia wartość skurczowego ciśnienia tętniczego wzrosła o 6,4 mm Hg (przedział ufności 95%, 3,2–9,5) w grupie kontrolnej oraz 0,35 mm Hg (przedział ufności 95%, 2,8–3,5) w grupie poddanej interwencji (p - 0,01).

Ponieważ w badaniu udział brali chorzy angielsko- i hiszpańskojęzyczni, a większy procent uczestników pochodzenia latynoskiego przydzielono do grupy poddanej interwencji, przedstawiono również odrębną analizę wyników dla tych dwóch grup językowych. Pacjenci hiszpańskojęzyczni w grupie kontrolnej doświadczyli średniej utraty masy ciała o 0,2 kg (przedział ufności 95%, 1,4–1,0) w porównaniu z członkami grupy otrzymującej SMS-y, u których średnia utrata masy ciała wynosiła 2,3 kg (przedział ufności 95%, 3,6–0,9) (p <0,01). Spośród pacjentów hiszpańskojęzycznych trzyprocentowy spadek masy ciała osiągnęło 24 członków grupy poddanej interwencji (47,1%, przedział ufności 95%, 33,4– 60,8) w porównaniu z 7 uczestnikami grupy kontrolnej (20,6%, przedział ufności 95%, 7,0–34,2). U pacjentów anglojęzycznych nie zaobserwowano istotnej zmiany w średniej bądź procentowej utracie masy ciała, porównując grupę kontrolną oraz grupę poddaną interwencji. Wpływ interwencji na poziom HbA1c oraz ciśnienia tętniczego był taki sam, wziąwszy pod uwagę zarówno całą kohortę biorącą udział w badaniu, jak i po rozdziale na grupy językowe.

Wnioski:

Uczestnicy badania, otrzymujący motywujące wiadomości tekstowe osiągali trzyprocentowy spadek masy ciała w ciągu 12 miesięcy częściej niż członkowie grupy kontrolnej. Interwencja miała ponadto niewielki wpływ na poziom hemoglobiny glikowanej oraz wartości skurczowego ciśnienia tętniczego.
Wiadomości tekstowe stanowią przykład prostej interwencji behawioralnej, co wynika z szerokiego obecnie zastosowania telefonii komórkowej. To badanie nie jest pierwszym przykładem stosowania takiej właśnie metody wparcia pacjenta. Używano już SMS-ów w programach leczenia astmy, nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy. Wsparcie za pomocą SMS-ów było także pozytywnie przetestowane w programach rzucania palenia, edukacji seksualnej, prewencji HIV oraz zachęcania do stosowania filtrów słonecznych. Ostatnie badania pokazały również wpływ SMS-ów na redukcję ryzyka zgonu sercowego u pacjentów z chorobą układu sercowo-naczyniowego.
Przyszłe badania mogą pokazać korzyści płynące z wykorzystania nowoczesnych technologii w służbie zdrowia, takich jak aplikacje komórkowe na urządzenia mobilne. Potrzebne jest także poszerzenie tych doniesień o badania na konkretnych populacjach pacjentów oraz zróżnicowanych systemach opieki zdrowia.
źródło:mp.pl