Ból w zaawansowanej chorobie nowotworowej

Choroby nowotworowe, ich rozpoznawanie oraz leczenie.
Asystentka

Ból w zaawansowanej chorobie nowotworowej

Post autor: Asystentka »

Ból w zaawansowanej chorobie nowotworowej – na co zwrócić uwagę, aby pomóc choremu

Ból związany bezpośrednio z chorobą nowotworową, występujący w przypadku np. naciekania unerwionych struktur lub bezpośrednio nerwów, ucisku narządów trzewnych, jest celem leczenia przeciwbólowego w oparciu o tzw. „drabinę analgetyczną”, czyli określony, stopniowany standard stosowania leków przeciwbólowych.

Istnieją jednak sytuacje, w których samo leczenie przeciwbólowe może nie być wystarczające, zaś nawet zwiększanie dawki leków nie zmienia korzystnie jakości życia chorego. Dzieje się tak wówczas, gdy występują inne, nie zawsze związane bezpośrednio z rozwojem nowotworu, schorzenia i powikłania. Do takich stanów należą m.in. zakażenia miejscowe, owrzodzenia i odleżyny.

Stanom takim sprzyja unieruchomienie chorego, niedożywienie, odwodnienie, infekcje ogólne, zaburzenia krążenia. Zazwyczaj nie są to sytuacje nagłe więc zwrócenie na nie uwagi, gdy nie są one jeszcze zaawansowane, pozwala w większości przypadków na wdrożenie odpowiedniego postępowania.

Nakładanie się dolegliwości bólowych z dwóch lub więcej źródeł, o innej przyczynie, innym mechanizmie powstawania jest często bardzo trudne do skutecznego leczenia. Samo zwiększanie dawki leków może nie tylko nie przynieść poprawy, ale, poprzez skutki uboczne ich stosowania, pogorszyć inne stany chorobowe będące przyczyną innych niż nowotworowe dolegliwości bólowych. Przykładem jest sytuacja, gdy osłabiony, unieruchomiony pacjent cierpi z powodu odleżyn w miejscach narażonych najbardziej na ucisk, takich jak pięty, okolica lędźwiowa, barki, łokcie czy potylica. Pacjent może zgłaszać nasilanie się bólu przy próbie uruchomienia, zmiany pozycji, ale także w spoczynku.

Leczenie bólu w takiej sytuacji powinno obejmować różne formy pomocy medycznej. Najważniejszym składnikiem leczenia powinno być skuteczne i możliwie maksymalne zmniejszenie nasilenia bólu. W tym celu należy określić dokładnie wstępne zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe, ich rodzaj i dawkę. Jednocześnie należy ocenić czynniki wpływające na pogorszenie stanu ogólnego chorego i podjąć odpowiednie działania lecznicze:

niedożywienie: jest skutkiem postępującej choroby nowotworowej, ale może być związane z powikłaniami leczenia (np. zapalenie błony śluzowej jelit po chemioterapii lub radioterapii). Należy rozważyć wszelkie możliwości podawania pokarmów i to nie w chwili, gdy występuje niedożywienie, ale już w chwili, gdy można przewidzieć sytuację, że do niej dojdzie
odwodnienie: jest to bardzo częsta przyczyna wielu miejscowych powikłań infekcyjnych, ale także problemów z odkrztuszaniem zalegającej wydzieliny (uczucie duszności !), zaburzeń funkcji nerek i innych narządów, obniżenia ciśnienia krwi, apatii, ogólnego złego samopoczucia. Jest to także bardzo częsta przyczyna zaparć, które powodują bóle kolkowe jelit a nawet są przyczyną niedrożności przewodu pokarmowego w zaawansowanej chorobie nowotworowej, mimo braku zmian nowotworowych w obrębie jelit.
świąd skóry w przypadku żółtaczki mechanicznej (ucisk guza na drogi żółciowe). Dolegliwości te mogą być przyczyną uporczywego drapania się chorego, co powoduje rany, które mogą ulec zakażeniu i być trudne do leczenia

Współistnienie tych wszystkich stanów, do których dochodzi lęk przed poruszaniem się (bo bardziej boli), lęk przed przyjmowaniem pokarmów (bo brak apetytu, bo boli brzuch, bo są wymioty, depresja (poczucie bezsilności), zaburzenia snu – wszystko to pogarsza jakość życia chorego, obniża próg bólu i zwiększa zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe.

Leczenie bólu bez rozpoznania jego przyczyn i leczenia współistniejących stanów chorobowych skutkuje najczęściej dalszym pogorszeniem stanu chorego, obniża jakość i długość jego życia. Rozsądne więc jest takie podejście do leczenia, żeby nie leczyć samych dolegliwości ale leczyć całego chorego!


Opracowanie:
lek. med. Paulina Cichon,
dr hab. med. Tomasz Jastrzębski
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post