Przyczyny grzybicy przełyku, jakie leczenie

Choroby układu pokarmowego; przełyku, żołądka, jelit, wątroby, trzustka, dróg żółciowych, odbytu)
Asystentka

Przyczyny grzybicy przełyku, jakie leczenie

Post autor: Asystentka »

Prof. dr hab. Ewa Małecka-Panas, dr n. med. Anna Mokrowiecka
Co to jest grzybica przełyku i jakie są jej przyczyny?

Grzybica przełyku to choroba infekcyjna wywołana przez grzyby.

Jednymi z najczęstszych patogenów (czynników chorobotwórczych), wywołujących grzybice przewodu pokarmowego, są grzyby z rodzaju Candida, a szczególnie gatunek Candida albicans.

Grzybicę przełyku mogą wywołać u człowieka także inne gatunki grzybów, takie jak grzyby z rodzajów Histoplasma, Blastomyces, Coccidioides oraz grzyby oportunistyczne (Trichosporon, Aspergillus, Mucor, Rhizopus). Te ostatnie mogą występować w przewodzie pokarmowym i niekiedy powodować różnego rodzaju dolegliwości, ale zwykle nie wywołują grzybic u ludzi z prawidłową odpornością.

Wystąpienie grzybicy w dużej mierze zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Szczególnie narażone na wystąpienie grzybicy przełyku są osoby z zaburzeniami układu odpornościowego (np. AIDS, granulocytopenia w przebiegu leczenia przeciwnowotworowego lub po przeszczepach), z przewlekłymi chorobami (nowotwory, niewyrównana cukrzyca, toczeń trzewny, zespołu uposledzonego wchłaniania i in.), niedożywione, uzależnione od alkoholu lub narkotyków, po rozległych urazach, hospitalizowane w oddziałach intensywnej opieki medycznej, a także przewlekle leczone niektórymi lekami (antybiotyki, glikokortykosteroidy, cytostatyki). Grzybica przełyku może też wystąpić u osób z prawidłowa odpornością, ale w tej grupie występuje wielokrotnie rzadziej, a jej rozwojowi sprzyjają choroby powodujące opóźnianie opróżniania przełyku i zaleganie w nim treści pokarmowej, takie jak achalazja, twardzina, zwężenia przełyku czy jego uchyłki (zobacz: Achalazja).
Czynniki ryzyka rozwoju grzybic przewodu pokarmowego

leki (długotrwała antybiotykoterapia, steroidy, leki przeciwwrzodowe)
choroby (niewyrównana cukrzyca, choroby hematologiczne, bakteryjne i wirusowe choroby zakaźne, nowotwory, toczeń trzewny, niedoczynność przytarczyc, niedrożność przełyku, achalazja)
zaburzenia układu odpornościowego jako powikłania niedożywienia, zespołu złego wchłaniania lub w przebiegu AIDS
zabiegi chirurgiczne: transplantacje, implantacja protez, cewnikowanie
rozległe rany pourazowe i pooperacyjne
hospitalizacja na oddziale intensywnej terapii
noworodki z małą masą urodzeniową oraz osoby starsze
alkoholizm, narkomania
dieta: bogatowęglowodanowa
niedobory witaminy A, B1, B2, żelaza.

Jak często występuje grzybica przełyku?
W populacji ogólnej zakażenie przełyku stwierdza się u około 0,5% osób, u których przeprowadzono badanie endoskopowe. Natomiast w grupie chorych z AIDS częstość zakażenia grzybami z grupy drożdżaków dochodzi do 50%.
Jak się objawia grzybica przełyku?

Najczęstsze dolegliwości to:

bolesne i utrudnione połykanie
zgaga i nudności
dyskomfort za mostkiem oraz bóle okolicy kręgosłupa i pleców.

U niektórych chorych zakażenie może objawiać się również gorączką, dreszczami i bólami brzucha. Częstym objawem, wskazującym na grzybicę przełyku i/lub dalszych części przewodu pokarmowego (np. jelit), jest występowanie aft (nadżerek) lub kandydoza jamy ustnej. Przebieg grzybicy przełyku może być także całkowicie bezobjawowy.
Co robić w razie wystąpienia objawów grzybicy przełyku?

Grzybicę przełyku należy podejrzewać w razie wystąpienia powyższych objawów u osób z czynnikami ryzyka (patrz ramka). Należy wówczas skonsultować się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania potwierdzające rozpoznanie.

Jak lekarz rozpoznaje grzybicę przełyku?
Grzybica.JPG
Grzybica.JPG (6.27 KiB) Przejrzano 2420 razy
Ryc. 1. Obraz endoskopowy masywnej kandydozy w górnym (A) i dolnym (B) odcinku przełyku
Rozpoznanie stawiane jest głównie na podstawie badania gastroskopowego, które uwidacznia białawe naloty pokrywające zmienioną zapalnie błonę śluzową przełyku (zobacz zdjęcia). Nasilenie zmian może być różne, od nielicznych białych zmian plamistych i obrzęku do nadżerek do owrzodzeń.

Badanie radiologiczne ma drugorzędne znaczenie, ponieważ obraz choroby w tym badaniu nie jest swoisty i może być mylony z zapaleniem wirusowym.

Dla rozpoznania konieczne jest także badanie cytologiczne i histopatologiczne (podczas gastroskopii lekarz pobiera wymaz końcówką aparatu ze szczoteczką oraz wycinki końcówką z kleszczykami w celu hodowli i badania pod mikroskopem – jest to bezbolesne dla pacjenta).

Należy podkreslić, że u osoby, u której nie stwierdzono charakterystycznych zmian w badaniu gastroskopowym, wyhodowanie grzyba z rodzaju Candida, nie oznacza jeszcze występowania choroby. W diagnostyce dostępne są również badania immunologiczne, wykrywające krążące przeciwciała i antygeny. Wartość tych testów jest ograniczona ze względu na rozpowszechnienie grzyba w populacji osób zdrowych (około 20%). Poza tym techniki immunologiczne nie są przydatne w chorobach nowotworowych czy w niedoborach odporności ze względu na uszkodzenie układu odpornościowego.
Jakie są sposoby leczenia?

Leczenie przypadkowo wykrytych zmian grzybiczych przełyku u osób młodych, bez dolegliwości i dodatkowych obciążeń wydaje się niewskazane - szczególnie istotne jest natomiast leczenie osób z grupy podwyższonego ryzyka.

Wybór zastosowanych leków zależy głównie od stopnia uszkodzenia układu odpornościowego pacjenta oraz ciężkości zakażenia. U chorych z prawidłową odpornością stosuje się leki nie przechodzące do krwi (nystatyna, Amfoterycyna B). U chorych ze średniego stopnia upośledzeniem odporności preferowane są leki doustne, takie jak flukonazol, itrakonazol czy ketokonazol, podawane przez 2—4 tygodnie.

Pacjenci ze zmniejszoną liczbą białych krwinek (granulocytopenią) powinni być leczeni preparatami dożylnymi ze względu na możliwość rozprzestrzenienia się grzybicy na różne narządy.

Zobacz: Nystatyna, Amfoterycyna B, Flukonazol, Ketokonazol, Itrakonazol w bazie leków
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Zastosowanie prawidłowej terapii przez odpowiednio długi czas powoduje całkowitą eliminację grzyba. Powikłania grzybicy przełyku są rzadkie. Mogą pojawić się krwawienia z przewodu pokarmowego i zwężenia przełyku. Niemniej jednak, należy pamiętać, że grzybica przełyku bardzo często występuje u osób z ciężkimi chorobami współistniejącymi, których objawy będą się utrzymywać także po wyleczeniu grzybicy.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

U osób z czynnikami ryzyka ważne jest leczenie choroby podstawowej. Tam, gdzie to możliwe, wskazane jest unikanie czynników ryzyka, co zapobiega powtórnym zachorowaniom. Osoby narażone na wystąpienie grzybicy powinny pamiętać o utrzymywaniu prawidłowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego podczas antybiotykoterapii poprzez przyjmowanie probiotyków.
Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Należy unikać czynników ryzyka, na które mamy wpływ (m.in. używki). Różnorodna i zbilansowana dieta (w tym warzywa i owoce zawierające dużo błonnika, zob. Błonnik) pozwala zmniejszyć spożycie cukrów prostych i dostarcza odpowiedniej ilości witamin oraz składników mineralnych. Należy pamiętać o szkodliwości nadużywania leków bez konieczności ich stosowania (długotrwała antybiotykoterapia, glikokortykosteroidy). Pacjenci z cukrzycą powinni ściśle przestrzegać zasad leczenia swojej choroby i unikać nieprawidłowych stężeń glukozy w surowicy.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post