ForumMedyczne.edu.pl

Naukowcy stwierdzili, że osoby regularnie spożywające alkohol z reguły prowadzą zdrowszy styl życia. Istnieje również wiele przekonujących badań wskazujących na korzystny wpływ alkoholu na układ sercowo-naczyniowy i profilaktykę cukrzycy. Czy rzeczywiście tak jest? Regularne i umiarkowane picie alkoholu działa korzystnie na nasze zdrowie?
Liczne badania wskazują na „U-kształtną” zależność między umiarkowaną i regularną konsumpcją alkoholu a ryzykiem śmiertelności. Dla niektórych grup wiekowych oraz populacji zależność ta przyjmuje obraz krzywej J. Może się więc wydawać, że regularne i umiarkowane picie alkoholu działa korzystnie.
Co to znaczy: umiarkowane ilości alkoholu?

W badaniach epidemiologicznych dawki spożywanego alkoholu określa się w liczbie drinków na dzień. Jeden drink to około 10–15 g etanolu (w większości opracowań mówi się o 12 g), co odpowiada około 330 ml piwa, 140 ml wina lub 40 ml napojów spirytusowych 40%.
Uważa się, że picie jest umiarkowane, jeśli dzienne spożycie nie przekracza 1 drinka (kobiety) i 1–2 drinków (mężczyźni).
Mechanizm działania alkoholu i jego wpływ na zdrowie

Ochronne działanie przypisuje się etanolowi, a w winie (zwłaszcza czerwonym) również jego frakcji bezalkoholowej, do której zalicza się polifenole. Etanol korzystnie wpływa na profil lipidowy, a mianowicie zwiększa stężenie frakcji HDL i zmniejsza stężenie frakcji LDL cholesterolu. Zapobiega także agregacji płytek krwi oraz korzystnie oddziałuje na śródbłonek naczyniowy. Ponadto poprawia gospodarkę węglowodanową, zwiększając wrażliwość komórek na działanie insuliny.

Omawiając wpływ alkoholu na zdrowie, nie można pominąć faktu, że spożywanie dużych ilości alkoholu jest szkodliwe m.in. w przypadku choroby wieńcowej, cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego. Spożywanie alkoholu zwiększa ponadto ryzyko arytmii, kardiomiopatii, a także nowotworów jamy ustnej, gardła, krtani, przewodu pokarmowego (przełyk, żołądek, jelito grube, wątroba) i sutka. Alkohol toksycznie wpływa na wątrobę oraz układ nerwowy.
Wpływ alkoholu na układ sercowo-naczyniowy

U spożywających umiarkowane ilości alkoholu większość badań wskazuje na znaczną, wynoszącą 30–35%, redukcję ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Ten korzystny wpływ dotyczy także osób ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, zaburzeń lipidowych oraz otyłych i palących papierosy.

W dużym badaniu INTER-HEART, obejmującym populację 52 krajów, w którym uczestniczyło 27 tysięcy osób, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, wykazano, że umiarkowana i regularna konsumpcja alkoholu zmniejsza ryzyko choroby niedokrwiennej serca.

Inne badanie, przeprowadzone u ponad 11 tysięcy mężczyzn chorych na nadciśnienie tętnicze, wskazuje, że 1 drink dziennie zmniejsza ryzyko świeżego zawału serca o około 30%. Warto jednak podkreślić, że picie alkoholu w ilości większej niż 2 drinki dziennie należy do głównych czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Wpływ alkoholu na gospodarkę węglowodanową

Badanie prowadzone w ciągu 12 lat na grupie 370 tysięcy osób wskazuje, że wypijanie 1–2 drinków dziennie zmniejsza ryzyko cukrzycy o 30%. Do podobnych wniosków doszli autorzy badania przeprowadzonego w Chinach na grupie ponad 51 tysięcy osób. Także w tym badaniu zmniejszenie ryzyka cukrzycy obserwuje się przy umiarkowanej konsumpcji alkoholu (głównie wina), ale w przypadku jego nadużywania ryzyko rozwoju tej choroby ulega zwiększeniu.

Ponieważ alkohol zwiększa wrażliwość komórek na insulinę i przyspiesza metabolizm glukozy, chorzy na cukrzycę powinni spożywać alkohol z posiłkiem. Zapobiega to niedocukrzeniu (hipoglikemii).
Wątpliwości…?

Trzeba pamiętać, że umiarkowane spożycie alkoholu jest tylko jednym z czynników, które mogą korzystnie wpływać na stan zdrowia. Zalicza się do nich aktywność fizyczną, zdrową dietę oraz niepalenie. Pojawiają się więc wątpliwości, czy pozytywny wpływ na stan zdrowia rzeczywiście jest związany jedynie z regularnym spożyciem umiarkowanych ilości alkoholu, nie zaś innymi czynnikami.

Podkreśla się także, że osoby regularnie spożywające alkohol z reguły prowadzą zdrowszy styl życia, a ich sytuacja materialna jest lepsza niż abstynentów czy osób nadużywających alkoholu.

Badania wskazują, że zarówno abstynenci, jak i osoby nadużywające alkoholu żyją krócej niż osoby pijące umiarkowane ilości alkoholu. I tu pojawia się pytanie: kogo można zakwalifikować do grupy abstynentów?

Niektórzy naukowcy zakładają, że wśród abstynentów są osoby nadużywające w przeszłości alkoholu, które były zmuszone z niego zrezygnować z powodu wystąpienia chorób alkoholozależnych lub konieczności leczenia innej choroby podstawowej i włączenia leków. Istnieje także sugestia, że w grupie abstynentów znalazły się m.in. osoby pochodzące z rodzin uzależnionych od alkoholu. Podkreśla się, że osoby takie z reguły mają gorsze zdrowie, częściej chorują, ale i częściej unikają alkoholu. To mogłyby tłumaczyć, dlaczego abstynenci żyją krócej.
Co z winem? Paradoks francuski

Tradycyjna kuchnia francuska obfituje w potrawy z dużą ilością nasyconych kwasów tłuszczowych, a mimo to Francuzi stosunkowo rzadko zapadają na chorobę niedokrwienną serca. Tę korzystną sytuację przypisuje się regularnej konsumpcji wina czerwonego. Nie uzgodniono jednak, czy za ten korzystny efekt odpowiada alkoholowa, czy niealkoholowa frakcja wina czerwonego, obfitująca w taniny, antocyjany, a także flawonoidy, do których zalicza się resweratrol i kwercetynę.
Pić alkohol, czy lepiej go nie pić?

Istnieje wiele przekonujących badań naukowych wskazujących na korzystny wpływ alkoholu na układ sercowo-naczyniowy i profilaktykę cukrzycy. Nie należy jednak zapominać o problemach związanych z nadużywaniem alkoholu. Z całą pewnością alkoholu nie powinny spożywać kobiety planujące ciążę, będące w ciąży i karmiące. Ten zakaz dotyczy także dzieci, młodzieży, osób mających problemy z samokontrolą i zażywających leki wchodzące w interakcje z alkoholem. Istnieją również szczególne jednostki chorobowe, w przypadku których picie alkoholu jest niewskazane.

Ponadto warto zauważyć, że znane są inne liczne sposoby zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy. Należą do nich: regularna aktywność fizyczna, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, zdrowa dieta i unikanie palenia papierosów.

Dodatkowo w przypadku niektórych osób ryzyko związane z piciem może przewyższać potencjalne korzyści wynikające ze spożycia alkoholu.