Probiotyki w profilaktyce biegunki związanej z antybiotykoterapią

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
Asystentka

Probiotyki w profilaktyce biegunki związanej z antybiotykoterapią

Post autor: Asystentka »

Opracował dr n. med. Piotr Sawiec
Konsultowała prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska, Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Skróty: ESPGHAN – European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition, LGG – Lactobacillus rhamnosus GG
Wprowadzenie

Biegunkę związaną z antybiotykoterapią obserwuje się w warunkach ambulatoryjnych i szpitalnych nawet u 1/3 pacjentów. Może ona wystąpić zarówno w trakcie antybiotykoterapii, jak i kilka tygodni, a nawet miesięcy po jej zakończeniu, co utrudnia różnicowanie przyczyn tego objawu. Biegunkę może wywołać praktycznie każdy doustny i dożylny antybiotyk, ale ryzyko jej wystąpienia jest większe w trakcie leczenia aminopenicylinami z klawulanianem lub bez niego, cefalosporynami, klindamycyną i innymi antybiotykami aktywnymi wobec bakterii beztlenowych. Ryzyko to zależy również od czas trwania antybiotykoterapii, wieku pacjenta, konieczności hospitalizacji, chorób towarzyszących oraz wcześniejszych epizodów biegunki związanej ze stosowaniem antybiotyku lub wywołanej przez Clostridium difficile. Wszystkie te czynniki należy rozważać przy podejmowaniu decyzji o podaniu probiotyku oraz przy wyborze jego rodzaju.
Biegunka może przebiegać zarówno łagodnie, jak i w postaci piorunującego, rzekomobłoniastego zapalenia jelita. Zwykle nie udaje się zidentyfikować czynnika etiologicznego, natomiast w przypadku przewlekłych chorób predysponujących zwykle jest to C. difficile.
Liczne doniesienia wskazują, że biegunce związanej z antybiotykoterapią skutecznie zapobiegają probiotyki, jednak obserwuje się dużą dowolność przy wyborze jego konkretnego rodzaju. Aby usystematyzować dane, Grupa Robocza ds. Probiotyków European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) opublikowała w marcu 2016 roku zalecenia dotyczące stosowania probiotyków w profilaktyce biegunki związanej z antybiotykoterapią u dzieci. Grupa Robocza podkreśliła, że najlepszą metodą zapobiegania biegunce związanej z antybiotykoterapią jest rozsądne stosowanie antybiotyków.
Metodyka

W procesie przygotowywania swojego stanowiska Grupa Robocza ESPGHAN przeszukała bazy danych Cochrane Database of Systematic Reviews i Database of Abstracts of Reviews of Effects (DARE) pod kątem systematycznych przeglądów piśmiennictwa i metaanaliz oraz bazę CENTRAL (Cochrane Central Register of Controlled Trials), MEDLINE i EMBASE pod kątem badań z randomizacją opublikowanych do listopada 2015 roku.
W wielu systematycznych przeglądach piśmiennictwa i metaanalizach wykazano, że probiotyki – jako grupa – skutecznie zapobiegają biegunce związanej z antybiotykoterapią, w tym wywołanej przez C. difficile. Grupa Robocza kwestionuje taką praktykę i podkreśla, że właściwości probiotyków są szczepozależne, dlatego zalecenia dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa należy formułować oddzielnie dla każdego szczepu. Poszczególne zalecenia wymieniają zatem szczepy probiotyków w ujęciu taksonomicznym. Z kolei na ich właściwości może wpływać proces produkcji i rodzaj rejestracji produktu (np. lek lub suplement diety). W związku z tym Grupa Robocza ESPGHAN zaleca, aby wybierać preparat producenta prowadzącego systematyczną kontrolę jakości, w tym składu i liczby bakterii probiotycznych.
Głównymi punktami końcowymi uwzględnianymi przy ocenie badań były: biegunka, biegunka związana z antybiotykoterapią i biegunka związana z zakażeniem C. difficile. Grupa Robocza oceniła analizowane publikacje pod kątem jakości danych, a podsumowując dane i formułując zalecenia, korzystała z metodyki GRADE (tab.). Sformułowanie „grupa robocza zaleca” oznacza silne zalecenie, a „grupa robocza sugeruje” oznacza warunkowe (słabe) zalecenie.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post