Jak się leczy astme?

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
Asystentka

Jak się leczy astme?

Post autor: Asystentka »

Pacjent jest partnerem lekarza w leczeniu astmy

Im więcej chory wie o astmie, tym bardziej świadomie może współpracować z lekarzem przy układaniu planu leczenia i bardziej samodzielnie może (według ustalonych wcześniej z lekarzem zasad) modyfikować leczenie.
Wspólnie z lekarzem należy opracować pisemny plan postępowania w astmie

Powinien on zawierać kluczowe informacje:

jak stosować leki
jak monitorować nasilenie choroby
kiedy zgłosić się do lekarza
czy i jakie modyfikacje w leczeniu można wprowadzić samodzielnie
zasady postępowania w zaostrzeniu.


Pisemny plan postępowania jest niezwykle użyteczny. Pomaga zarówno tym chorym, którzy mają trudności z zapamiętaniem, jak stosować leki, jak i tym, którzy wiedzą wiele na temat astmy i chcą mieć większy wpływ na stosowane leczenie.
Identyfikacja i zmniejszanie narażenia na czynniki ryzyka

Pacjent, wspólnie z lekarzem, powinien próbować zidentyfikować czynniki, które powodują u niego objawy astmy oraz wypracować metody zmniejszania narażenia na te czynniki lub ograniczenia ich niekorzystnego wpływu. Najczęściej objawy wywołują:

alergeny
wysiłek fizyczny
alergeny w miejscu pracy
substancje chemiczne
zakażenia wirusowe
niekiedy silne zapachy
stres i silne emocje.

Wysiłek fizyczny

Warto pamiętać, że wysiłek fizyczny jest niezbędnym składnikiem zdrowego stylu życia i nie należy go unikać. Dostępne są skuteczne metody zapobiegające napadom duszności powodowanym przez wysiłek
Ocena kontroli choroby

Podstawą właściwej oceny kontroli astmy jest ocena częstości i nasilenia objawów astmy przez lekarza. Jednak lekarz będzie wiedział tylko tyle, ile powie mu pacjent.

Informacje uzyskane od pacjenta mają ogromną wartość, ponieważ objawy astmy i czynność płuc zmieniają się w czasie. Nie zastąpią ich ani jednorazowe badanie fizykalne, ani spirometria. Zatem pacjent powinien znać objawy astmy oraz umieć ocenić nasilenie choroby w czasie. Nieoceniona pomocą może okazać się prowadzony przez pacjenta dzienniczek, w którym zapisuje on objawy. Dodatkowo chorzy na ciężką astmę mogą odnieść korzyść z codziennego monitorowania PEF.
Leczenie farmakologiczne

Największe znaczenie dla chorego ma zrozumienie różnicy pomiędzy lekami kontrolującymi chorobę, a lekami stosowanymi doraźnie.

Leki kontrolujące chorobę stosuje się regularnie, niezależnie od tego, czy objawy astmy są obecne, czy nie. Zwykle nie działają natychmiast, a efekt ich stosowania pacjent odczuwa dopiero po kilku tygodniach. Do leków tych należą:

glikokortykosteroidy wziewne – najważniejsze leki stosowane w astmie, są bezpieczne i skuteczne. Hamują proces zapalny w oskrzelach, leżący u podłoża astmy. Zmniejszają nasilenie objawów, poprawiają czynność płuc, zmniejszają częstość zaostrzeń
długo działające β2-mimetyki – rozkurczają oskrzela, a ich działanie utrzymuje się przez wiele godzin, dlatego stosowane są zwykle 2 razy dziennie. Nie hamują w istotny sposób procesu zapalnego w oskrzelach, dlatego zawsze muszą być stosowane razem z glikokortykosteroidami wziewnymi. Takie połączenie leków jest skuteczne i bezpieczne, natomiast stosowanie samych β2-mimetyków wziewnych prawdopodobnie zwiększa ryzyko zgonu z powodu astmy.
leki przeciwleukotrienowe – hamują szkodliwe działanie leukotrienów, czyli uwalniane z komórek zapalnych substancji, które nasilają skurcz oskrzeli i proces zapalny. Są podawane doustnie i działają słabiej niż glikokortykosteroidy wziewne.
teofilina – rozszerza oskrzela i działa przeciwzapalnie. Jest stosowana rzadziej niż inne leki, ponieważ częściej powoduje działania niepożądane. Podawana jest doustnie, w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu.
kromony – są podawane wziewnie. Bezpieczne i dobrze tolerowane przez chorych, ale ich działanie przeciwzapalne jest bardzo słabe, dlatego są stosowane sporadycznie.
glikokortykosteroidy doustne – jedna z podstawowych grup leków wykorzystywana w leczeniu zaostrzeń. W leczeniu przewlekłym są stosowane jako „ostatnia deska ratunku” wyłącznie wtedy, gdy zawodzą wszystkie pozostałe leki. Przewlekłe stosowanie powoduje liczne, często groźne działania niepożądane, dlatego sięga się po nie w ostateczności, wyłącznie u chorych na bardzo ciężką astmę.
przeciwciała monoklonalne przeciwko IgE – hamują działanie immunoglobuliny E, blokując reakcję alergiczną. Stosowane u chorych na ciężką astmę o podłożu alergicznym. Są podawane podskórnie co 2 lub 4 tygodnie.

Leki stosowane doraźnie – przyjmowane w celu zmniejszenia nasilenia objawów. Nie leczą procesu zapalnego w oskrzelach, a jedynie rozszerzają oskrzela, zmniejszając objawy astmy. Najczęściej stosowane są szybko działające leki rozkurczające oskrzela z grupy β2-mimetyków. Zwiększone zapotrzebowanie na leki stosowane doraźnie (konieczność stosowania inhalacji częściej niż zwykle, szybsze zużywanie opakowania leku) może świadczyć o pogorszeniu kontroli astmy i jest wskazaniem do kontaktu z lekarzem.
Zasady stosowania leków

Leki kontrolujące chorobę stosuje się regularnie, według zaleceń, niezależnie od obecności objawów.
Brak napadów duszności i kaszlu nie jest wskazaniem do zaprzestania ich stosowania bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. Tylko leki kontrolujące o działaniu przeciwzapalnym wpływają na przyczynę choroby, pozostałe leki stosowane w astmie łagodzą tylko jej objawy.
Leki stosowane doraźnie przyjmuje się w celu złagodzenia objawów i zaostrzeń astmy oraz zapobiegawczo przed wysiłkiem fizycznym. Nie wpływają one na przebieg choroby, a ich zwiększone zużycie należy zgłosić lekarzowi. Lek stosowany doraźnie powinno się stale nosić przy sobie.
Po zastosowaniu niektórych preparatów steroidów wziewnych wskazane jest przepłukanie ust i gardła wodą.
Każdy chory powinien posiadać pisemny plan postępowania w astmie i stosować się do zawartych w nim zaleceń.

Stopień intensywności leczenia dobiera lekarz na podstawie nasilenia objawów astmy i czynności płuc chorego. Jeżeli leczenie nie jest wystarczające do uzyskania kontroli astmy, lekarz zwiększa jego intensywność. Jeżeli udaje się opanować objawy choroby, a kontrola astmy utrzymuje się co najmniej 3 miesiące, można próbować zmniejszyć intensywność leczenia tak, aby kontrola astmy wymagała stosowania jak najmniejszej dawki leków.

Poniżej przedstawiono poszczególne stopnie intensywności leczenia. Należy pamiętać, że informacje te mają charakter orientacyjny i nie są podstawą do samodzielnego (bez pomocy lekarza) modyfikowania leczenia.

stopień 1 – stosuje się tylko lek doraźny
stopień 2 – preferowanym postępowaniem jest przyjmowanie glikokortykosteroidu wziewnego w małej dawce; alternatywnie, zwłaszcza u chorych z towarzyszącym alergicznym nieżytem nosa, można stosować lek przeciwleukotrienowy
stopień 3 – preferowanym postępowaniem jest dołączenie do małej dawki glikokortykosteroidu wziewnego długo działającego β2-mimetyku wziewnego (leku rozkurczającego oskrzela); alternatywnie można dołączyć do glikokortykosteroidu wziewnego lek przeciwleukotrienowy, teofilinę lub zwiększyć dawkę steroidu wziewnego stosowanego jako jedyny lek kontrolujący
stopień 4 – stosowany jest glikokortykosteroid wziewny w większej dawce wraz z ≥1 dodatkowym lekiem kontrolującym (β2-mimetyk długo działający, lek przeciwleukotrienowy, teofilina)
stopień 5 – dodatkowo stosuje się glikokortykosteroid doustny i (lub) przeciwciała przeciwko IgE.

We wszystkich stopniach leczenia chorzy mogą w razie potrzeby stosować doraźnie szybko działający lek rozkurczający oskrzela (najczęściej krótko działający β2-mimetyk).

Należy pamiętać, że przedstawione wyżej stopnie intensywności leczenia mają charakter orientacyjny, a zalecone leczenie może być odmienne, np. z powodu chorób współistniejących z astmą. Warto zawsze prosić lekarza o wyjaśnienie, jakie leki przepisał i jak one działają. Ułatwia to stosowanie się do zaleceń lekarza i zwiększa wiedzę na temat astmy.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post