ForumMedyczne.edu.pl

Omówienie artykułu: Metformin as an adjuvant treatment for cancer: a systematic review and meta-analysis
C. Coyle, F.H. Cafferty, C. Vale i R.E. Langley
Annals of Oncology, 2016; 27: 2184
Opracował: dr n. med. Dariusz Stencel
Konsultowała: dr n. med. Aleksandra Łacko, Zakład Leczenia Systemowego Nowotworów Litych, Wydział Lekarski Kształcenia Podyplomowego, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Skróty: CSS – przeżywalność zależna od choroby nowotworowej, RFS – przeżywalność bez nawrotu choroby, OS – przeżywalność całkowita, HR – hazard względny, CI – przedział ufności

Metodyka: przegląd systematyczny piśmiennictwa i metaanaliza 27 badań klinicznych (23 pełne publikacje, 4 streszczenia konferencyjne)
Populacja: 24 178 chorych uczestniczących w badaniach obserwacyjnych. Chorzy w wieku 16 lat i starsi, z rozpoznanym nowotworem potencjalnie możliwym do wyleczenia (leczeni radykalnie).
Kontrola: niestosowanie metforminy

Wyniki:
1) chorzy naraka jelita grubego – statystycznie istotna korzyść z leczenia metforminą w zakresie wszystkich analizowanych wyników (parametrów, punktów oceny, wskaźników):
hazard względny (hazard ratio – HR) dla przeżywalności bez nawrotu choroby ([recurrence-free survival – RFS]; n = 623) 0,63, 95% przedział ufności (confidence interval – CI) 0,47–0,85;
HR dla przeżywalności całkowitej (OS; n = 1936) 0,69, 95% CI 0,58–0,83;
korzyści w odniesieniu do OS znamienne statystycznie jedynie w populacji nie-kaukaskiej (HR dla OS 0,36, CI 0,25–0,53), w populacji kaukaskiej stwierdzono trend w kierunku wydłużenia OS (HR dla OS 0,84, CI 0,68–1,03); większy zakres korzyści w analizie z badań, w których czas obserwacji przekraczał 3 lata (HR dla OS 0,64, CI 0,52–0,78);
HR dla przeżywalności zależnej od choroby nowotworowej (przeżywalności swoistej dla raka jelita grubego) (CSS; n = 335) 0,58, 95% CI 0,39–0,86;

2) mężczyźni chorzy na raka gruczołu krokowego we wczesnym stadium zaawansowania klinicznego – korzyść statystycznie istotna lub na granicy istotności statystycznej z leczenia metforminą w zakresie wszystkich analizowanych wyników (parametrów, punktów oceny, wskaźników), duże zróżnicowanie pomiędzy badaniami:
HR dla RFS (n = 9330) 0,83, 95% CI 0,69–1,00, większa korzyść w grupie chorych po radykalnej radioterapii (HR 0,45, 95% CI 0,29–0,70), większa korzyść w przypadku ograniczenia analizy do badań z okresem obserwacji wynoszącym ponad 3 lata (HR 0,77, 95% CI 0,62–0,96);
HR dla OS (n = 4457) 0,82, 95% CI 0,73–0,93;
HR dla CSS (n = 1643) 0,58, 95% CI 0,37–0,93;
tylko w 1 badaniu analizowano OS i CSS u chorych na raka gruczołu krokowego po radioterapii: HR dla OS 0,44, 95% CI 0,27–0,72, HR dla CSS 0,19, 95% CI 0,06–0,63;

3) brak statystycznie istotnych korzyści w grupie chorych na raka piersi i nowotwory urotelialne;

4) nie ma wystarczających danych do przeprowadzenia analizy odnośnie do innych typów nowotworów (nowotwory nabłonkowe regionu głowy i szyi) – w 1 badaniu korzystny trend w kierunku poprawy RFS i CCS, bez wpływu na OS, natomiast w drugim badaniu negatywny wpływ na RFS; rak nerkowokomórkowy – 2 badania, nieistotna statystycznie odwrotna zależność z RFS, bez istotnej korzyści w zakresie OS lub CSS; rak płuca – pojedyncze badania, statystycznie istotna poprawa OS; rak endometrium – pojedyncze badania, statystycznie istotna poprawa RFS i OS; rak żołądka – pojedyncze badania, statystycznie istotna poprawa CSS i OS; rak trzustki – jedno niewielkie badanie nie wskazujące na korzyści z leczenia metforminą, bardzo mała liczebność badanej grupy);

5) brak danych wystarczających do określenia wpływu dawki i czasu leczenia metforminą.
Wnioski

Stosowanie metforminy w leczeniu uzupełniającym nowotworów może przynieść korzyści, szczególnie chorym na raka jelita grubego i raka gruczołu krokowego (zwłaszcza po radioterapii).
Konieczne jest przeprowadzenie badań klinicznych z randomizacją, mających na celu określenie wpływu dawki metforminy i czasu podawania leku na skuteczność.