Czy sacharoza jest skutecznym analgetykiem u noworodków?

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
Asystentka

Czy sacharoza jest skutecznym analgetykiem u noworodków?

Post autor: Asystentka »

Opracowała: lek. Katarzyna Anna Dyląg, Redaktor serwisu „Pediatria”

Łagodzenie bólu podczas wykonywania bolesnych i nieprzyjemnych procedur medycznych stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej pediatrii. Badania pokazują, że noworodek hospitalizowany na oddziale intensywnej terapii przechodzi od 4 do 16 bolesnych procedur dziennie. Idealny analgetyk stosowany u noworodków i niemowląt musi być jednocześnie skuteczny i charakteryzować się bezpieczeństwem stosowania i brakiem działań niepożądanych. Powszechnie stosowany środek spożywczy – sacharoza – jest od pewnego czasu uważana za idealnego kandydata do roli wiodącego analgetyku w grupie noworodków i niemowląt. Naukowcy z Cochrane Neonatal Group opublikowali przegląd systematyczny prezentujący aktualną wiedzę na ten temat.

Wyniki przeglądu systematycznego z meta analizą badań z randomizacją wskazują na istotną skuteczność sacharozy w łagodzeniu bólu związanego z procedurami medycznymi u noworodków.

Do przeglądu włączono 74 badania z randomizacją, w których wzięło udział łącznie 7049 noworodków, urodzonych zarówno przedwcześnie jak i w fizjologicznym terminie porodu. W badaniach porównywano skuteczność sacharozy podawanej doustnie strzykawką lub na smoczku, w porównaniu z: innymi słodkimi roztworami (glukozy), mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym, wodą, podaniem samego smoczka, przytulaniem, ogrzewaniem, znieczuleniem miejscowym lub brakiem interwencji, w łagodzeniu bólu związanego z: nakłuciem żyły lub tętnicy, wstrzyknięciem domięśniowym, cewnikowaniem pęcherza moczowego, badaniem okulistycznym, obrzezaniem, zakładaniem zgłębnika dożołądkowego.

Skuteczność stosowanych metod weryfikowano za pomocą noworodkowych skal oceny bólu (np. Premature Infant Pain Profile [PIPP-R], Neonatal Infant Pain Scale [NIPS]’ Neonatal Facial Coding System [NFCS], Neurobehavioral Assessment of Preterm Infants [NAPI], Naonatal Pain Agitation and Sedation SCALE [N-PASS]) oraz wyników testów neurorozwojowych w ocenie długofalowej. Dodatkowo, analizie poddawano: czas trwania płaczu, ekspresję twarzy, częstotliwość rytmu serca, liczbę oddechów/minutę, wysycenie hemoglobiny tlenem, stężenie kortyzolu w surowicy, wartości ciśnienia parcjalnego tlenu i dwutlenku węgla, EEG.

Wyniki metaanalizy wskazały na istotną (24%) skuteczność sacharozy (podawanej za pomocą smoczka zamoczonego w roztworze lub 0,5 ml bezpośrednio do jamy ustnej ze strzykawki) w łagodzeniu bólu związanego z:

nakłuciem pięty 30 sekund po nakłuciu (różnica w śr. punktacji a skali PIPP pomiędzy grupą otrzymującą sacharozę a grupą kontrolną wyniosła -1,7 punkta [95% CI:od -2,13 do -1,26]),
nakłuciem pięty 60 sekund po nakłuciu (różnica w śr. punktacji na skali PIPP pomiędzy grupą otrzymującą sacharozę a grupą kontrolną wynosiła -2,14 punkta [95% CI: od -3,34 do -0,94]),
nakłuciem żyły (różnica w śr. punktacji na skali PIPP pomiędzy grupą otrzymującą sacharozę a grupą kontrolną wyniosła -2,79 punkta [95% CI: od -3,76 do -1,83]),
wstrzyknięciem domięśniowym (różnica w śr. punktacji na skali PIPP pomiędzy grupą otrzymującą sacharozę a grupą kontrolną wyniosła -1,05 punkta [95% CI: od -1,98 do -0,12]).

Wykazano natomiast, że sacharoza nie jest skutecznym środkiem łagodzenia bólu związanego z obrzezaniem. Skuteczność sacharozy w łagodzeniu bólu związanego z cewnikowaniem pęcherza moczowego, badaniem okulistycznym, zakładaniem zgłębnika dożołądkowego, badaniem echokardiograficznym, nakłuciem tętnicy, wstrzyknięciem podskórnym pozostaje dyskusyjna.

Z przedstawionej metaanalizy wynika, że sacharoza może być stosowana jako środek przeciwbólowy w sytuacjach, gdy nasilenie bodźców bólowych jest stosunkowo niewielkie (nakłucie pięty lub żyły, wstrzyknięcie domięśniowe). W sytuacjach związanych z większym bólem, takich jak obrzezanie, skuteczność sacharozy jest niewystarczająca. Autorzy podkreślają konieczność dalszych badań nad zagadnieniem, obejmujących grupę noworodków urodzonych przed fizjologicznym terminem porodu, wentylowanych mechanicznie, w niestabilnym stanie klinicznym.

Dr n. med. Janusz Ziółkowski, z Kliniki Anestezjologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, zwraca uwagę, że Autorzy, pod kierunkiem dr Bonnie Stevens z The Hospital for Sick Children w Toronto (Kanada), w obszernej analizie Cochrane Collaboration prezentują wiedzę o skuteczności doustnego podawania sacharozy u noworodków poddawanych procedurom generującym ból. Ten ok. 400 stronicowy dokument jest podsumowaniem wcześniejszych badań i analiz systemowych1-5 i zasługuje na głębszą uwagę.

– Autorzy zwięźle odnoszą się do podstawowych zagadnień bólu (zwłaszcza jatrogennego) u noworodków i negatywnego wpływu długotrwałych lub powtarzających się bodźców bólowych na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), co generuje odległe skutki behawioralne. Każdy zainteresowany tematyką bólu u dzieci znajdzie w tej pracy ogromną ilość odwołań i cytowań fundamentalnych publikacji z zakresu analizy bólu, skal bólu, metodologii badań – wskazuje dr Ziółkowski.

Podkreśla również, że nie ustalono jakie „najlepsze stężenie sacharozy” zastosować dla uzyskania najsilniejszego efektu analgetycznego. Udowodniono jednak, że roztwór 24% redukował płacz u noworodka po nakłuciu dłużej niż roztwór 12%. Skuteczność zazwyczaj stosowanych 24% lub 25% roztworów jest znana i udowodniona. Wiadomo że „słodkość” jest ważniejsza niż objętości podanej porcji. Nie zdefiniowano optymalnej dawki sacharozy, zazwyczaj jest to ok. 0,5 ml lub „smoczek zmoczony w roztworze”. Skuteczna jest metoda powtarzanych dawek. Co do rodzaju cukru, wiadomo, że sacharoza jest efektywniejsza od glukozy i fruktozy, a laktoza w ogóle nie wywołuje efektu sedatywno-analgetycznego.6 Łączenie podawania sacharozy z innymi „niespożywczymi” metodami łagodzenia bólu jest uzasadnione i zwiększa efekt przeciwbólowy. Sacharozę należy podać bezpośrednio przed bolesną procedurą. Efekt analgetyczny jest krótkotrwały, dlatego przy bólu utrzymującym się należy dawki powtarzać.

– Praca systematyzuje w kategoriach EBM wiedzę i doświadczenie „ludowe” o kojącym wpływie słodkich smoczków (lub podawanych niemowlętom szmatek nasączonych cukrem), co praktykowały nasze prababcie. Czytelnikowi może wydać się zaskakujące, że pierwsze doniesienia naukowe o analgetycznym, sedatywnym i redukującym stres działaniu sacharozy (u szczurzych noworodków) pochodzą z przełomu lat 80–90 ubiegłego wieku6-8 i dopiero potem stopniowo poszerzano wiedzę i doświadczenia z zastosowań u niemowląt i noworodków ludzkich – podsumowuje dr Janusz Ziółkowski.
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post