Niedokrwistość (anemia)

Schorzenia i wady układ krążenia, układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, choroby tętnic i żył
Asystentka

Niedokrwistość (anemia)

Post autor: Asystentka »

Co to jest niedokrwistość (anemia) i jakie są jej przyczyny?

Niedokrwistość, popularnie nazywana anemią, polega na zmniejszeniu ilości hemoglobiny w organizmie. Może temu towarzyszyć zmniejszona liczba krwinek czerwonych i zmniejszony hematokryt. Krwinki czerwone (erytrocyty) są składnikiem krwi produkowanym w szpiku kostnym. To właśnie im krew zawdzięcza swoje czerwone zabarwienie. W ich wnętrzu znajduje się hemoglobina – białko, które odpowiada za transport tlenu do wszystkich komórek naszego ciała.

Stan niedoboru hemoglobiny i/lub czerwonych krwinek pogarsza funkcjonowanie organizmu i wywołuje różne objawy.

Anemia może mieć różne przyczyny. W najbardziej przejrzysty sposób można je podzielić na:

nieprawidłowy proces produkcji krwinek czerwonych – jeśli w szpiku kostnym nie ma wystarczającej ilości substancji niezbędnych do zbudowania prawidłowych krwinek (np. żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12), powstają krwinki niepełnowartościowe, nieprawidłowego kształtu, niespełniające swojej funkcji; anemia może również wystąpić, gdy pomimo odpowiedniej ilości substratów szpik kostny całkowicie lub częściowo przestaje funkcjonować (nazywane jest to aplazją lub hipoplazją szpiku); produkcja krwinek może być zaburzona również w przebiegu chorób innych tkanek i narządów, co pośrednio przekładać się będzie na proces powstawania krwinek,
zwiększony rozpad krwinek czerwonych – wynika najczęściej z wad budowy krwinek, uwarunkowanych genetycznie lub pojawiających się w dowolnym okresie życia,
utratę krwi wskutek nagle występującego krwotoku (np. w wyniku wypadku) lub długotrwałej utajonej straty krwi (np. niewielkiego, niewidocznego gołym okiem krwawienia z przewodu pokarmowego).

Należy pamiętać, że w zależności od wieku dziecka zmieniają się stężenia hemoglobiny i liczby krwinek czerwonych uznawane za prawidłowe. Zawsze więc warto się upewnić, czy normy podane przez laboratorium dostosowane są do wieku dziecka, a o interpretację wyniku badania morfologii krwi poprosić pediatrę.
Jak często występuje niedokrwistość (anemia)?

Anemia występuje stosunkowo często. Należy pamiętać, że może być spowodowana przez różne choroby. U dzieci spotyka się najczęściej niedokrwistość z niedoboru żelaza, która może wystąpić nawet u 40% dzieci poniżej 2. roku życia, przy czym odsetek ten jest większy u dzieci wychowywanych w gorszych warunkach socjalnych.
Jak się objawia niedokrwistość (anemia)?

Wspólne objawy niedokrwistości obejmują:

osłabienie, łatwą męczliwość,
upośledzenie koncentracji i uwagi, trudności szkolne,
bóle, zawroty głowy,
kołatania serca, duszności,
bladość skóry i śluzówek wewnątrz jamy ustnej, bladość spojówek.

Ponadto w przypadku niedoboru żelaza obserwuje się osłabienie kondycji włosów (cienkie, łamliwe, łatwo wypadające) oraz zmiany paznokci (blade, z podłużnymi prążkami i rowkami), a także suchość skóry. Czasami zmienia się wygląd języka (następuje wygładzenie powierzchni z towarzyszącym bólem i pieczeniem) i pojawia się spaczone łaknienie (zwłaszcza u dzieci można zaobserwować apetyt np. na krochmal, surowy ryż, glinę lub kredę). U niemowląt mogą wystąpić: zwiększone pragnienie, apatia, trudności z karmieniem. Anemii w przebiegu innych chorób (np. reumatycznych, nowotworowych, chorób nerek) towarzyszą specyficzne objawy danej choroby podstawowej.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów niedokrwistości (anemii)?

Wystąpienie objawów nasuwających podejrzenie anemii jest wskazaniem do zgłoszenia się do lekarza, który zleci wykonanie podstawowego badania – morfologii krwi. W przypadku potwierdzenia rozpoznania lekarz przeprowadzi diagnostykę w celu ustalenia przyczyny niedokrwistości i rozpocznie leczenie.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie niedokrwistości (anemii)?

Niedokrwistość rozpoznaje się na podstawie zmniejszonego stężenia hemoglobiny we krwi. Ocenia się liczbę i wielkość krwinek czerwonych, co w połączeniu z danymi uzyskanymi z wywiadu pozwala niekiedy na ustalenie przyczyny choroby. Jeżeli jednak przyczyna anemii nie jest jasna, lekarz oprócz morfologii krwi zleca inne badania anemii. Mogą to być:

liczba retikulocytów (czyli najmłodszych krwinek czerwonych),
badania oceniające gospodarkę żelazem,
stężenie witaminy B12 i kwasu foliowego,
stężenie bilirubiny z rozdziałem (w celu wykluczenia nadmiernego rozpadu krwinek czerwonych, czyli hemolizy),
przeciwciała przeciw krwinkom czerwonym,
odczyn Coombsa,
badanie kału na krew utajoną.
lek. med. Monika Karlikowska
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 we Wrocławiu
źródło: mp.pl
Należy pamiętać, że tylko niektóre z wymienionych badań można wykonać w ramach POZ – część to badania wysokospecjalistyczne, zarezerwowane jedynie dla niewielkiej liczby dzieci, u których badania podstawowe nie wykazały jednoznacznie przyczyny choroby.
Jakie są metody leczenia niedokrwistości (anemii)?

Leczenie niedokrwistości uzależnione jest od przyczyny choroby. Najczęściej występującą anemię z niedoboru żelaza leczy się podawaniem preparatów żelaza. Jeśli to możliwe, należy wyeliminować czynnik wywołujący chorobę (np. uzupełnić niedobory żelaza, leczyć chorobę podstawową powodującą niedokrwistość). Inne aspekty leczenia obejmują przetaczanie krwinek czerwonych w razie potrzeby, a w niektórych chorobach uwarunkowanych genetycznie również transplantację komórek krwiotwórczych (przeszczepienie szpiku).
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie niedokrwistości (anemii)?

Tak, dotyczy to zwłaszcza anemii niedoborowych. Niedokrwistość uwarunkowana genetycznie niekiedy poddaje się leczeniu z zastosowaniem przeszczepienia szpiku kostnego, ale wiele chorób przewlekłych towarzyszy pacjentowi do końca życia.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia niedokrwistości (anemii)?

W zależności od przyczyny niedokrwistości lekarz może zalecić okresowe kontrole morfologii krwi i ewentualnie inne badania, zależnie od choroby podstawowej.
Co robić, aby uniknąć niedokrwistości (anemii)?

Zapobieganie niedokrwistości dotyczy głównie anemii z niedoboru żelaza i witamin z grupy B. Postępowanie profilaktyczne obejmuje urozmaiconą dietę bogatą w warzywa zielone (np. pietruszka, szczypiorek), mięso i podroby, a także produkty pełnoziarniste (np. kasze gruboziarniste). Należy pamiętać, że żelazo wchłania się lepiej, gdy spożywane jest wraz z produktami bogatymi w witaminę C (owoce, warzywa). Z kolei wchłanianie żelaza osłabiają związki zawarte w kawie i herbacie, a także duża ilość błonnika oraz produkty mleczne.

W pewnych sytuacjach wskazane jest profilaktyczne przyjmowanie preparatów żelaza w małych dawkach w celu zapobiegania wystąpieniu anemii. Takie postępowanie jest wskazane u następujących osób:

kobiety ciężarne bez stwierdzonego niedoboru żelaza – zaleca się stosowanie żelaza w dawce 30 mg dziennie, natomiast w okresie karmienia piersią 100 mg dziennie,
osoby przewlekle stosujące dietę bezmięsną lub ubogą w produkty mięsne,
wcześniaki,
noworodki z ciąż mnogich,
noworodki z anemią stwierdzoną po porodzie,
noworodki, które w trakcie porodu utraciły krew,
niemowlęta po konflikcie serologicznym.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post