Przegląd wytycznych dotyczących diagnostyki i leczenia kiły

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
Asystentka

Przegląd wytycznych dotyczących diagnostyki i leczenia kiły

Post autor: Asystentka »

Przegląd wytycznych dotyczących diagnostyki i leczenia kiły wrodzonej
Tłumaczył lek. Marcin Pustkowski
Konsultowali: lek. Monika Karlikowska-Skwarnik, dr hab. n. med. Leszek Szenborn, prof. nadzw., Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Skróty: ELISA – badanie immunoenzymatyczne, HIV – ludzki wirus niedoboru odporności, KW – kiła wrodzona, PMR – płyn mózgowo-rdzeniowy, RPR – szybki test reaginowy, VDRL – mikroskopowy test kłaczkowania

Reprinted with permission of Slack, Inc., from Jieun Kwak, Catherine Lamprecht (2016). A review of the guidelines for the evaluation and treatment of congenital syphilis. Pediatric Annals, 44 (5): e108–e114.
Streszczenie

Kiła wrodzona (congenital syphilis – KW) wciąż występuje w Stanach Zjednoczonych, chociaż można jej zapobiegać. Transmisji zakażenia z matki na dziecko można uniknąć poprzez jej rozpoznanie i odpowiednie leczenie jeszcze w trakcie ciąży. Rozpoznanie KW oraz ustalenie sposobu leczenia może być trudne. W niniejszym artykule opisano niedawno opublikowane wytyczne dotyczące rozpoznawania i leczenia KW, a także różne czynniki, które wpływają na decyzje dotyczące diagnostyki i leczenia dzieci narażonych na kontakt z zakażoną matką. Do tych czynników należy: postępowanie wobec matki przed narodzeniem dziecka, obraz kliniczny u dziecka po urodzeniu oraz wyniki badań laboratoryjnych, odczynów serologicznych i innych.

Przeniesienie kiły z matki na płód drogą przezłożyskową po raz pierwszy opisano na początku XX wieku. Chociaż od tego czasu wielokrotnie potwierdzono, że KW można zapobiegać,1 liczba jej przypadków w Stanach Zjednoczonych stale się zwiększa. W okresie obejmującym późne lata 80. do lat 90. XX wieku zaobserwowano nagłe zwiększenie zapadalności, która następnie uległa zmniejszeniu, osiągając historyczne minimum w 2000 roku. Jednak od tego czasu częstość występowania kiły I i II okresu oraz KW zwiększyła się.2,3 W Stanach Zjednoczonych, podobnie jak w wielu krajach europejskich, szczególne „odrodzenie się” kiły I i II okresu zaobserwowano u mężczyzn utrzymujących kontakty intymne z mężczyznami i mieszkających w dużych rejonach miejskich. Około 2/3 przypadków stanowili mężczyźni zakażeni ludzkim wirusem niedoboru odporności (human immunodeficiency virus – HIV).4-8 W latach 2005–2008 częstość KW zwiększyła się o 38%, ale od tego czasu uległa zmniejszeniu i w 2012 roku zgłoszono tylko 322 przypadki KW.3,9,11 W Stanach Zjednoczonych wciąż zgłasza się więcej przypadków KW niż zakażeń HIV nabytych w okresie okołoporodowym.11 Z perspektywy globalnej KW pozostaje chorobą endemiczną i występuje częściej niż okołoporodowe zakażenia HIV. Każdego roku zgłasza się od 70 000 do 1,5 mln przypadków KW.12
Objawy kliniczne kiły wrodzonej

Treponema pallidum – krętek blady, bakteria wywołująca kiłę, jest cienkim, ruchliwym krętkiem, który przenika do organizmu przez nietkniętą lub obtartą skórę albo błony śluzowe w wyniku bezpośredniego kontaktu seksualnego (lub kontaktu z zakaźnymi płynami ustrojowymi, np. wydzieliną ze zmiany pierwotnej lub wydzieliną z nosa zakażonego noworodka itd. – przyp. kons.). Płód może ulec zakażeniu drogą przezłożyskową od zakażonej matki w każdym stadium ciąży. Szacuje się, że ryzyko przekazania choroby wynosi 60–100% dla kiły I i II okresu, 40–83% dla kiły utajonej wczesnej oraz <10% dla kiły utajonej późnej.9,13 W zależności od objawów, które pojawiają się przed ukończeniem lub po ukończeniu 2. roku życia, KW dzieli się na postać wczesną i późną. Objawy kliniczne KW wczesnej są różne i mogą występować ze strony wielu narządów. Najczęściej pojawiają się w okresie noworodkowym (w ciągu pierwszych 4–8 tygodni życia), przy czym u większości noworodków w momencie urodzenia nie obserwuje się żadnych objawów. 10–40% noworodków z KW stanowią wcześniaki z małą urodzeniową masą ciała. Inne objawy kliniczne mogą obejmować: powiększenie wątroby z powiększeniem śledziony lub bez jej powiększenia, osutkę, nieżyt nosa (tzw. sapkę), powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie płuc, niedokrwistość, małopłytkowość, zmiany kostno-chrzęstne (osteochondritis) i rzekome porażenie Parrota.9,14-16 Często pierwszym objawem klinicznym jest utrzymujący się nieżyt nosa (tzw. sapka). Zmiany na błonach śluzowych są bardzo zaraźliwe w kontakcie bezpośrednim.14-16 Do częstych, nieswoistych zmian w badaniu przedmiotowym należą: powiększenie wątroby z powiększeniem lub bez powiększenia śledziony, osutka (pęcherzykowo-pęcherzowa lub grudkowo-plamista [typowe jest zajęcie powierzchni dłoniowej rąk oraz podeszwowej stóp – przyp. red.]) oraz uogólnione, niebolesne powiększenie węzłów chłonnych. Nieprawidłowości dotyczące układu szkieletowego, które mogą być jedyną manifestacją KW, opisuje się u 60–80% niemowląt. W takim przypadku najczęściej zajęte są kości długie. U dzieci mogą występować zmiany kostno-chrzęstne lub rzekome porażenie Parrota – bolesne ograniczenie ruchów w stawach naśladujące prawdziwe porażenie.16-18 W badaniu klinicznym można też stwierdzić zapalenie płuc, niedokrwistość, małopłytkowość oraz nieswoiste zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR; zwiększenie liczby leukocytów oraz stężenia białka).9,14-16
Objawy KW późnej są następstwem przewlekającego się stanu zapalnego i bliznowacenia tkanek. Najczęściej dotyczą ośrodkowego układu nerwowego (OUN), zębów oraz kości.16 Kiła OUN może przebiegać bezobjawowo lub z charakterystycznymi dla niej objawami wiądu rdzenia (tabes dorsalis) i zmianami w obrębie naczyń mózgowych. W wyniku porażenia nerwu VIII może również wystąpić głuchota, która zwykle ma nagły początek i objawia się u dzieci w wieku między 8. a 10. rokiem życia. Głuchota pochodzenia kiłowego, podobnie jak zęby (siekacze) Hutchinsona (stępione i z wgłębieniami na powierzchni siecznej) oraz śródmiąższowe zapalenie rogówki, tworzą klasyczną triadę Hutchinsona. Zmiany dotyczące szkieletu mogą być odwracalne lub postępować, prowadząc do stałych zniekształceń, w tym do powstania klasycznego nosa siodełkowatego, uwypuklenia guzów czołowych (tzw. czoło olimpijskie), szablowatego wygięcia goleni oraz stawów Cluttona (niebolesne, obustronne wysięki w stawach kolanowych).17,18 Wśród pozostałych objawów wymienia się zniekształcenia dotyczące pierwszych stałych trzonowców (liczne, okrągłe wyrostki ze słabo wykształconym szkliwem na powierzchni żującej, przez co ząb przypomina owoce morwy), a także nieprawidłowości w zakresie oczu, takie jak zapalenie tęczówki i ciała rzęskowatego oraz zapalenie naczyniówki i siatkówki (chorioretinitis).16 Jednym z klasycznych objawów KW późnej jest ubytek w obrębie podniebienia twardego, często manifestujący się jako jego perforacja.
Badania przesiewowe oraz leczenie w okresie prenatalnym
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post