Niewielkie rany oparzeniowe u dzieci

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
Asystentka

Niewielkie rany oparzeniowe u dzieci

Post autor: Asystentka »

dr med. Andrzej Zając1, dr med. Joanna Palka-Błaszczak2
1 Klinika Chirurgii Dziecięcej, Katedra Chirurgii Pediatrycznej, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Kraków
Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii, Kraków
2 Oddział Chirurgii Dziecięcej, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy, Kraków
Jacek J. Pietrzyk, Hanna Szajewska, Jacek Mrukowicz: ABC zabiegów w pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy. Medycyna Praktyczna, Kraków 2010

Oparzenia u dzieci występują często – jest to związane z ruchliwością charakterystyczną dla tej grupy wiekowej. Oparzenia dzieli się na termiczne, chemiczne i elektryczne. W warunkach POZ leczy się jedynie oparzenia niewielkiej powierzchni skóry, nieobejmujące pełnej jej grubości i zlokalizowane poza okolicami wstrząsorodnymi (krocze, twarz, szyja, dłonie, stopy, doły pachowe i podkolanowe). U dzieci najczęściej występuje oparzenie termiczne gorącym płynem (herbata, kawa, wrzątek, gorący napar do inhalacji).

Szczególne znaczenie ma oziębienie rany bezpośrednio po oparzeniu. Rodziców należy poinformować, że zawsze po oparzeniu powinni schładzać skórę dziecka. W razie kontaktu telefonicznego z rodzicami dziecka bezpośrednio po incydencie należy się upewnić, czy okolica oparzona została odpowiednio schłodzona lub zalecić natychmiastowe rozpoczęcie ochładzania jeszcze przed wyjazdem do lekarza (jeżeli stan pacjenta na to pozwala), gdyż to jest w tej sytuacji najważniejsze. Oparzone miejsce należy oziębiać dużą ilością chłodnej wody (najlepiej w temperaturze około 12–15°C), przez około 20 minut (ale warto nawet do 3 godzin po urazie). Nie wolno stosować zbyt zimnej wody lub lodu, ponieważ wpływa to na obkurczenie powierzchownych naczyń krwionośnych, co może pogłębić uszkodzenie tkanek. Dziecko należy ponadto zabezpieczyć przed utratą ciepła i wychłodzeniem. Należy doradzić rodzicom podanie leku przeciwbólowego (np. ibuprofenu, paracetamolu), najlepiej w postaci czopka doodbytniczego (jeżeli konieczne będzie skierowanie dziecka na oddział chirurgiczny i opracowanie oparzenia w znieczuleniu ogólnym dziecko powinno pozostawać na czczo).
WSKAZANIA

oparzenie I lub II stopnia, o powierzchni nie większej niż 5%, nieobejmujące pełnej grubości skóry, u dziecka >1. rż.

Uwaga: Oceniając powierzchnię oparzenia, można przyjąć, że powierzchnia dłoni dziecka wraz z palcami odpowiada 1% powierzchni ciała; u dzieci większych można się kierować regułą dziewiątek.
ocena-rozleglosci-oparzen.jpg
ocena-rozleglosci-oparzen.jpg (28.46 KiB) Przejrzano 955 razy
Ocena rozległości oparzenia jako odsetka całkowitej powierzchni ciała. A – u dziecka po 1. roku życia na każdy dodatkowy rok życia odejmij 1% z powierzchni głowy i dodaj po 0,5% do powierzchni każdej z kończyn dolnych, B – powierzchnia dłoni i palców to około 1% całkowitej powierzchni ciała
PRZECIWWSKAZANIA

1) oparzenie dotyczące okolic wstrząsorodnych
2) oparzenie u noworodka i niemowlęcia
3) oparzenie II stopnia o powierzchni >5% całkowitej powierzchni ciała
4) każde oparzenie >II stopnia
5) każde oparzenie elektryczne
6) każde oparzenie chemiczne
7) podejrzenie oparzenia dróg oddechowych
8) oparzenie okrężne

Uwaga: We wszystkich powyższych przypadkach dziecko należy skierować do szpitala, gdyż oprócz zaopatrzenia chirurgicznego może wymagać intensywnej opieki medycznej.

Jeśli wcześniej nie podano leku przeciwbólowego lub jeśli zastosowane leki nie kontrolują bólu, dziecko powinno otrzymać lek przeciwbólowy (np. doodbytniczo ibuprofen lub paracetamol, dożylnie paracetamol, tramadol lub metamizol), a przed wykonaniem opatrunku należy odczekać co najmniej 30 minut, aby lek zaczął działać. W razie pewności, że nie będzie konieczne przewiezienie dziecka do ośrodka chirurgicznego i stosowania znieczulenia ogólnego, można podać lek doustnie (np. paracetamol, ibuprofen, tramadol). Jeśli oparzenie kwalifikuje chorego do hospitalizacji (tab.), po porozumieniu się z ośrodkiem, do którego kierowane będzie dziecko, należy założyć wkłucie dożylne, podać lek przeciwbólowy dożylnie (jeżeli trzeba także narkotyczny, kontrolując czynność oddechową dziecka) i rozpocząć resuscytację płynową. Ranę oparzeniową należy zabezpieczyć jałowym opatrunkiem zwilżonym 0,9% roztworem NaCl lub jałowym opatrunkiem hydrożelowym. Dziecko należy zabezpieczyć przed wychłodzeniem i przesłać pod nadzorem lekarza na oddział chirurgiczny.
Tabela. Oparzenia kwalifikujące dziecko do hospitalizacji
oparzenia II stopnia obejmujące >10% powierzchni ciała
oparzenia III stopnia >5% powierzchni ciała
wszystkie oparzenia obejmujące ręce, stopy, twarz, szyję, doły pachowe, doły podkolanowe, oczy, uszy, krocze
oparzenia okrężne kończyn
oparzenia elektryczne, chemiczne, wziewne
podejrzenie o rozmyślne oparzenie dziecka
NIEZBĘDNY SPRZĘT

1) preparat do odkażania rany (na bazie wody; p. wyżej)
2) jałowe rękawiczki
3) jałowe chusty do obłożenia pola
4) pęseta i nożyczki
5) gaziki i chusty jałowe
6) zamiennie: jałowy opatrunek natłuszczony, jałowy opatrunek natłuszczony z dodatkiem jodopowidonu (np. Inadine), opatrunek hydrokoloidowy, opatrunek z dodatkiem jonów srebra (np. Aquacel Ag)
7) bandaż gazowy lub samoprzylepny
8) plaster
9) pojemnik na zużyty sprzęt i materiały
8) źródło światła
OPIS ZABIEGU

1. Oceń stan dziecka zgodnie z regułą ABC. Zbierz dokładny wywiad: mechanizm oparzenia, godzina oparzenia, chłodzenie rany, dodatkowe urazy.
2. Dokładnie oceń rozległość (zgodnie z diagramem na ryc.) i głębokość oparzenia.
3. Przystąp do zabiegu, jeżeli zgodnie z powyższą oceną jest to możliwe w warunkach POZ.
4. Upewnij się, że dziecko otrzymało lek przeciwbólowy w odpowiedniej dawce.
5. Ułóż dziecko tak, aby odsłonić okolicę oparzoną.
6. Dokładnie umyj i zdezynfekuj ręce i włóż jałowe rękawiczki.
7. Dokładnie umyj gazikami nasączonymi delikatnym środkiem odkażającym ranę oparzeniową i sąsiadującą z nią skórę.
8. Jałowymi kompresami obłóż umyte pole.
9. Za pomocą gazika delikatnie usuń martwy naskórek pęcherzy oparzeniowych.
10. Jeśli pęcherze nie dają się łatwo usunąć delikatnym potarciem gazika, martwy naskórek usuń za pomocą pęsety i nożyczek. Można pozostawić drobne, trudne do usunięcia pęcherze.
11. Ponownie zdezynfekuj ranę oparzeniową.
12. Ranę pokryj jałowym opatrunkiem natłuszczonym lub hydrokoloidowym, lub opatrunkiem z dodatkiem jonów srebra.
13. Opatrunek pokryj jałową gazą.
14. Opatrunek umocuj bandażem lub plastrem w zależności od wielkości i lokalizacji oparzenia.

Uwaga: Opatrunek, szczególnie na kończynach, nie może być ciasny – może to prowadzić do nasilenia obrzęku kończyny (po oparzeniu obrzęk może z czasem narastać, dodatkowo sprzyjając uciskowi tkanek).

15. Jeśli istnieją wskazania, zastosuj profilaktykę przeciwtężcową (tab. 1).
16. Zaleć pacjentowi wyższe układanie kończyny po powrocie do domu.
17. Zleć leki przeciwbólowe.
18. Poinformuj rodziców o konieczności obfitego pojenia dziecka w domu w pierwszych dobach po oparzeniu.
19. Ustal termin wizyty kontrolnej w celu zmiany opatrunku za 2 dni. Należy rodziców pouczyć, że 30–60 minut przed każdą planowaną zmianą opatrunku powinni podać dziecku lek przeciwbólowy.

Uwaga: Jeśli rana oparzeniowa jest czysta (bez objawów zakażenia czy dużej ilości wydzieliny), podczas pierwszej zmiany opatrunku można zmienić jedynie jego wierzchnią warstwę, pozostawiając opatrunek natłuszczony na ranie. W razie podejrzenia zakażenia rany lub dużej ilości wydzieliny należy zmienić wszystkie warstwy opatrunku.

Zmiana opatrunku

Opatrunek Aquacel Ag zazwyczaj mocno przywiera do rany – nie należy go odrywać, a jedynie zmienić wierzchnią warstwę opatrunku. Nie należy się niepokoić, jeśli Aquacel Ag jest zabarwiony żółto-brunatno, ale dobrze przylega do rany i jest suchy. Oznacza to jedynie, że wchłonął on wydzielinę z rany, czyli prawidłowo spełnia swoją funkcję. Jeżeli Aquacel Ag nie przylega mocno do rany i jest „podminowany” wydzieliną, może to wskazywać na martwicę (oparzenie jest głębsze niż pierwotnie oceniono) i dziecko po zmianie opatrunku na czysty należy skierować do chirurga.

Kolejne wizyty w celu zmiany opatrunku należy zaplanować co 3–5 dni. W przypadku zastosowania opatrunku Aquacel Ag często podczas kolejnych wizyt kontrolnych wystarcza jedynie zmiana wierzchniej warstwy opatrunku. Aquacel Ag stopniowo oddziela się od wygojonej rany – można go wówczas przycinać na brzegach jałowymi nożyczkami. Dzięki możliwości zmiany jedynie wierzchniej warstwy opatrunku dziecko nie jest narażone na ból związany z oddzielaniem opatrunku od rany oparzeniowej.

W przypadku zastosowania opatrunku natłuszczonego zazwyczaj konieczna jest zmiana całości opatrunku. Nigdy nie należy opatrunku na siłę odrywać od rany oparzeniowej – w ten sposób uszkadza się nowy naskórek pokrywający ranę w procesie gojenia. Jeśli opatrunek nie oddziela się łatwo od rany, należy go obficie zwilżyć jałowym 0,9% roztworem NaCl.

Po wygojeniu oparzenia, co powinno nastąpić po 7–21 dniach od oparzenia, należy pouczyć rodziców o konieczności regularnego natłuszczania miejsca po wygojonym oparzeniu poprzez stosowanie łagodnych kremów lub maści na bazie lanoliny. Zapobiega to pękaniu nowo powstałego naskórka. W ciągu 6–12 miesięcy konieczne jest także osłanianie miejsc po wygojonym oparzeniu przed działaniem promieni słonecznych.

Jeżeli w trakcie leczenia uznano, że wstępna ocena oparzenia nie była prawidłowa (jest ono głębsze lub bardziej rozległe), chorego należy skierować do chirurga. Dziecko należy skierować do chirurga także wówczas, gdy gojenie oparzenia trwa dłużej niż 2–3 tygodnie.

Po wygojeniu oparzenia chorego trzeba umówić na wizytę kontrolną w celu oceny blizny (ewentualne przerastanie blizny) i w razie potrzeby skierować go do chirurga.
POWIKŁANIA

1) zakażenie i ropienie rany
2) tężec
3) bliznowiec
4) przykurcz
NAJCZĘSTSZE BŁĘDY
1) nieprawidłowa ocena głębokości oparzenia lub jego rozległości
2) brak dbałości o podanie leków przeciwbólowych lub zbyt szybkie rozpoczynanie opatrunku po ich podaniu
3) odrywanie opatrunku od rany oparzeniowej uszkadzające świeżo powstały naskórek.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post