Dysfunkcje seksualne u kobiet. Podejście praktyczne

Choroby układu moczowo-płciowego, zaburzenia i potrzeby seksualne.
Asystentka

Dysfunkcje seksualne u kobiet. Podejście praktyczne

Post autor: Asystentka »

Tłumaczyła: lek. Karolina Pniewska
Konsultacja: lek. Sławomir Jakima, mazowiecki konsultant wojewódzki w dziedzinie seksuologii

Skrót: DSM-5 – 5. wydanie „Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders”

Miejsce pracy autorów: Mayo Clinic, Rochester, Minnesota
Autorzy nie zgłosili konfliktu interesów finansowych. Adres do korespondencji: Stephanie S. Faubion, MD, Mayo Clinic, 200 First St. SW, Rochester, MN 55905 (e-mail: faubion.stephanie@mayo.edu).
Reprinted with permission from Sexual Dysfunction in Women: A Practical Approach, August 15, 2015, Vol. 92, No 4, American Family Physician. Copyright © 2015 American Academy of Family Physicians. All Rights Reserved.

Streszczenie

Dysfunkcje seksualne u kobiet są powszechnym i często niepokojącym problemem, wywierającym negatywny wpływ na jakość życia i przestrzeganie zaleceń dotyczących przyjmowania leków. Problem ten jest zazwyczaj złożony, wymagający wielodyscyplinarnej oceny i podejścia do leczenia, z uwzględnieniem czynników biologicznych, psychologicznych, społeczno-kulturowych i relacyjnych. Kryteria rozpoznania zaburzenia zainteresowania/wzbudzenia seksualnego obejmują stwierdzenie co najmniej 3 swoistych objawów utrzymujących się przynajmniej przez 6 miesięcy. Trwająca przez całe życie anorgazmia może wskazywać, że pacjentka nie masturbuje się ani nie rozmawia z partnerem na temat seksu lub że czuje się niekomfortowo w takich sytuacjach. Opóźnione lub mniej intensywne orgazmy mogą wynikać z naturalnego procesu starzenia oraz ze zmniejszonego przepływu krwi przez narządy płciowe i osłabionego odczucia z tych okolic. Zaburzenie określane jako bolesność genitalno-miedniczna / zaburzenie penetracji obejmuje: strach lub lęk, zaznaczone napięcie mięśni brzucha i miednicy albo faktyczny ból podczas prób penetracji pochwy, który utrzymuje się lub nawraca przez przynajmniej 6 miesięcy. Leczenie zależy od etiologii zaburzenia. Estrogeny są skuteczne w leczeniu dyspareunii związanej z menopauzalnym zespołem płciowo-moczowym. Leczenie testosteronem, niezależnie od tego, czy jest stosowane jednocześnie z estrogenem, pozwala na uzyskanie poprawy funkcji seksualnych u kobiet z naturalną lub wywołaną operacyjnie menopauzą, chociaż nie uzyskano danych na temat długo trwałych korzyści i ryzyka. Wykazano, że bupropion łagodzi działania niepożądane leków przeciwdepresyjnych w zakresie życia płciowego, jednak dane na ten temat są ograniczone. Psychoterapia i terapia seksualna są pomocne w modyfikowaniu czynników psychologicznych, relacyjnych oraz społeczno-kulturowych wpływających na funkcje seksualne u kobiet. Lekarze mogą się zająć wieloma z tych problemów, zapewniając dodatkowo edukację i potwierdzając problemy dotyczące zdrowia seksualnego u kobiet.

Dysfunkcje seksualne u kobiet to ogólny termin odnoszący się do kilku problemów zdrowotnych związanych z seksem, które dla pacjentek mogą być niepokojące, to znaczy zaburzeń zainteresowania/wzbudzenia seksualnego, zaburzeń orgazmu oraz bolesności genitalnomiednicznej / zaburzenia penetracji. Problemów dotyczących zdrowia seksualnego nie uważa się za dysfunkcje, o ile nie powodują u pacjentek trudności w prowadzeniu życia seksualnego. W USA około 12% kobiet zgłasza problemy w zakresie zdrowia seksualnego, natomiast 40% doświadcza ogólnych dolegliwości seksualnych.1
Etiologia i patofizjologia

Etiologia kobiecych dysfunkcji seksualnych jest wieloczynnikowa i determinują ją składowe biologiczne, psychologiczne, relacyjne oraz społeczno-kulturowe.2 Czynniki biologiczne mogą oddziaływać na funkcję seksualną na wiele sposobów. Niektóre choroby przewlekłe, takie jak choroby naczyń, cukrzyca, choroby neurologiczne czy nowo twory, mogą wpływać na funkcję seksualną bezpośrednio lub pośrednio (tab. 1).3,4 Starzenie się samo w sobie jest związane ze zmniejszonymi: reaktywnością i aktywnością seksualną oraz libido.4,5

Na funkcjonowanie seksualne kobiet w wieku średnim mogą wpływać zachodzące u nich zmiany hormonalne. Menopauzę cechuje zmniejszenie stężenia hormonów jajnikowych, do którego może dojść stopniowo, jak w przypadku naturalnej menopauzy, ale również nagle, jeśli następuje ona wskutek operacji, napromieniania lub chemio terapii. Zmniejszone nawilżenie pochwy i dyspareunia wiążą się z małymi stężeniami estradiolu, jednak zależność pomiędzy zmniejszonym popędem seksualnym a obniżonymi stężeniami estradiolu nie została jednoznacznie ustalona. Opisywany brak korelacji pomiędzy stężeniem testosteronu a funkcją seksualną i ogólnym dobrostanem kobiet może wynikać z trudności w dokładnym oznaczeniu stężenia wolnego i całkowitego testosteronu w zakresie dolnej granicy wartości prawidłowych u kobiet.4 Chociaż stosowanie androgenów umożliwia uzyskanie poprawy w zakresie wszystkich aspektów funkcjonowania seksualnego (np. subiektywne odczucie podniecenia, przepływ krwi w pochwie, popęd seksualny, orgazm), nie określono stopnia zmniejszenia stężenia testosteronu, który powodowałby zaburzenia funkcji seksualnych u kobiet, podobnie jak nie wykonuje się oznaczenia stężenia androgenów w celu rozpoznania zespołu niedoboru tych hormonów u kobiet. Leki zwiększające stężenie serotoniny wywierają niekorzystny wpływ na funkcję seksualną. Zaburzenia w tym zakresie stanowią powszechną konsekwencję stosowania wybiórczych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Powikłania te występują z częstością 30–70% i mogą dotyczyć popędu seksualnego, wzbudzenia i orgazmu.4 Ponadto na funkcjonowanie seksualne może niekorzystnie wpływać przyjmowanie wielu innych powszechnie przepisywanych leków,6 do których zalicza się anty estrogeny (tamoksyfen i inhibitory aromatazy) oraz doustne estrogeny, w tym również stosowane w ramach złożonej antykoncepcji hormonalnej (tab. 2). Najczęstsze czynniki psychologiczne wpływające na sprawność seksualną kobiet obejmują: depresję, lęk, trudności z koncentracją, negatywny obraz własnego ciała, nadużycie seksualne oraz zaniedbanie emocjonalne. Do powszechnych czynników kontekstowych lub społeczno-kulturowych, które wywołują lub podtrzymują dysfunkcje seksualne, zalicza się konflikty w związku, dysfunkcję seksualną u partnera (np. zaburzenie wzwodu), czynniki stresogenne związane z etapem życia (np. przejście na emeryturę, opuszczenie domu przez dzieci) oraz przesłanki kulturowe i religijne, które hamują seksualność.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post