Badania biochemiczne wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
Asystentka

Badania biochemiczne wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu

Post autor: Asystentka »

Badania biochemiczne wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu cukrzycy
Dr n. med. Barbara Katra
Klinika Chorób Metabolicznych UJ Collegium Medicum, Kraków


Oznaczenie stężenia glukozy we krwi (czyli glikemii) to podstawowe badanie wykonywane w ramach diagnostyki i leczenia cukrzycy.

W diagnostyce cukrzycy zaleca się oznaczanie stężenia glukozy na czczo we krwi żylnej (pobranej po upływie 8–14 h od ostatniego posiłku), przeprowadzone koniecznie w laboratorium a nie na glukometrze. Ważne, aby laboratorium, w którym wykonuje się takie oznaczenie, było certyfikowane, tzn. korzystało z metody, której dokładność jest regularnie kontrolowana.

Chorzy na cukrzycę mogą także wykonywać takie badanie samodzielnie w ramach samokontroli glikemii za pomocą glukometru. Generalnie zaleca się przeprowadzanie pomiarów glikemii na czczo i 2 godziny po głównych posiłkach (tj. pierwszym śniadaniu, obiedzie i pierwszej kolacji). U chorych na cukrzycę typu 1 ważne są również oznaczenia stężenia glukozy przed posiłkami, gdyż pozwalają odpowiednio dobrać dawkę insuliny. W przypadku cukrzycy o chwiejnym przebiegu bądź występowania niedocukrzeń w godzinach nocnych powinno się wykonywać dodatkowe oznaczenia glikemii około godziny 24.00 i 3.30. U chorych na cukrzycę typu 2 glikemię oznacza się rzadziej – częstość pomiarów zależy od przebiegu choroby i stosowanego leczenia, a decyduje o niej lekarz.

W przypadku cukrzycy u kobiet w ciąży zaleca się wykonywanie pomiarów glikemii na czczo oraz 1 godzinę po pierwszym śniadaniu, drugim śniadaniu, obiedzie, podwieczorku i kolacji.

Do dokonania pomiaru glikemii za pomocą glukometru konieczne są testy paskowe (paski) dostosowane do typu glukometru używanego przez pacjenta. Są one refundowane na podstawie recepty wypisanej przez lekarza, a poziom refundacji zależy od typu cukrzycy i częstości wymaganych wstrzyknięć insuliny. Można je też kupić bez recepty za pełną odpłatnością.

Doustny test tolerancji glukozy, zwany również testem obciążenia glukozą lub krzywą cukrową, polega na dwukrotnym oznaczeniu stężenia glukozy we krwi żylnej, pobranej na czczo oraz 2 godziny po wypiciu 75 g glukozy. Aby został on wykonany prawidłowo, należy przestrzegać kilku zasad. Przed badaniem należy odżywiać się jak dotychczas, ponieważ wynik testu przeprowadzonego w trakcie stosowania diety z ograniczeniem spożycia węglowodanów jest niemiarodajny. Przeciwwskazaniem są także gorączka, infekcja i inne ostre zachorowania. Pierwsze pobranie krwi powinno nastąpić na czczo, minimum po 8 godzinach od ostatniego posiłku i wypicia płynów. Następnie należy wypić 75 g glukozy rozpuszczonych w 250–300 ml wody (bez dodatków) w czasie nieprzekraczającym 5 minut. Następnie przez 2 godziny oczekuje się w pozycji siedzącej na kolejne pobranie krwi (aktywność fizyczna może zafałszować wynik testu). Nie wolno wówczas spożywać posiłków, pić płynów ani palić papierosów.

Odsetek hemoglobiny glikowanej, inaczej HbA1c, to wskaźnik wyrównania cukrzycy; jego wartość odzwierciedla stężenia glukozy we krwi z ostatnich 3 miesięcy. Hemoglobina glikowana to trwały związek hemoglobiny znajdującej się w krwinkach czerwonych (erytrocytach) z glukozą; odsetek HbA1c jest tym większy, im większe było średnie stężenie glukozy w czasie 3 miesięcy poprzedzających badanie. Za ponad połowę wartości HbA1c odpowiadają stężenia glukozy we krwi z ostatniego miesiąca przed pomiarem.. W celu oznaczenia HbA1c krew należy pobrać z żyły lub z palca (krew włośniczkowa) o dowolnej porze dnia – posiłek nie wpływa na wynik, więc nie trzeba być na czczo.

Kontrolę odsetka HbA1c przeprowadza się raz w roku, a przypadku niedostatecznej samokontroli lub zmiany terapii – częściej (decyduje lekarz), ale nie częściej niż co 3 miesiące.

W poniższej tabelce przedstawiono wartości odsetka hemoglobiny glikowanej, które odpowiadają średnim stężeniom glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy. cd...mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post