Rwa kulszowa - jakie są jej przyczyny?

Choroby dziecięce, opieka nad dzieckiem oraz rozwój.
Asystentka

Rwa kulszowa - jakie są jej przyczyny?

Post autor: Asystentka »

lek. med. Wojciech Pietraszko
Oddział Kliniczny Neurochirurgii i Neurotraumatologii
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Rwa kulszowa
Co to jest rwa kulszowa i jakie są jej przyczyny?

Rwa kulszowa (z łac. ischias) to ból promieniujący od lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa i pośladka, przez tylną powierzchnię uda i podudzie aż do stopy. Ból występuje w okolicy unerwionej przez nerw kulszowy i mogą mu niekiedy towarzyszyć objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia lub osłabienie siły mięśniowej. Objawy wynikają z ucisku lub podrażnienia nerwu kulszowego lub korzeni nerwowych, z których połączenia powstaje nerw. Ból może dotyczyć jednej lub obu nóg i zazwyczaj jest poprzedzony bólem kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego.

Nerw kulszowy to największy nerw w ciele człowieka. Powstaje z połączenia czterech lub pięciu korzeni nerwowych, wychodzących z kanału kręgowego w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa (są to korzenie L5, S1, S2 oraz zwykle również korzeń S3 i częściowo korzeń L4, tworzące tzw. splot krzyżowy). Następnie nerw kulszowy wychodzi spod dolnego brzegu mięśnia gruszkowatego i pośladkowego wielkiego i biegnie na tylnej powierzchni uda w kierunku dołu podkolanowego. Chociaż do uciśnięcia nerwu kulszowego może dojść w każdym miejscu na jego przebiegu, najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest ucisk na korzenie nerwowe w kanale kręgowym przez fragment krążka międzykręgowego. Mówimy wtedy o bólu korzeniowym (lub potocznie o „zapaleniu korzonków”). Do powstania bólu korzeniowego mogą się również przyczynić inne patologie, takie jak zwężenie (stenoza) kanału kręgowego w wyniku procesu zwyrodnieniowego lub w wyniku kręgozmyku (czyli utrwalonego przesunięcia względem siebie trzonów sąsiednich kręgów). Inną przyczyną bólu o zbliżonym do rwy kulszowej charakterze może być zespół mięśnia gruszkowatego, gdy do ucisku na nerw dochodzi w wyniku wzmożonego napięcia mięśnia gruszkowatego pośladka. W rzadkich przypadkach ból korzeniowy może być spowodowany uciskiem korzeni przez guzy nowotworowe lub zmiany ropne w kanale kręgowym.

Jeśli ból promieniuje od pachwiny do przedniej powierzchni uda, sięgając często aż do kolana, mówimy o rwie udowej. Rwa udowa spowodowana jest uciskiem na korzenie nerwowe tworzące nerw udowy (korzenie L2, L3 oraz częściowo L4) lub też na sam nerw udowy.

Najczęstszą przyczyną ostrej rwy kulszowej jest ucisk na korzenie nerwowe przez zwyrodniały krążek międzykręgowy. Krążki międzykręgowe to elementy chrzęstno-włókniste kręgosłupa, które kształtem przypominają dyski. Krążki międzykręgowe są zbudowane z pierścienia włóknistego, otaczającego elastyczne jądro miażdżyste. Łączą one poszczególne trzony kręgowe oraz przenoszą i amortyzują obciążenia, na jakie narażony jest kręgosłup. Proces zwyrodnieniowy krążków międzykręgowych, który rozpoczyna się już w okresie dojrzewania i postępuje z wiekiem, to dyskopatia, a w odniesieniu do całego kręgosłupa - choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Pod wpływem nadmiernego obciążania dochodzi niekiedy do gwałtownego nasilenia zmian zwyrodnieniowych krążka międzykręgowego, z pękaniem włókien pierścienia włóknistego i przesuwaniem jądra miażdżystego do tyłu, co wywołuje ostre bóle kręgosłupa. Ze względu na specyficzną krzywiznę kręgosłupa oraz przenoszenie największych obciążeń przez jego dolną część najczęstszą lokalizacją źródła bólu są krążki międzykręgowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego (krążki L4/L5 oraz L5/S1).

Jeśli jądro miażdżyste przemieści się do tyłu w takim stopniu, że spowoduje ucisk na korzenie nerwowe w kanale kręgowym, do bólu kręgosłupa może dołączyć ból promieniujący wzdłuż tych korzeni. Zwykle ból promieniuje do pośladka, tylnej powierzchni uda i podudzi, czasami również do stopy i palców kończyny dolnej; mówimy wtedy o ostrej rwie kulszowej.

W niektórych przypadkach pierścień włóknisty ulec może całkowitemu przerwaniu, a fragment jądra miażdżystego może wypaść do kanału kręgowego, powodując uszkodzenie korzeni nerwowych. Taki stan to przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego (lub potocznie „wypadnięcie krążka międzykręgowego” lub „wypadnięcie dysku”). Poza bólem mogą się wtedy pojawić objawy neurologiczne spowodowane zaburzeniem funkcji nerwów przez ucisk, takie jak zaburzenia czucia na skórze kończyny dolnej, niedowład stopy czy osłabienie odruchów głębokich.
Jak często występuje rwa kulszowa?

Podczas gdy bóle krzyża dotykają w różnym okresie życia ok. 90% dorosłych osób, a co roku pojawiają się one po raz pierwszy u około 5% populacji, rwa kulszowa występuje u 13-40% społeczeństwa, a co roku zapada na nią około 1-2% populacji. W ciągu 2 miesięcy od początku objawów u 90% pacjentów z bólami krzyża oraz u 70% pacjentów z rwą kulszową dochodzi do istotnej poprawy, jednak nawrotowy ból krzyża pojawia się aż u 75% z nich w różnym okresie życia.

Chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa zalicza się do chorób cywilizacyjnych - związanych z trybem i higieną życia, aktywnością fizyczną, pracą zawodową. Do wystąpienia bólu krzyża oraz przepukliny jądra miażdżystego predysponowane są osoby prowadzące siedzący tryb życia, otyłe, pozostające długi czas w wymuszonej pozycji (np. kierowcy) i przenoszące własnoręcznie ciężkie przedmioty (pracownicy fizyczni).
Jak się objawia rwa kulszowa?

Rwa kulszowa może mieć ostry początek, związany z urazem lub gwałtownym przeciążeniem kręgosłupa, albo może się pojawić jako stopniowo narastający ból, promieniujący do różnych części kończyny dolnej. Ból krzyża jest pierwszym objawem poprzedzającym bóle korzeniowe w ok. 60% przypadków. W zależności od tego, który z korzeni nerwowych został uciśnięty, ból może promieniować do pośladka (najczęściej), tylnej lub bocznej powierzchni uda, podudzia i stopy, sięgając aż do palców. Niekiedy może obejmować tylko część obszaru zaopatrywanego przez korzeń nerwowy, z czasem wędrując od pośladka w kierunku podudzia i stopy lub rzadziej, zmieniając lokalizację w odwrotnym kierunku. Podrażnienie lub ucisk korzenia L5 powoduje promieniowanie bólu do tylno-bocznej powierzchni uda, przedniej powierzchni podudzia, przyśrodkowo-grzbietowej powierzchni stopy, sięgając czasami aż do palucha. Ucisk na korzeń S1 zwykle powoduje ból promieniujący po tylnej powierzchni uda, bocznej powierzchni podudzia i stopy, niekiedy obejmując 5. palec stopy.
Załączniki
bol-plecow-rwa-kulszowa.jpg
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post