Słownik medyczny

Tłumaczenie na język polski, oraz interpretacja wyniku.
admin. med.

Anaplazja – odróżnicowanie

Post autor: admin. med. »

Anaplazja – brak zróżnicowania lub zatrzymanie różnicowania lub proces odróżnicowania się komórek, powstawanie z komórek zróżnicowanych nowych pokoleń komórek o coraz to mniejszym stopniu zróżnicowania albo też zatrzymanie różnicowania (dojrzewania) komórki wraz z zachowaną zdolnością do mnożenia się. Charakterystyczna cecha nowotworów złośliwych. Obecnie uważa się, że w procesie nowotworzenia nie dochodzi do odróżnicowania, a raczej do zablokowania różnicowania[1][2].
Stopnie złośliwości guzów litych według WHO

Stopień anaplazji nowotworu jest podstawą do oceny złośliwości histologicznej (grading).

1 stopień (G1) – niewielkie zagęszczenie komórek o jednakowym kształcie, bez atypowych mitoz i bez proliferacji ścian naczyniowych – zmiana łagodna
2 stopień (G2) – niewielkie zagęszczenie komórek o niejednakowym kształcie, jądra z nielicznymi atypowymi mitozami, bez proliferacji ścian naczyń – zmiana częściowo łagodna
3 stopień (G3) – znaczne zagęszczenie komórek ze średnią do dużej liczbą komórek i jąder polimorficznych, liczne częściowo atypowe mitozy, możliwa proliferacja ścian naczyniowych – zmiana częściowo złośliwa, szybko rosnąca
4 stopień (G4) – duże zagęszczenie wyraźnie polimorficznych komórek, z jądrami o cechach atypowych mitoz, obszary rozległej martwicy, znaczna proliferacja ścian naczyń – zmiana złośliwa
źródło: wikipedia
admin. med.

Kataplazja – różnicowanie czynnościowe

Post autor: admin. med. »

Kataplazja – pojęcie z zakresu patomorfologii; określa nowo powstałe komórki, które są zróżnicowane morfologicznie (tzn. przypominają budową komórki, z których się wywodzą), charakteryzujące się jednak brakiem możliwości sprawnego funkcjonowania czynnościowego (są niezróżnicowane czynnościowo), np. fibroblasty nowotworowe nie będące w stanie syntetyzować włókien kolagenowych.
źródło: wikipedia
admin. med.

Neoplazja – nowotworzenie

Post autor: admin. med. »

Nowotwór (łac. neoplasma, skrót npl., od stgr. νέος – nowy; πλάσμα – twór, wytwór, kształt) – grupa chorób, w których komórki organizmu dzielą się w sposób niekontrolowany przez organizm, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe komórki tkanki. Utrata kontroli nad podziałami jest związana z mutacjami genów kodujących białka uczestniczące w cyklu komórkowym: protoonkogenów i antyonkogenów. Mutacje te powodują, że komórka wcale lub niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu. Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji, stąd długi, ale najczęściej bezobjawowy okres rozwoju choroby. U osób z rodzinną skłonnością do nowotworów część tych mutacji jest dziedziczona.

Dziedzinami medycyny zajmującymi się rozpoznawaniem i leczeniem chorób nowotworowych są onkologia, chirurgia onkologiczna, patomorfologia (szczególnie histopatologia oraz cytopatologia).
Mechanizmy immunologiczne obrony przeciwnowotworowej

Do mechanizmów immunologicznych obrony przeciwnowotworowej należą między innymi:
cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał[1]
cytotoksyczność limfocytów Tc[1];
cytotoksyczność pobudzonych neutrofilów i makrofagów[1];
aktywność cytokin (w tym interleukin, interferonów, chemokin, nadrodziny TNF);[1];
cytotoksyczność przeciwciał zależna od układu dopełniacza[1]

Etapy kancerogenezy
działanie czynników rakotwórczych
mutacja
intensywne mitozy zmienionych komórek
przerastanie zdrowych tkanek
angiogeneza
migracja
tworzenie przerzutów nowotworowych

Rodzaje nowotworów
nowotwór łagodny (neoplasma benignum)
nowotwór złośliwy (neoplasma malignum)
nowotwór miejscowo złośliwy

Diagnostyka
Niektóre z badań mających znaczenie w rozpoznawaniu chorób nowotworowych:

USG
tomografia komputerowa
rezonans magnetyczny
pozytonowa tomografia emisyjna PET-CT
mammografia
tomografia emisyjna pojedynczych fotonów SPECT
badanie histopatologiczne
badanie cytologiczne
Leczenie
W leczeniu stosuje się m.in.:
chemioterapię
radioterapię
leczenie chirurgiczne
immunoterapię
źródło: wikipedia
admin. med.

Aplazja – niewykształcenie się narządu

Post autor: admin. med. »

Aplazja – niewykształcenie się narządu, mimo że wykształcony jest zawiązek tego narządu. Termin może oznaczać również zanik funkcji wywołany chorobą – np. aplazja szpiku kostnego.
źródło wikipedia
admin. med.

Hipoplazja – "niedorozwój" narządu

Post autor: admin. med. »

Hipoplazja (łac. hypoplasia, z gr. υπó = pod (tu: mało) + πλάσσειν = kształtować, formować (por. plastyczny)) - typ niecałkowitej morfogenezy, polegający na zbyt słabym wykształceniu się narządu przebiegającym ze zmniejszeniem ilości komórek. Hipoplazji narządu często towarzyszy upośledzenie jego czynności. Hipoplazja narządów nierzadko wchodzi w skład obrazu klinicznego zespołów wad wrodzonych, może też stanowić wadę izolowaną. Termin wprowadzony przez Rudolfa Virchowa w 1870 roku.
Przykłady hipoplazji

mikrocefalia, czyli małogłowie (microcephalia)
hipoplazja żuchwy, czyli mikrognacja (micrognathia)
hipoplazja warg (microcheilia)
hipoplazja tarczycy (hypoplasia glandulae thyroideae) w zespole Di George'a
mikrocja (microtia) - hipoplazja małżowin usznych
mikroglosja (microglossia) - hipoplazja języka
mikromelia (micromelia) - niedorozwój kończyn
hipodaktylia (hypodactylia) - niedorozwój palców
hipoplazja jąder (hypoplasia testium) w zespole Klinefeltera
hipoplazja szkliwa (hypoplasia enameli) w hipoplazji Turnera
hipoplazja płuca (hypoplasia pulmonis)
zespół hipoplazji lewego serca.
admin. med.

Hemochromatoza pierwotna- nadmierne wchłanianie żelaza

Post autor: admin. med. »

emochromatoza pierwotna lub hemochromatoza wrodzona, dawniej stosowane nazwy to: cukrzyca brunatna i cukrzyca brązowa (diabetes bronze) jest dziedziczną chorobą metaboliczną, w której dochodzi do nadmiernego wchłaniania żelaza z pożywienia.

Etiopatogeneza
U zdrowego człowieka żelazo podlega procesowi recyrkulacji – uwolnione z rozpadających się krwinek czerwonych jest wbudowywane do nowo powstających erytrocytów. Gdy poziom żelaza we krwi jest obniżony, organizm wchłania je z pożywienia, kiedy jednak jego zapasy w różnych tkankach i narządach są duże, ujawnia się cukrzyca i może dojść do uszkodzenia serca, wątroby, trzustki, jąder i stawów. W narządach tworzą się złogi hemosyderyny. Przyczyną uszkodzeń w chorobie jest nadmierne utlenianie lipidów z powodu obecności większej ilości wolnych rodników, stymulację produkcji kolagenu, a także bezpośrednie działanie na DNA.
Objawy

Objawy rzadko pojawiają się przed 20 rokiem życia. Zwykle obserwuje się je u osób, które skończyły 40–60 lat, i polegają na ciągłym uczuciu zmęczenia, bólach stawów, dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, powiększeniu wątroby (która ulega marskości drobnoguzkowej) oraz zaburzeniach rytmu serca, obniżonym libido[1]. U wielu osób charakterystycznym objawem jest szarobrązowe zabarwienie skóry, szczególnie twarzy. Jest ono spowodowane zaburzeniem funkcjonowania osi przysadka-nadnercza, jak również odkładaniem żelaza. Uszkodzenie kory nadnerczy złogami hemosyderyny wywołuje zmniejszenie wydzielania hormonów nadnerczowych, co z kolei powoduje nadmierne wydzielanie proopiomelanokortyny z przysadki, z której na drodze enzymatycznej powstają: ACTH, beta-endorfina, LPH i MSH (hormon melanotropowy). MSH stymuluje melanocyty do wytwarzania melaniny, co przyczynia się do zmiany zabarwienia skóry[2].

Badania genetyczne wykazują, że jedna osoba na dziesięć jest nosicielem mutacji w genie HFE, ale choroba ujawnia się tylko wtedy, gdy zmiana jest odziedziczona po obojgu rodzicach-nosicielach. Kobiety zapadają na hemochromatozę od 5 do 10 razy rzadziej niż mężczyźni (wiąże się to prawdopodobnie z comiesięcznymi stratami żelaza w czasie miesiączek oraz w okresie ciąży).
Badania diagnostyczne

Nadmierne ilości żelaza w ustroju wykazują badania krwi oraz biopsja wątroby. Niestety hemochromatoza często bywa nierozpoznana, gdyż objawy sugerować mogą m.in. zapalenie wątroby czy choroby serca. Właściwa diagnoza często postawiona jest dopiero wtedy, gdy dochodzi do znacznego uszkodzenia narządów.

Kliniczne rozpoznanie hemochromatozy pierwotnej można potwierdzić wykonując analizę DNA dwóch najczęściej występujących mutacji genu HFE (H63D, C282Y).
Leczenie

Upust krwi, który wykonuje się zazwyczaj raz, czasem dwa razy w tygodniu, leczenie prowadzi się przez wiele tygodni i może ono doprowadzić do osiągnięcia prawidłowego poziomu żelaza we krwi. Również można stosować deferoksaminę, która jest związkiem chelatującym żelazo.
źródło:wikipedia
admin. med.

Cholecystektomia – zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego.

Post autor: admin. med. »

Cholecystektomia – zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu pęcherzyka żółciowego, najczęściej z powodu kamicy żółciowej.

Zabieg można wykonać metodą klasyczną, polegającą na klasycznym chirurgicznym rozcięciu powłok brzucha (w linii pośrodkowej lub w okolicy podżebrza prawego) i następowym wycięciem pęcherzyka żółciowego. Tą metodą bezwzględnie należy wykonać cholecystektomię w przypadku raka pęcherzyka żółciowego.

Wycięcie pęcherzyka jest wskazane:

w przewlekłym zapaleniu pęcherzyka z kamicą (cholecystitis calculosa chronica),
w ostrym zapaleniu pęcherzyka (cholecystitis acuta),
w przedziurawieniu pęcherzyka,
w niektórych urazowych obrażeniach wątroby,
w żółciowym zapaleniu otrzewnej bez przedziurawienia dróg żółciowych,
po sfinkterotomiach.

Obecnie preferowana jest cholecystektomia laparoskopowa, czyli operacja wykonana przy pomocy laparoskopu, gdyż ta technika wiąże się z:

mniejszymi dolegliwościami bólowymi (nie wymaga przecinania mięśni brzucha)
szybszym zdrowieniem i krótszym pobytem szpitalnym
lepszymi efektami kosmetycznymi
mniejszą ilością powikłań pooperacyjnych, takich jak gorączka i infekcja.

Najczęstszym powikłaniem zabiegu cholecystektomii jest uszkodzenie przewodu żółciowego, które wymaga operacji naprawczej z uwagi na potencjalną możliwość rozwoju żółciowego zapalenia otrzewnej.
admin. med.

Słownik medyczny na litere "N"

Post autor: admin. med. »

Nabłonek
Tkanka nabłonkowa, tkanka graniczna, nabłonek (łac. epithelium) – jedna z
podstawowych tkanek zwierzęcych. Zawiązki nabłonka pojawiają się już w stadium blastuli,
ale może się on różnicować znacznie później z tkanek zarodkowych: ektodermy, endodermy,
albo zależnie od grupy systematycznej zwierząt i narządu.
Tkanki nabłonkowe dzieli się ze względu na ich budowę i pełnione funkcje. Wyrożnia się
zatem:
•nabłonek wielowarstwowy, charakterystyczny, jako nabłonek okrywający, dla
kręgowców, w którym komórki ułożone są w kilku warstwach
•nabłonek jednowarstwowy, typowy jako tkanka okrywająca dla bezkręgowców (poza
szczecioszczękimi, złożony z pojedynczej warstwy komórek).
Komorki tkanki nabłonkowej stanowią główna masę nabłonka, a ilość substancji
międzykomórkowej między nimi jest minimalna (w przeciwieństwie do tkanki łącznej). Ściśle
przylegają do leżącej poniżej błony podstawnej lub otaczającej substancji pozakomórkowej.
Komorki nabłonka połączone są specjalnymi złączami - desmosomami, a czasem granica
między nimi (czyli błona komórkowa) całkiem zanika i powstaje tzw. syncycjum (inaczej
zespolenia lub syncytium). Komorki przylegają do siebie ściśle dzięki mechanizmom łączącym
cytoszkielety sąsiadujących komórek. Połączenia między nimi stanowią: połączenia
zamykające, zwierające oraz połączenia typu nexus.

A - nabłonek jednowarstwowy walcowaty, B - nabłonek jednowarstwowy walcowaty
urzęsiony, C - nabłonek wielowarstwowy płaski, D - nabłonek jednowarstwowy płaski, E -
nabłonek przejściowy F - nabłonek wielorzędowy, G - nabłonek sześcienny, H - nabłonek
gąbek - choanocyty, I - nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony
Nabłonek pełni przede wszystkim funkcję ochronną, ale w związku z faktem, że jego komórki
wytwarzają całą gamę dodatkowych tworów komórkowych, jak mikrokosmki, rzęski, wici,
włoski itp., pełni też wiele innych funkcji, między innymi bierze udział we wchłanianiu
pokarmu, chroni przed inwazją mikroorganizmów, bierze udział w wymianie gazów i
wydalaniu.
Podział nabłonków ze względu na funkcję:
•pokrywający (okrywający i wyściełający) - wyścieła jamy ciała i narządów, np.
przewód pokarmowy, wnętrze nosa
•ruchowy - polega na przesuwaniu za pomocą rzęsek niepotrzebnych drobin, które
dostają się do wnętrza organizmu ze środowiska zewnętrznego, na przykład z
tchawicy
•wydzielniczy - współtworzy gruczoły wydzielnicze, występuje w gruczołach
wydzielniczych, wytwarzających hormony, potowych, łojowych, śluzowce jelita,
śluzowce jamy gębowej
•transportujący - transportuje rożne cząsteczki chemiczne przez warstwę nabłonkową,
na przykład jelit, kanalików nerkowych, naczyń włosowatych czy pęcherzyków
płucnych
•zmysłowy - ma zdolność do odbierania bodźców, występuje w narządach zmysłów,
np. siatkówka oka, kubki smakowe, ucho wewnętrzne.

Naczynia krwionośne
Układ krwionośny człowieka (łac. sistema sanguiferum hominis) jest układem zamkniętym,
co oznacza, że krew (łac. sanguis) krąży w systemie naczyń krwionośnych, a serce (łac. cor)
jest pompą, która wymusza nieustanny obieg krwi. Układ ten wraz z układem limfatycznym
(łac. sistema lyphaticum) tworzą układ krążenia (łac. sistema circulatorium).
Krążenie krwi odkrył William Harvey. Rola serca w krążeniu krwi nie była rozpoznana aż
do opublikowania pracy Harveya w 1628 roku. Dokonując klasycznych eksperymentów,
Harvey ustalił to, co teraz wiemy o krążeniu krwi. Typowe jego doświadczenie polegało
następująco. Zakładał opaskę uciskową na czyjeś ramię i kiedy żyły nabrzmiały, naciskał je,
by się przekonać, w którym kierunku płynie krew. W ten sposób odkrył, że krew w żyłach
zawsze płynie w kierunku serca.
Naczynia (łac. vasa) to żyły (łac. venae), tętnice (łac. arteriae) oraz włosowate naczynia
krwionośne . Krew wypływa z serca tętnicami, a wraca do serca żyłami. Im dalej od serca tym
ciśnienie krwi (łac. tensio sanguinis) jest mniejsze, a w żyłach nawet bliskie zeru.
Ciśnienie wytwarzane przez pulsowanie serca nie wystarcza do przepchnięcia krwi przez cały
krwiobieg z powrotem do serca, zwłaszcza wtedy gdy krew musi przebywać drogę w gorę. W
trakcie przemieszczania się krwi serce wspomaga pulsowanie tętnic, wyposażonych we
własna mięśniówkę. Cofaniu się krwi zapobiegają natomiast znajdujące się w żyłach
zastawki.
Układ krwionośny składa się z:
•serca - pompa zalewowo–tłocząca. Posiada własny system dostarczania niezbędnych
substancji, tzw. naczynia wieńcowe;
•naczyń krwionośnych:
o tętnice,
o żyły,
o sieć naczyń włosowatych.

Naczyniak jamisty
Naczyniaki są to rożnie wyglądające zmiany powstałe w wyniku rozszerzenia naczyń
krwionośnych lub ich rozrostu, istniejące zwykle od urodzenia.
OBJAWY I PRZEBIEG
Wyróżnia się naczyniaki krwionośne płaskie oraz jamiste. Naczyniak płaski leży w poziomie
skory, często jest jednostronny, umiejscowiony na karku i twarzy. Zmiany umiejscowione w
okolicy linii środkowej ciała mogą ustępować samoistnie, położone jednostronnie zwykle
utrzymują się trwale. Naczyniaki jamiste mogą mieć postać czerwonych guzkow lub
przybierać kształt lekko wklęśniętej niebieskawej zmiany (jeśli położone są w głębi skory).
Występują na twarzy, w obrębie owłosionej skory głowy, czasem na języku dając jego
powiększenie. W czasie pierwszych 6 miesięcy życia zmiany mogą się powiększać,
najczęściej jednak samoistnie ustępują do 2-4 roku życia.
Naczyniak jamisty.
Naczyniaki te składają się z jamistych przestrzeni naczyniowych ograniczonych pojedynczą
warstwą komórek śródbłonka. Zatokowate naczynia tworzą zwartą masę, w której nie
znajduje się tkanki nerwowej. W obrębie naczyniaka jamistego nie stwierdza się również
typowych żył ani tętnic. Mogą być czasem przyczyną krwotoku lub objawiać się napadami
padaczkowymi. Ze względu na brak bezpośredniego naczynia żywiącego zwykle nie są
widoczne w badaniu angiograficznym. Mają natomiast charakterystyczny obraz w badaniu
NMR co pozwala na ich rozpoznawanie już przed operacją. Mogą występować w każdej
części ośrodkowego układu nerowego, często są mnogie. Diagnostyka: NMR, angiografia.
Leczenie: bezobjawowe naczyniaki jamiste mozgu nie wymagają leczenia, natomiast
przebyty krwotok z naczyniaka, padaczka lekooporna i narastający deficyt neurologiczny są
wskazaniem do operacji. Leczenie polega na całkowitym mikrochirurgicznym wycięciu
naczyniaka.
Naskórek
Naskórek (łac. epidermis) - najbardziej zewnętrzna i jednocześnie najcieńsza warstwa skory -
ma około 0,5 mm, przy czym grubość ta jest większa (do 1,0 - 1,5 mm) na skorze podeszwy i
dłoni. Tradycyjnie uważa się, że naskorek zbudowany jest z wielowarstwowego nabłonka
płaskiego rogowaciejącego, w rzeczywistości jednak tylko dwie, trzy warstwy żywych
komorek leżących najbardziej powierzchownie są płaskimi. Większość keratynocytow to
komorki sześcienne lub walcowate.
W skład naskorka wchodzą komorki układające się w warstwy (6-20), następujących typow:
•nabłonkowe - keratynocyty, stanowią głowną masę naskorka;
•komorka Merkla - receptor dotyku;
•melanocyt;
•komorka dendrytyczna;
Unaczynienie skory:
•sieć głęboka - skora właściwa,tkanka podskorna
•sieć podbrodawkowa - u podstawy brodawek
•sieć powierzchowna
Przy oziębieniu następuje odruchowy skurcz naczyń krwionośnych i mięśni stroszących
włosy (mm. Arectores pilorum)
Warstwy
Warstwy naskórka
Keratynocyty układają się w naskorku w 5 warstw. Idąc od błony podstawnej są to:
•warstwa podstawna (stratum basale);
•warstwa kolczysta (stratum spinosum);
•warstwa ziarnista (stratum granulosum);
•warstwa jasna, inaczej świetlana (stratum intermediale, lucidum) (tylko w grubych
naskorkach, np. podeszwy);
•warstwa zrogowaciała (stratum corneum), jej część podlegająca złuszczaniu to
stratum disjunktum;
Warstwa podstawna i warstwa kolczysta to warstwy żywe. Nazywa się je łącznie warstwą
rozrodcza (stratum germinativum).
Wytwarza włosy, paznokcie, gruczoł łojowy, potowy, mlekowy (elementy martwe). Warstwa
rogowa naskorka ochrania skorę przed czynnikami chorobotworczymi. Poza tym, nie
przepuszcza wody i wytwarza nowe komorki.

Melanina znajdująca się w naskorku nadaje barwę skorze i chroni przed działaniem
promieniowania słonecznego.
Nawilżanie
Skora broni się przed utratą wody, wytwarzając cienką powłoczkę z tłuszczu i potu.
Wewnątrz wilgoć jest zatrzymywana przez produkowaną w naskorku mieszaninę substancji
zwanych NMF (Natural Moisturing Factor). To głownie kwasy hialuronowy i polimlekowy,
mocznik oraz aminokwasy. Wychwytują one docierającą do skory wodę i ją magazynują.
Niestety, działanie tego mechanizmu zaburzają np. zanieczyszczenia środowiska, nagłe
zmiany temperatury, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, promieniowanie
UV. Po czym poznać, że skorze brakuje wody? Sygnały alarmowe to pieczenie, nieprzyjemne
napięcie, a jednocześnie wiotczenie i szorstkość, naskorka. Przesuszeniu może ulec każdy
rodzaj cery, nawet ta najbardziej tłusta. Dlatego trzeba ją dodatkowo nawilżać: od zewnątrz -
za pomocą specjalnych kosmetykow - i od wewnątrz - poprzez picie dużej ilości
niegazowanej wody mineralnej.
Pij wodę mineralną
By zaspokoić codzienne zapotrzebowanie, wypijaj co najmniej od połtora do dwoch litrow.
Woda poprawia trawienie, ułatwia przefiltrowywanie krwi, dzięki czemu usuwa toksyny i
szkodliwe produkty przemiany materii, a przede wszystkim świetnie nawilża skorę. Może być
także wzbogacona cennymi mikroelementami.
Zraszaj skórę
Podczas upałow nawilżaj twarz i ciało specjalnymi mgiełkami w atomizerze. Przynoszą
rozgrzanej skorze natychmiastowe ukojenie. Można nimi zraszać twarz nawet w pełnym
makijażu. Wrażliwej cerze dobrze zrobi przemywanie wacikiem zwilżonym wodą mineralną.
Ale uwaga! Pozostawienie wody "do wchłonięcia" przyspiesza przesuszanie skory. Pamiętaj
więc, by po chwili zebrać jej nadmiar ligninową chusteczką.
Używaj kosmetykow nawilżających
Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne to wklepywanie w przesuszoną cerę codziennie rano i
wieczorem porcji kremu nawilżającego. Wspomaga on działanie naturalnych mechanizmow
wiążących wodę w skorze. Kremy zawierają przede wszystkim lipidy (np. kwasy tłuszczowe,
glicerynę) i ceramidy uszczelniające komorki naskorka, witaminy oraz wyciągi roślinne.
Wiele firm umieszcza w swoich kosmetykach ekstrakty z roślin, ktore świetnie radzą sobie z
ekstremalnymi warunkami pogodowymi, np. tak jak aloes potrafią magazynować wodę w
liściach. Cenne są substancje uzyskiwane z alg, ktore zawierają ponad 90% wody. W skład
kosmetykow wchodzi także woda w czystej postaci - nalepiej termalna. Stanowi świetną bazę
do produkcji kremow typu "olej w wodzie". Mają one lekką konsystencję i skora chłonie je
jak gąbka. Jeśli czujesz, że skora jest ściągnięta i zaczyna piec, to oznaka, że potrzebuje
silniejszej kuracji. Zapewni ją nawilżające serum. Taki kosmetyk stosuj pod krem, najlepiej z
tej samej serii. Pomocne mogą też być maseczki nawilżające, ktore niwelują uczucie
nieprzyjemnego napięcia cery. Zazwyczaj używa się ich raz, dwa razy w tygodniu, ale gdy
jest to konieczne, nie zaszkodzi zwiększona dawka preparatu. Niektore z nich możesz
stosować nawet codziennie, zamiast kremu, pozostawiając do wchłonięcia. Choć najszybciej
odwadnia się skora twarzy, ciało także wymaga nawilżania. Najlepiej stosować przywracające
skorze wilgoć kosmetyki tuż po ciepłej kąpieli. Wowczas pory są rozszerzone, lepiej
wchłaniają odżywcze substancje z balsamow. Szorstkie miejsca, np. łokcie i kolana, posmaruj
grubszą warstwą preparatu. Odczekaj ok. 10 minut, nadmiar balsamu zbierz chusteczką. By
skora nie traciła wilgoci, możesz posmarować ją delikatną oliwką pielęgnacyjną lub wykąpać
się w oliwie z oliwek. Wystarczy dolać zaledwie kilka łyżek do wanny pełnej wody.
Doskonałym sposobem nawilżania jest dodanie do wanny z wodą krochmalu (1 litr).
Wychodząc z takiej kąpieli, nie spłukuj ciała prysznicem. Lekko osusz je tylko ręcznikiem, by
na skorze pozostała cienka warstwa ochronna.
Skorzystaj ze specjalnych zabiegow
Gdy domowe metody nawilżania zawiodą, zwłaszcza po intensywnym opalaniu, poszukaj
pomocy w gabinecie kosmetycznym. Wiele firm oferuje zabiegi przywracające skorze
prawidłowe nawilżenie. Możesz poddać kuracji twarz (zabieg najczęściej łączy się z
pielęgnacją szyi i dekoltu) bądź całe ciało.
Neoderma biopeeling
Zawiera specjalnie wybrane, bardzo czyste zioła, wodorosty (seeweed), miętę pieprzową,
nagietek, melisę, ktore poprawiają krążenie krwi, rewitalizują skorę, działają przeciwzapalnie.
Dzięki tym właściwościom likwidują : acne (trądzik), acne scars (blizny potrądzikowe), acne
roscea (trądzik rożowaty), tłustość skory, rozszerzone pory, hyperpigmentation
(przebarwienia), freckles (piegi), chloasma (ostuda), delikatne zmarszczki i bruzdy,
matową i szorstką skorę.
Nienasycone kwasy tłuszczowe
Należą do grupy kwasow tłuszczowych zawierających jedno lub więcej wiązań podwojnych
między atomami węgla. Stanowią głowny składnik większości olejow roślinnych. Odgrywają
ważną rolę w fizjologii skory i błon komorkowych, są narażone na działanie wolnych
rodnikow. Są podstawowym składnikiem kosmetykow pielęgnacyjnych, wykorzystuje się je
w postaci glicerydow.
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe
Korzystnie oddziałują na skorę:
- łatwo się wchłaniają,
- mają właściwości przeciwalergiczne,
- zapobiegają powstawaniu odczynow zapalnych,
- hamują proces utraty wody,
- opoźniają proces rogowacenia naskorka.
Cennymi surowcami, z ktorych otrzymuje się NNKT są oleje: wiesiołkowy, awokado,
migdałowy, brzoskwiniowy, winogronowy, orzechowy, z kiełkow przenicy.
NMF
Jest to naturalny czynnik nawilżający, uelastyczniający skorę. W skład jego wchodzą:
mocznik, aminokwasy, kwas piroglutaminowy, kreatyna produkowana przez komorki
naskorka. W przypadku niedoboru NMF naskorek staje się suchy, popękany, pokryty
drobnymi zmarszczkami i fałdkami. Kosmetyki, ktore go zawierają są najbardziej efektywnie
nawilżającymi i odmładzającymi skorę.

Nowotwory skory
RAK SKORY
Rak skory jest u ludzi rasy białej jednym z najczęściej występujących nowotworow
stanowiącym około 30% wszystkich nowotworow złośliwych. Większość tego typu
nowotworow rozwija się w obrębie odsłoniętych części ciała, a częstość występowania jest
najwyższa u osob pracujących na wolnym powietrzu (rybacy, rolnicy) jak rownież u ludzi
często opalających się. Może on rownież występować na skorze osłoniętej, w okolicy
narządow płciowych lub kończyn dolnych.
Przyczyny
•ekspozycja na słońce, szczegolnie na promienie UV
•narażenie na działanie środkow chemicznych, takich jak arsen, węglowodory,
herbicydy, środki grzybobojcze, pochodne ropy naftowej, syntetyczne środki
przeciwmalaryczne
•palenie tytoniu (rak wargi)
•przewlekłe miejscowe drażnienie skory (przetoki, przewlekły zastoj żylny)
•zaniki skory
•rogowacenie starcze
•promienie jonizujące
•zakażenie wirusem HPV
Do stanow przedrakowych należą:
•rogowacenie słoneczne/starcze (keratosis actinica/senilis)
•róg skorny (cornu cutaneum)
•uszkodzenie rentgenowskie skory (radiodermitis)
•rogowacenie chemiczne (np. arsenowe, dziegciowe)
•rogowacenie białe (leukoplakia) – w obrębie błon śluzowych
•skora pergaminowa i barwnikowa (xeroderma pigmentosum)
•przerosłe blizny po oparzeniach
Objawy kliniczne
Rak podstawnokomorkowy (carcinoma basocellulare, basalioma, BCC)
Nowotwor złośliwy, bardzo rzadko dający przerzuty, przy czym naciekając miejscowo
tkanki, może być przyczyną rozległych zniszczeń.
Lokalizacja: skora twarzy, powyżej linii łączącej kąt ust z uchem (90%) oraz szyja i
grzbiety dłoni,
Objawy: małe, twarde, połyskliwe, przeświecające guzki o barwie kości słoniowej; po
upływie kilku miesięcy na obwodzie ogniska nowotworowego tworzy się błyszczący,
perełkowaty wał z widocznymi, rozszerzonymi naczyniami (teleangiektazje) na
powierzchni a w jego części tworzy się owrzodzenie pokryte strupem.

Rak kolczystokomorkowy (carcinoma spinocellulare, SCC)

Jest drugim co do częstości występowania rakiem skory oraz najczęstszym nowotworem
okolic przejściowych pomiędzy skorą a błonami śluzowymi. Rak ten wywodzi się z
komorek warstwy kolczystej naskorka, może powstać na skorze niezmienionej lub w
obrębie wcześniej istniejących ognisk rogowacenia słonecznego i rogowacenia białego.
Lokalizacja: w większości przypadku rozwija się w obrębie odsłoniętych części ciała (na
skorze głowy, szyi, tułowia i kończyn a także w obrębie skory narządow płciowych).
Objawy: obraz kliniczny jest zrożnicowany i zależy od umiejscowienia. Najczęściej rak
kolczystokomorkowy przyjmuje postać czerwonej grudki lub tarczki o złuszczającej się
lub pokrytej strupami powierzchni. W poźniejszym okresie zmiana może przyjąć postać
guzka o brodawkującej powierzchni, ktorej może towarzyszyć świąd, krwawienie i bol.
Rak kolczystokomorkowy może dawać przerzuty (2% - 20% wszystkich SCC) do
regionalnych węzłow chłonnych oraz przerzuty odległe do kości, mozgu i płuc.
Leczenie
Chirurgiczne

Podstawowym sposobem leczenia raka skory jest chirurgiczne usunięcie guza zarowno
postaci wczesnych jak i zaawansowanych. Usunięcie guza powinno zostać wykonane z
marginesem zdrowych tkanek wokoł guza.
W leczeniu raka skory stosuje się rownież kriochirurgię z użyciem płynnego azotu, ktora
ma szczegolne zastosowanie w przypadku zmian przedrakowych. W przypadku
przerzutow do regionalnych węzłow chłonnych leczenie polega na wycięciu zajętych
regionalnych węzłow chłonnych dla danego umiejscowienia raka skory.
W przypadku dynamicznie rozwijających się rakow oraz nieresekcyjnych przerzutow do
węzłow chłonnych leczeniem z wyboru jest radioterapia lub chemioterapia.
Rokowanie
W przypadku raka podstawnokomorkowego, ktory praktycznie nie daje przerzutow
odległych uzyskuje się 100% wyleczeń. W przypadku raka kolczystokomorkowego 5-
letnie przeżycie wynosi około 90% i zależy głownie od stopnia zaawansowania i
skuteczności pierwotnego leczenia radykalnego a w przypadkach w ktorych doszło do
przerzutow do regionalnych węzłow chłonnych 5-letnie przeżycie wynosi 70%, a gdy
obecne są przerzuty odległe - 30%.
Przykłady efektow pozabiegowych: usuwanie nowotworow skory
przed po
przed po
przed po
Nagniotki
Nagniotki powstają wskutek ucisku obuwia, zbyt szybkiego rogowacenia naskorka lub wad
budowy stop. Warstwa rogowa, ktora nie może się oddzielić, powoduje powstanie ziarnistych
zgrubień lub twardego rdzenia wnikającego w skorę. Nagniotek powoduje dolegliwości
bólowe.
Jak zbudowany jest nagniotek
Nagniotki stanowią sterczące zrogowacenia skory w kształcie stożka. Po ich zdrapaniu
widoczny jest nieduży, wielkości łebka szpilki rdzeń. Ten ciemny punkt w środku odcisku to
zakończenie tzw. korzenia, ktory wrasta w głąb palca i przy każdym kroku wbija się w ciało
jak ostry gwoźdź. Nagniotki mogą więc boleć samoistnie lub pod wpływem ucisku.
Gdzie powstają?
Nagniotki powstają zwykle na palcach lub podeszwach stop, czyli w miejscach, na ktorych
występuje największy ucisk obuwia. Są niekiedy mylone z brodawkami pospolitymi,
ponieważ objawy tych schorzeń są bardzo podobne. Brodawkę można jednak odrożnić od
nagniotka tym, że brodawka nie posiada wyraźnego, centralnego rdzenia i po nacięciu
krwawi.
Usuwanie nagniotków
Niewielkie nagniotki usuwamy sami. Odciski, ktore się znajdują między ostatnimi palcami u
nog, dobrze jest odseparować od zdrowej skory, zakładając specjalny klin z gumy. Najlepiej
zacząć eliminację z anim nagniotek się rozrośnie. W tym celu stosuje się specjalne plastry,
kremy, maści bądź żele na odciski. Rozmiękczają one skorę na tyle skutecznie, że po
wymoczeniu nog łatwo usunąć odcisk razem z korzeniem.
Plastry na odciski
Najłatwiej jest stosować chemiczne zmiękczanie nagniotkow plastrami na odciski i następnie
mechaniczne ich usuwanie. W tym celu miejsce zrogowacenia zaklejamy plastrem na odciski.
(Do chemicznego zmiększania nadają się też kremy, żele i maści). Po kilku dniach odklejamy
plaster, a odcisk zrywamy lub ścieramy pilnikiem do stop. Ale uwaga! Nagniotek usunięty
niedokładnie powraca.
Zabieg chirurgiczny
Nagniotki duże i głębokie powinien jednak usuwać chirurg. Nagniotki takie wycina się
specjalnym, pustym w środku wiertłem. Najtrudniejszy do usunięcia jest korzeń. Zabieg nie
wymaga znieczulenia, pozostawia niewielką rankę, ktorą należy zakleić plastrem z
opatrunkiem. Profesjonalnie zajmują się tym chirurdzy lub gabinety pedikiuru.
Walka z nawrotami nagniotkow
W zapobieganiu nawrotom nagniotkow najważniejsze jest noszenie wygodnego obuwia, nie
uciskającego stop, miękkiego, dobrze dopasowanego, by nogi nie przesuwały się podczas
chodzenia. Osobom ze szczegolną skłonnością do tworzenia się odciskow zaleca się noszenie
profilaktycznych poduszeczek, krążkow, wkładek, itp. Raz powstały nagniotek jest jednak jak
wańka-wstańka - po pewnym czasie uparcie tworzy się ponownie w tym samym miejscu,
Dlaczego? Po pierwsze nie łatwo pozbyć się eleganckich, ale niewygodnych butow a co
dopiero mowić o wadzie budowy stopy. Jednak tajemnica nawrotow może być spowodowana
np. podskornymi nierownościami kostnymi. W takim przypadku, jeśli wady kontrukcji stopy
powoduja stałe nawroty uciążliwych nagniotkow należy udać się do lekarza. Rownież osoby z
zaburzeniami pracy układu krążenia i chore na cukrzycę nie powinny same usuwać
nagniotkow i modzeli - zawsze powinien robić to chirurg lub zaufana pedikiurzystka.
admin. med.

Afazja (niemota) – zaburzenie funkcji językowych

Post autor: admin. med. »

Afazja (gr. αφασία – niemota) – zaburzenie funkcji językowych powstałe w wyniku uszkodzenia mózgu.
Wstęp i definicja

Formalna definicja afazji brzmi:

Afazja to spowodowane organicznym uszkodzeniem odpowiednich struktur mózgowych częściowe lub całkowite zaburzenie mechanizmów programujących czynności mowy u człowieka, który już uprzednio opanował te czynności[1].

Dosłownie „afazja” oznacza całkowitą utratę zdolności do mowy (przedrostek a-) i w niektórych krajach anglojęzycznych stosuje się dodatkowo pojęcie „dysfazja” w celu określenia większości przypadków, kiedy funkcje językowe są zaburzone, ale nie są całkowicie zniesione[2]. W polskojęzycznym piśmiennictwie i w praktyce medycznej takie rozdzielenie tych pojęć nie przyjęło się i termin „dysfazja” nie jest używany, ewentualnie w odniesieniu do zaburzeń rozwojowych u dzieci[3][4].

Afazja to sytuacja, w jakiej osoba chora, która dotychczas nie miała żadnych problemów z funkcjami językowymi – ma trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy, ma również problemy z pisaniem i czytaniem. Objawy polegające tylko na trudnościach z pisaniem lub czytaniem, bez zaburzeń mowy jako takiej, traktowane są osobno, jako aleksja (bądź dysleksja nabyta) i agrafia (lub dysgrafia nabyta).

Pojęcie afazji nie dotyczy żadnej konkretnej choroby, opisuje pewną grupę objawów wywołanych uszkodzeniem mózgu, którego przyczyny mogą być różne. Afazja powstaje w wyniku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego bez względu na czynnik, który je wywołuje. Najczęściej uszkodzenie powstaje w wyniku urazu czaszkowo-mózgowego, udaru mózgu, procesu ekspansywnego, bądź procesu neurodegeneracyjnego prowadzącego do otępienia, tak więc afazja jest często kojarzona z tymi właśnie chorobami. Jest objawem ogniskowym, a więc jednoznacznie potwierdza zaburzenie neurologiczne i teoretycznie pozwala na wnioskowanie o lokalizacji uszkodzenia w mózgu. Współcześnie wiemy, że zaburzenia mowy nie powstają tylko po zniszczeniu tzw. „ośrodków mowy” – tkanki nerwowej w określonej części kory mózgu na powierzchni lewej półkuli. Afazja może powstać także w wyniku uszkodzenia prawej półkuli, struktur podkorowych i wzgórza, jak i włókien nerwowych łączących „ośrodki mowy” z innymi okolicami kory mózgu, bądź ze strukturami podkorowymi i wzgórzem[4][5][6][7].

Afazja nie jest wynikiem niedowładu, paraliżu, czy niedoczulicy mięśni artykulacyjnych narządu mowy (tj. mięśni krtani, języka, podniebienia, ust itp.). Zaburzenia takie, jak też zaburzenia mowy wywołane uszkodzeniem móżdżku i obwodowego układu nerwowego zaliczane są do dyzartrii. Afazja nie jest więc zaburzeniem w zakresie kontroli motorycznej mięśni aparatu artykulacyjnego, ani zaburzeniem percepcji słuchowej jako takiej – dotyczy bezpośrednio funkcji językowych.

Niemożność porozumienia się z otoczeniem, utrata zdolności do przekładania myśli na słowa, jest doświadczeniem niezwykle traumatycznym. Prowadzi do izolacji osoby chorej od najbliższych i całego społeczeństwa. Dlatego niezmiernie istotne jest aby każdy, kto ma kontakt z osobą dotkniętą takim inwalidztwem, posiadał pewną minimalną wiedzę na ten temat. Brak zrozumienia osoby chorej i nieumiejętne nawiązywanie z nią kontaktu może wywoływać lęk u osób najbliższych i dodatkowo pogłębiać izolację osoby chorej. Może się też niekiedy zdarzyć, że otoczenie osoby chorej, a nawet i najbliżsi, w ogóle zaniechają prób nawiązania głębszego kontaktu, spychając osobę chorą na margines grupy rodzinnej, deprecjonując i ignorując jej potrzeby i możliwości. Brak wiedzy o afazji może niekiedy prowadzić nawet do sytuacji, w jakiej osoby postronne, a nawet najbliżsi przypisują objawy afazji niskiej inteligencji, chorobie psychicznej, czy złej woli osoby chorej[potrzebne źródło]. Tymczasem afazja jest zaburzeniem spotykanym dość często i warto podkreślić, że nie wiąże się z przemianą osoby chorej w kogoś złośliwego, ani z drastycznym ograniczeniem jej zdolności intelektualnych. Afazja nie jest też zaburzeniem myślenia[4]. Oczywiście może się zdarzyć, że w wyniku choroby neurologicznej wywołującej objawy afazji uszkodzenie mózgu prowadzi także i do innych problemów, łącznie z degradacją intelektualną, niemniej jednak nie są to zjawiska zależne od afazji. Rehabilitacją osób cierpiących z powodu afazji w zakresie funkcji językowych zajmują się neuropsycholodzy i logopedzi.
Różne postacie afazji
Dwa główne typy afazji

Klasyczne opisy afazji zostały poczynione w XIX wieku przez europejskich lekarzy Broca i Wernickego, kształtując myślenie o afazji jako zaburzeniach dających się podzielić na co najmniej dwie kategorie. Jedną jest zaburzenie dotyczące generowania mowy, kiedy osoba chora ma trudności z wypowiadaniem słów. Drugą kategorią są zaburzenia związane z rozumieniem mowy. Najczęściej jednak spotyka się afazje mieszane, gdzie występują elementy obu tych kategorii zaburzeń. Warto jednak zauważyć, że doniesienia na temat afazji pojawiały się już wcześniej, w papirusie Edwina Smitha, u Hipokratesa, i później w XVI wieku, jednak najwyraźniej nie były one wystarczające, by wzbudzić zainteresowanie większości lekarzy[5]

Lokalizacja ośrodków mowy lewej półkuli
Afazja Broki

Paul Broca w drugiej połowie XIX wieku przedstawił przypadek pacjenta, który rozumiał wszystko, co do niego mówiono, lecz sam nie mógł nic powiedzieć, z wyjątkiem wulgaryzmów wypowiadanych w stanie napięcia emocjonalnego, oraz nic nie znaczącego „tan”, czemu towarzyszyła zróżnicowana gestykulacja[8][9]. Człowiek ten wkrótce zmarł, zaś Broca wykonał sekcję mózgu i znalazł uszkodzenie na bocznej powierzchni płata czołowego lewej półkuli (tj. w obrębie tylnej części dolnego zakrętu czołowego lewego). Broca powiązał to uszkodzenie ze stwierdzonymi zaburzeniami mowy, jakie nazwał afemią. Termin „afazja” został przyjęty później, zaś wskazana przez Broca okolica lewej półkuli mózgu została nazwana ośrodkiem Broki, czy też „ruchowym ośrodkiem mowy”. Ruchowym, motorycznym, ponieważ jej funkcje wiązano z tworzeniem mowy, jej generowaniem, a pojęcie „ruchowy” czy „motoryczny” w neurofizjologii jest stosowane właśnie dla takiego charakteru czynności struktur nerwowych. Afazja Broki charakteryzuje się tym, że osoba chora ma zniesioną prawie całkowicie zdolność do mówienia, przy zachowanej, prawie całkowicie, zdolności do rozumienia mowy. Osoba chora właściwie nie mówi spontanicznie, ma poważne trudności w powtarzaniu słów wypowiadanych przez inne osoby, podobnie też ma trudności z nazywaniem pokazywanych jej przedmiotów, nie jest w stanie czytać, ani pisać. Przy tym sprawność mięśni aparatu artykulacyjnego może być właściwie zachowana, jak też osoba chora może wydawać inne dźwięki, nie będące mową (zazwyczaj jednak zaburzeniom mowy towarzyszy apraksja ust i języka – osoba chora ma trudności np. z gwizdaniem, choć może poruszać ustami i językiem). Sytuacja, kiedy osoba chora jest w stanie wypowiedzieć jedynie parę sylab, lub nawet słowo, czy kilka słów, lecz nic ponadto i wciąż te słowa powtarza, opisuje się mianem embolu. Niekiedy może być to wulgaryzm, a niekiedy fragment modlitwy – uważa się, że istnieją pewne słowa używane tak często, że określa się je mianem automatyzmów, i można oczekiwać, że takie automatyzmy w afazji zostaną zachowane, lub będą powracać jako pierwsze w wyniku terapii logopedycznej. Jeżeli osoba chora mówi, to mowa nie jest płynna, jest sylabizowana, zaś wypowiedzenie prostych słów wymaga czasu i sporego wysiłku. W mowie mogą być obecne zniekształcenia głosek – parafazje głoskowe. Jeżeli osoba chora mówi więcej, mowa cechuje się zredukowaną gramatyką, łatwiej jest wówczas wypowiadać rzeczowniki i czasowniki, lecz inne elementy takie jak przymiotniki, są bardzo zredukowane, jeżeli w ogóle występują (agramatyzm, styl telegraficzny). Dodatkowo dużą trudność mogą sprawiać perseweracje, czyli takie sytuacje, w których osoba chora powtarza słowa wcześniej już powiedziane, nie mogąc tego powstrzymać, zupełnie bezwiednie. Współcześnie prowadzone badania sugerują, że do wywołania pełnych objawów afazji Broki musi zostać uszkodzona znacznie większa część kory mózgu i związanej z nią istoty białej (włókien nerwowych) niż tylko rejon nazywany „ośrodkiem Broki”. Co ciekawe, przypadek opisany przez Broca cechował się znacznie bardziej rozległym uszkodzeniem niż tylko samego „ośrodka Broki”. Uszkodzenie ograniczone do takiej lokalizacji nie wywołuje wszystkich objawów, dotyczy prawie wyłącznie mowy, ale niekoniecznie czytania i pisania (afemia według współczesnej nomenklatury)[4].
Afazja Wernickego

Niedługo po doniesieniach Broki Carl Wernicke przedstawił przypadki pacjentów, którzy potrafili mówić w zasadzie normalnie, lecz nie rozumieli mowy własnej i innych osób. U takich pacjentów zlokalizowano uszkodzenie bocznej powierzchni lewego płata skroniowego, a dokładniej – uszkodzenie tylnej części górnego zakrętu skroniowego lewego. Obszar ten po dziś dzień nazywa się okolicą Wernickego, bądź „czuciowym ośrodkiem mowy”. Czuciowym, lub sensorycznym dlatego, że jego funkcje powiązano z odbieraniem mowy, z rozumieniem języka, a w neurofizjologii pojęcie „czuciowy” określa właśnie struktury zajmujące się odbieraniem i interpretowaniem informacji pochodzącej z narządu zmysłu. W przypadku tej afazji mowa jest płynna, z normalną melodyjnością i intonacją. Poszczególne słowa wypowiadane są bez wysiłku, zupełnie normalnie. Jednakże słów tych jest bardzo dużo. W cięższych przypadkach osoba chora może mówić tak wiele, że ma to charakter nachalny, rozmówca nie jest dopuszczany do głosu, a jeśli taka niekończąca się wypowiedź zostanie zahamowana, po chwili znowu pojawi się potok słów. W tej afazji zasadniczo nie sposób mówienia, lecz to, co jest mówione, ulega zaburzeniu. Mowa zawiera słowa użyte niezgodnie ze swym znaczeniem, niekiedy można odnieść wrażenie, jakoby były one dobierane losowo. Zastępowanie właściwych słów innymi określa się mianem parafazji werbalnych (semantycznych). Czasami mogą też występować inne zniekształcenia słów o charakterze fonetycznym (co może budzić duże rozbawienie u osób postronnych), słowa w zdaniu mogą być zestawione niegramatycznie, nielogicznie, tak, że nie wiadomo, o czym osoba chora mówi. W cięższych przypadkach mogą występować również słowa tak zniekształcone, że mają one charakter raczej tworów słowopodobnych i nie mają odpowiednika w języku ojczystym. W takich sytuacjach to, co mówi osoba chora, jest już całkowicie pozbawione sensu (tzw. żargonafazja, mowa żargonowa). Dodatkowo w mowie osób chorych mogą też występować perseweracje, a więc bezwiednie powtarzanie wcześniej wypowiadanych, czy usłyszanych słów, czy ich fragmentów. W tej afazji zaburzone jest również pisanie, jak i czytanie, zaś głębokość tych deficytów odpowiada stopniu nasilenia afazji. Osoba chora nie jest w stanie powtarzać słów wypowiadanych przez inne osoby, ani nazywać pokazywanych obiektów, ma też poważne trudności z czytaniem i pisaniem, lecz nie dla tego, że nie może mówić, lecz dla tego, że jej reakcje są błędne – osoba chora ujawnia w takich sytuacjach objawy afazji Wernickego. Zazwyczaj, co jest charakterystyczne dla tej afazji, osoba chora nie posiada pełnego wglądu w swoje zaburzenia, nie do końca zdaje sobie sprawę z tego, że nie rozumie mowy i że z jej mową jest coś nie w porządku. Współcześnie prowadzone badania sugerują, że do wywołania pełnych objawów afazji Wernickego musi zostać uszkodzony znacznie rozleglejszy obszar mózgu niż tylko „ośrodek Wernickego”. Uszkodzenia zlokalizowane wyłącznie w jego obrębie wywołują mniej objawów (czysta głuchota słów według współczesnej nomenklatury)[4].
Klasyfikacje zaburzeń afatycznych

Objawy afazji charakteryzują się dużą złożonością i niepowtarzalnością, stąd też istnieje wiele propozycji podziału tych objawów. Niektóre klasyfikacje za kryterium przyjmują lokalizację uszkodzenia w mózgu, inne zaś – objawy kliniczne. Jeszcze inne klasyfikacje nawiązują do dość oryginalnych koncepcji teoretycznych. Część z klasyfikacji jest ogólnikowa i powierzchowna, natomiast są też i takie, które niezwykle szczegółowo opisują detale objawów. Sposób ujmowania problematyki jest wreszcie odmienny w zależności od tego, czy autor danej klasyfikacji jest lekarzem, psychologiem, neuropsychologiem, logopedą, czy lingwistą. Tutaj zaprezentowano jedynie kilka najczęściej spotykanych koncepcji, układając je w porządku logicznym tak, aby pokrewne koncepcje następowały po sobie w porządku chronologicznym, z wyjątkiem pierwszej – najbardziej popularnej, najprostszej i prawdopodobnie, najbardziej praktycznej i ostatniej, najbardziej drobiazgowej z przedstawianych.
Klasyfikacja Weisenburga i McBride

Najprostszą i najbardziej popularną jest klasyfikacja T.H. Weisenburga i K.E. McBride z lat 30. XX wieku. Klasyfikacja ta znajduje powszechne zastosowanie w medycynie:

Afazja głównie ekspresyjna, ruchowa, motoryczna – gdy przeważają objawy związane z zaburzeniami mówienia.
Afazja głównie impresyjna, czuciowa, sensoryczna – gdy przeważają objawy związane z zaburzeniami rozumienia.
Afazja mieszana (czuciowo-ruchowa) – gdy występują objawy zarówno zaburzeń mówienia, jak i rozumienia.
Afazja całkowita, totalna, globalna – gdy występuje całkowita lub prawie całkowita niezdolność mówienia i rozumienia.
Afazja amnestyczna, nominalna, nominacyjna, anomia – gdy główne problemy polegają na trudnościach z nazywaniem obiektów i odnajdywaniem potrzebnych słów w trakcie konwersacji (objawy te są obecne w każdej afazji, ale mogą występować także oddzielnie, najczęściej jako stan zejściowy po poważniejszych zaburzeniach afatycznych).

Klasyfikacja A. Łurii

W Polsce dużą popularnością cieszy się koncepcja A.R. Łurii[10]:

Afazje związane z zaburzeniami mowy ekspresyjnej:

Eferentna ruchowa (kinetyczna) – powstaje na skutek uszkodzenia ośrodka Broki. Opis objawów jest generalnie tożsamy z przedstawioną powyżej charakterystyką afazji Broki. Głównym problemem w tym zaburzeniu, zdaniem Łurii, jest nie tylko trudność artykulacji, ale też trudność modyfikacji artykułowanych głosek, oraz zaburzenie sekwencji precyzyjnych ruchów aparatu artykulacyjnego. „Melodia kinetyczna” mowy „przeradza się w serię izolowanych ruchów”. Mowa traci więc swą melodyjność i płynność. Takiej afazji towarzyszą perseweracje, które w cięższych przypadkach mogą zdominować mowę osoby chorej całkowicie.
Aferentna ruchowa (kinestetyczna) – powstaje w wyniku uszkodzenia zakrętu zaśrodkowego w obrębie kory czuciowej dla aparatu artykulacyjnego. Zdaniem Łurii, zaburzenie czucia z aparatu artykulacyjnego dezorganizuje proces generowania mowy, co podkreślił w nazwie tej kategorii afazji (impulsacja aferentna = impulsacja dochodząca). W takiej sytuacji niemożliwe jest wykonanie precyzyjnych ruchów języka, ust, warg i krtani, dzięki którym powstaje mowa (choć działanie kory motorycznej może być prawidłowe). W tym zaburzeniu możliwe jest mieszanie się głosek przedniojęzykowych, lub wargowych. Ponieważ podobne objawy stwierdza się w piśmie takich pacjentów, Łuria postulował, że proces artykułowania głosek jest również niezbędny dla czynności pisania. Takiej afazji towarzyszyć mogą pewne postacie apraksji, gdzie z powodu braku zdolności czuciowych, wykonywanie precyzyjnych ruchów jest ograniczone. W cięższych przypadkach osoba chora może mieć spore trudności z ułożeniem warg, języka, tak, aby wypowiadać głoski.
Afazja dynamiczna – W tym zaburzeniu nie obserwuje się trudności z artykułowaniem głosek, rozumieniem słów ani z rozumieniem konstrukcji logiczno-gramatycznej. Jest to zaburzenie o tyle intrygujące, że wszelkie formalne aspekty mowy, uwzględniane w afazji, nie są zaburzone (nazywanie, powtarzanie, rozumienie, czytanie, pisanie). Tymczasem osoba chora ma trudności z formułowaniem nowego przekazu werbalnego „od siebie”, integrującego aspekty leksykalne, semantyczne i pamięciowe (mowa narracyjna, logiczna, opowieściowa, ang. propositional speech). Osoba chora może spontanicznie powtarzać słowa swego rozmówcy (echolalia) i udzielać prostych stereotypowych odpowiedzi na proste pytania. Jednakże nie jest w stanie udzielić bardziej złożonej odpowiedzi, wyrażającej jej własną inwencję i poglądy, ani prowadzić logicznej dyskusji. Łuria skłaniał się ku tezie, że w tym zaburzeniu defekt dotyczy bardziej orzekającej funkcji mowy, przytaczał też publikacje swych współpracowników, w jakich stwierdzono, że w tym zaburzeniu pacjenci „potrzebują pięć do sześciu razy więcej czasu na odnalezienie czasowników niż rzeczowników”. Współcześnie pojawiają się sugestie, że taka postać zaburzenia (jeżeli w ogóle może być uznana za afazję, a nie np. zaburzenia funkcji wykonawczych) może mieć różne postacie. Opisywano przypadki, gdzie w istocie pacjenci mają ogromną trudność z czasownikami, ale także i takie, gdzie tych trudności nie mieli[11]. Z pewnego punktu widzenia opisywane pod tym pojęciem zaburzenia można wykluczyć z afazji i uznać je za zaburzenia funkcji wykonawczych, tym bardziej, że powstają one w wyniku uszkodzenia kory przedczołowej.

Afazje związane z zaburzeniami mowy impresyjnej:

Akustyczno-gnostyczna lub sensoryczna (Wernickego) – powstaje na skutek uszkodzenia ośrodka Wernickego. Opis objawów jest generalnie taki sam, jak w przypadku przedstawionej powyżej afazji Wernickego. W skrócie: osoba chora nie rozumie mowy własnej i innych, choć potrafi całkiem sprawnie mówić, a jej mowa ma charakter płynny bez zaburzeń artykulacji. Mowa jest jednak agramatyczna, żargonowa, niezrozumiała, często ma postać słowotoku. Występują parafazje werbalne. Osoba chora ma również duże trudności z czytaniem i pisaniem. W lżejszej postaci może rozumieć proste słowa, w cięższej – nie rozumie żadnych. W czasie powstania i publikowania tej koncepcji Łuria położył kamień milowy pod rozumienie tej postaci afazji. Polemizował bowiem z wcześniejszymi koncepcjami, które zbyt abstrakcyjnie podchodziły do tego zagadnienia i wskazywał na badania wykluczające podłoże tego zaburzenia w uszkodzeniu percepcji słuchowej jako takiej, czy w obniżeniu inteligencji. Jego zdaniem dominującym problemem jest tutaj utrata zdolności do różnicowania spośród odbieranych dźwięków cech charakteryzujących ludzką mowę (utrata słuchu fonematycznego). Przy mniej nasilonych zaburzeniach deficyt ten ujawnia się w postaci trudności w różnicowaniu podobnych fonemów. Warto zauważyć, że niektóre współczesne badania negują pogląd o specyficzności i wyłączności zaburzeń słuchu fonematycznego względem afazji Wernickego[12].
Akustyczno-mnestyczna – powstaje, kiedy uszkodzenie tylnej części lewego płata skroniowego nie niszczy całkowicie okolicy Wernickego, choć sprawia, że nie funkcjonuje ona prawidłowo. Charakter zaburzeń Łuria streścił w nazwie – zaburzenia mnestyczne, odnoszące się do pamięci. Osoba chora nie ma trudności w generowaniu mowy, zaś potencjalnie zdolność rozumienia jest względnie zachowana – zdaniem Łurii słuch fonematyczny jest w tym zaburzeniu względnie zachowany. Jednak deficyt nasila się wraz ze wzrostem ilości napływających informacji. Tym samym osoba chora może dobrze różnicować pojedyncze fonemy, jednak będzie miała trudności w bardziej złożonych sytuacjach, np. przy powtarzaniu kilku głosek jednocześnie, lub kilku słów. Tym samym cechą charakterystyczną jest to, że kiedy osoba chora ma powtórzyć trzy lub cztery słowa, powtórzy jedynie dwa, lub trzy początkowe. Deficyt ten rzutuje na zdolność rozumienia dłuższych wypowiedzi – osoba chora nie ma trudności w różnicowaniu fonemów, ale wydaje się, że ma kłopot z utrzymaniem w ognisku uwagi i w pamięci roboczej większej ilości danych słuchowych. Niekiedy mówi się tutaj o uszkodzeniu słuchowej pamięci werbalnej. Przy czym osoba chora nie musi mieć wcale ogólnych trudności z pamięcią (tj. z uczeniem się nowego materiału – to nie jest amnezja). Dodatkowo mogą występować cechy afazji amnestycznej i parafazje werbalne.
Semantyczna – powstaje w wyniku uszkodzenia okolicy na styku płatów ciemieniowego, skroniowego i potylicznego. W tym zaburzeniu osoba chora może różnicować fonemy, rozumieć poszczególne słowa, pamiętać to, co inne osoby powiedziały przed chwilą, jednak mimo to ma spore trudności w zrozumieniu tego, co mówią inni. Pojęcie „afazji semantycznej” wprowadził w 1926 roku J. Head. Zdaniem Łurii „struktura akustyczna mowy jest zachowana i nie występuje znamienne dla afazji sensorycznej wyobcowanie znaczenia wyrazu”[10]. Trudności pojawiają się w sytuacji, kiedy zrozumienie sentencji wymaga wykroczenia poza znaczenie pojedynczych słów. W tym zaburzeniu traci się zdolność rozumienia złożonych konstrukcji przyimkowych, przymiotnikowych, przysłówkowych, zależnych od szyku i innych elementów ogólnie określanych mianem logiczno-gramatycznych. Generalnie – osoba chora ma trudności z pojęciem sensu wypowiedzi.

Klasyfikacja Jadwigi Szumskiej

Klasyfikacja ta została opracowana przez Zespół Neurochirurgii Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej Polskiej Akademii Nauk[13] i nawiązuje do koncepcji A.R. Łurii:

Afazja czołowa (ruchowa):

a) afazja wieczka czołowego (afazja Broki);
b) zaburzenia mowy wywołane uszkodzeniem dodatkowej okolicy motorycznej (bardzo specyficzny obraz zaburzeń, obserwowany zwykle po operacji tylnej okolicy czołowej przystrzałkowej, gdzie chorzy nagle tracą całkowicie zdolność mówienia, aby równie nagle ją odzyskać w 3 do 5 dni po zabiegu);
c) zaburzenia mowy wywołane uszkodzeniem okolicy przedczołowej (afazja dynamiczna w klasyfikacji Łurii).

Afazja skroniowa (słuchowa, afazja Wernickego).
Afazja ciemieniowa:

a) afazja wieczka czołowo-ciemieniowego (aferentna afazja motoryczna w klasyfikacji Łurii);
b) afazja ciemieniowo-potyliczna (afazja semantyczna w klasyfikacji Łurii);
c) afazja ciemieniowo-skroniowo-potyliczna (niejednorodny obraz zaburzenia, z możliwym współwystępowaniem akalkulii i agnozji wzrokowo-przestrzennej).

Model Wernickego-Lichtheima-Geshwinda
więcej: wikipedia
Załączniki
osrodek-mowy.png
osrodek-mowy.png (32.54 KiB) Przejrzano 1874 razy
admin. med.

Anoskopia – wziernikowanie kanału i końcowego odcinka odbytu

Post autor: admin. med. »

anoskopia – wziernikowanie kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy
anoskopia-1.jpg
anoskopia-1.jpg (5.75 KiB) Przejrzano 1875 razy
anoskopia-2.jpg
anoskopia-2.jpg (6.22 KiB) Przejrzano 1875 razy
Cel badania i anoskopii
Badanie ma służyć do zmapowania obszaru kanału odbytu, który należy podzielić na teoretyczne 4 strefy i znalezione hemoroidy należy określać według określonych cech.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post