ForumMedyczne.edu.pl

Opracowali: Dawid Storman, dr n. med. Rafał Jaeschke

Jak cytować: Gartlehner G., Nussbaumer B., Gaynes B.N. i wsp.: Bupropion w zapobieganiu depresji sezonowej. Med. Prakt. Psychiatria, 2016; 5: 45–46

Skróty: DSM-5 – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition, LPD – leki przeciwdepresyjne, MDE (major depressive episode) – epizod dużej depresji, RCT (randomized controlled trial) – badanie z randomizacją, SAD (seasonal affective disorder) – depresja sezonowa

* Kryteria wyboru badań, opis procesu kwalifikacji oraz słownik podstawowych pojęć używanych w opisie badań klinicznych znajdują się na stronie internetowej Medycyny Praktycznej w zakładce Artykuły ( mp.pl).
Wprowadzenie

Według kryteriów DSM-5 SAD zaczyna się o określonej porze roku (najczęściej jesienią lub zimą) oraz ustępuje w konkretnym czasie, z reguły wiosną (DSM-5, Rosenthal 1984). Częstość występowania tego zaburzenia ocenia się na 1,5–9% (Rosen 1990). Może ono występować w przebiegu dużej depresji lub zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
Etiopatogeneza SAD ma charakter wieloczynnikowy. W tym kontekście zwraca się uwagę na rolę mechanizmów chronobiologicznych, których znajomość wykorzystuje się w niefarmakologicznym leczeniu osób cierpiących na SAD. Dąży się mianowicie do wydłużania czasu ekspozycji na pełne widmo dziennego światła, co przekłada się na okołodobowe zmiany aktywności melatoniny i serotoniny (Ciarleglio 2011), a w efekcie pozwala zmniejszyć nasilenie objawów depresyjnych.
Istotną cechą SAD, która przyczynia się do pogorszenia jakości życia chorych z tym zaburzeniem, jest duże ryzyko nawrotów (Rodin 1997). Dlatego też dostępność skutecznych metod zapobiegania rozwijaniu się kolejnych epizodów SAD może mieć duże znaczenie dla osób cierpiących na tę chorobę. Obecnie jedynym LPD zarejestrowanym do tego celu jest bupropion (Modell 2005), jednak jego skuteczność budzi wątpliwości.
Celem autorów omawianej pracy było przeanalizowanie skuteczności LPD II generacji w zapobieganiu nawrotom SAD, jednak jedynie badania dotyczące bupropionu spełniły kryteria włączenia do przeglądu systematycznego.
Pytania kliniczne

Czy bupropion stosowany u dorosłych osób z SAD skuteczniej zapobiega nawrotom tego zaburzenia niż placebo?
Metodyka

Przegląd systematyczny z metaanalizą RCT; analiza intention-to-treat
Dobór badań

Dokonano przeglądu baz danych: Embase, Medline, PsycINFO, CENTRAL, Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature, Web of Knowledge, The Cochrane Library and the Allied and Complementary Medicine Database oraz szarą literaturę za okres do 11 sierpnia 2015 roku.
Analizą objęto RCT, w których uczestniczyli:

dorośli bez objawów depresyjnych (w chwili włączenia do badania),
pacjenci z dodatnim wywiadem w kierunku SAD w porze zimowej.

Ryzyko występowania działań niepożądanych oceniano na podstawie wyników badań z grupą kontrolną bez randomizacji.
Z analizy wykluczono badania z udziałem osób z rozpoznaną depresją na podłożu choroby ogólnomedycznej.