Osobista pompa insulinowa

Rozpoznawanie, profilaktyka i leczenie chorób wewnętrznych, choroby wieku starszego, choroby zakaźne, układu oddechowego, diabetologia, alergie.
Asystentka

Osobista pompa insulinowa

Post autor: Asystentka »

Dr n. med. Barbara Katra
Klinika Chorób Metabolicznych UJ Collegium Medicum, Kraków
Na jakiej zasadzie działa osobista pompa insulinowa?

Pompa insulinowa to urządzenie przeznaczone do ciągłego podawania insuliny do tkanki podskórnej, z której jest ona wchłaniana do krwioobiegu.

Pompa ma zwykle wielkość dwóch pudełek zapałek i jest stale noszona przez pacjenta. Zawiera pojemnik z insuliną, która przez plastikowy dren przepływa do igły umieszczonej w tkance podskórnej. Igła (nazywana wkłuciem) to krótki plastikowy lub metalowy drenik.

Podawanie insuliny za pomocą pompy insulinowej ma w założeniu naśladować wydzielanie insuliny przez prawidłowo funkcjonującą trzustkę. Komórki β trzustki zdrowego człowieka uwalniają w sposób ciągły małe ilości insuliny do krwi (jest to tzw. podstawowe wydzielanie insuliny). To podstawowe wydzielanie insuliny zmienia się w zależności od pory dnia, najmniejsze jest w nocy, a największe we wczesnych godzinach porannych. Pompa podaje również insulinę w małych ilościach w kilku przedziałach czasu - jest to tak zwany wlew podstawowy, naśladujący podstawowe wydzielanie insuliny.

Ilość podawanej insuliny i przedziały czasu zostają zaprogramowane przez lekarza lub pacjenta. Trzustka zdrowego człowieka w odpowiedzi na posiłek wydziela większą ilość insuliny (tzw. wydzielanie poposiłkowe insuliny). Przy użyciu osobistej pompy insulinowej, po uprzednim nastawieniu dawki insuliny, przez naciśnięcie odpowiedniego przycisku podaje się tak zwany bolus poposiłkowy, naśladujący posiłkowe wydzielanie insuliny przez zdrową trzustkę.

Terapia przy użyciu pompy insulinowej pozwala na osiągnięcie zalecanych wartości glikemii, ale pod warunkiem dobrego przeszkolenia pacjenta i częstej kontroli glikemii.

Pompa nie decyduje o ilości podawanej insuliny, zawsze decyzję podejmuje pacjent. Właściwe leczenie przy zastosowaniu osobistej pompy insulinowej wymaga od pacjenta umiejętności liczenia ilości węglowodanów, białek i tłuszczów w spożywanych posiłkach. Bez tej wiedzy pompa insulinowa nie będzie właściwym narzędziem terapeutycznym.

Decyzja o zakupie pompy insulinowej powinna być dobrze przemyślana. Pacjent musi zostać przeszkolony z leczenia za pomocą pompy. Najpierw sprawdza się wiedzę pacjenta na temat liczenia ilości węglowodanów, białek i tłuszczów w pokarmach. Następnie jest przeprowadza się szkolenie z obsługi technicznej pompy. Nie jest to trudne, ale pełne opanowanie umiejętności leczenia z użyciem pompy wymaga czasu. Podstawowe ustawienia pompy (szybkość i przedziały czasu podawania insuliny) ustala lekarz. Podłączenie pompy powinno się odbyć podczas krótkiego pobytu w szpitalu, aby można było skorygować ustawienia urządzenia i wielkości podawanych bolusów przedposiłkowych.

Niektórzy producenci umożliwiają wypożyczenie pompy insulinowej na około 1 miesiąc w celu wypróbowania urządzenia przed ostatecznym zakupem. Jest to bardzo dobry i zalecany sposób na zaznajomienie się z pompą insulinową przed podjęciem ostatecznej decyzji o jej zakupie. Należy pamiętać, że wkłucie razem z drenem pojemnika na insulinę należy wymieniać na nowe co 3 dni. Dłuższe przetrzymywanie wkłucia w tkance podskórnej może spowodować odczyn zapalny. Efektem jest brak wchłaniania insuliny, powodujący wzrost glikemii pomimo zwiększania dawki insuliny oraz zmiany w obrębie skóry.

W osobistej pompie insulinowej stosuje się krótko działającą insulinę ludzką lub szybko działający analog insuliny.
Wskazania i przeciwwskazania do leczenia z użyciem pompy insulinowej

Szczególnie wskazane jest leczenie z użyciem osobistej pompy insulinowej w następujących przypadkach:

pacjenci o aktywnym trybie życia, nienormowanych godzinach pracy i spożywania posiłków
chwiejny przebieg cukrzycy typu 1
efekt brzasku (wysokie glikemie poranne)
pacjenci uprawiający sport
obecność późnych powikłań, zwłaszcza neuropatii autonomicznej
przygotowanie do poczęcia i ciąża chorej na cukrzycę
obawa przed wielokrotnymi wstrzyknięciami insuliny w ciągu doby.

Należy jednak pamiętać o sytuacjach, w których wdrożenie leczenia z zastosowaniem osobistej pompy insulinowej może przynieść więcej szkody niż korzyści:

pacjenci niesprawni intelektualnie
chorzy z zaburzeniami pamięci
pacjenci niesprawni manualnie
chorzy z zaburzeniami widzenia
chorzy niechętnie nastawieni do częstej samokontroli.

W takich przypadkach (stanowiących istotny odsetek pacjentów z cukrzycą typu 2) leczenie przy użyciu osobistej pompy insulinowej nie daje spodziewanych korzyści, a może się wiązać na przykład ze zwiększonym ryzykiem hipoglikemii.
Cena i dostępność pompy insulinowej

Nadal istotnym ograniczeniem w powszechnym stosowaniu pompy insulinowej u chorych na cukrzycę jest cena pompy oraz odpowiedniego oprzyrządowania. Oprzyrządowanie pompy (wkłucie, dren, pojemnik na insulinę) należy wymieniać co 3 dni. Cena pompy waha się obecnie w granicach 3500-18000 zł.

Obecnie pompy są dostępne za darmo dla dzieci chorujących na cukrzycę typu 1 do 18. rż. Oprzyrządowanie do pompy insulinowej jest refundowane: dla osób chorujących na cukrzycę typu 1 do 26. rż. oraz dla kobiet z cukrzycą będących w ciąży. W niektórych ośrodkach diabetologicznych istnieje możliwość bezpłatnego wypożyczenia pompy dla kobiet chorych na cukrzycę, głównie typu 1, planujących ciążę lub będących w ciąży.

Leczenia przy zastosowaniu osobistej pompy insulinowej nie stosuje się raczej w cukrzycy ciążowej, ze względu na stosunkowo krótko trwające zaburzenia węglowodanowe (2,5-4 miesiące) i łatwość leczenia z zastosowaniem wstrzykiwaczy (penów) insulinowych.

Obecnie dostępne na rynku pompy są coraz bardziej nowoczesne. Wyposażane są w nowe funkcje umożliwiające lepsze dopasowanie podawanych dawek (kalkulator bolusa) oraz funkcję liczącą ilość aktualnie aktywnej insuliny obecnej w krwioobiegu.
Dieta cukrzycowa u chorego leczonego z użyciem pompy insulinowej

W zasadzie pacjent leczony z zastosowaniem pompy insulinowej może spożywać wszystkie produkty, ale musi prawidłowo liczyć ilość zawartych w nich węglowodanów (wymienniki węglowodanowe - WW), białek i tłuszczów (wymienniki białkowo-tłuszczowe - WBT) po to, aby móc prawidłowo oszacować dawkę insuliny, jaka powinna być podana przed spożyciem posiłku. Opanowanie tej umiejętności nie jest trudne, ale wymaga czasu i cierpliwości. Jeżeli pacjent nie opanuje tej wiedzy, zakup pompy nie ma sensu, ponieważ leczenie z jej użyciem nie będzie prowadzone właściwie. Pompa to tylko urządzenie ułatwiające leczenie, ale decyzje o doborze dawki podejmuje pacjent, oczywiście co jakiś czas konsultując się z diabetologiem.

W celu zmniejszenia glikemii poposiłkowych należy podawać przed posiłkiem wstrzyknięcie insuliny; w przypadku pompy odbywa się to poprzez ustawienie dawki i naciśnięcie odpowiedniego przycisku (podanie bolusa). Za pomocą pompy można podawać różne rodzaje bolusów. Rodzaj bolusa należy dopasować do rodzaju spożywanego posiłku.

Przypomnienie
1 WW czyli wymiennik węglowodanowy zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych
1 WBT to 100 kcal pochodzących z białek i tłuszczów lub z samych tłuszczów

Bolus prosty

Bolus prosty to podanie od razu całej dawki insuliny przedposiłkowej.

Bolus prosty stosuje się przed posiłkami, które zawierają głównie węglowodany, to znaczy, gdy liczba kalorii pochodząca z białek i tłuszczów jest mniejsza niż 100 kcal, np.: pieczywo z dżemem, ryż, kasza, ryż albo kasza z jabłkami, gruszką, owoce, warzywa, ziemniaki bez omasty, makaron bez tłustego sosu, suche wafle.
Bolus złożony (dual wave)

Bolus taki podajemy, gdy posiłek zawiera węglowodany, białka i tłuszcze. Część dawki insuliny jest podawana od razu, w celu obniżenia glikemii związanej ze spożyciem węglowodanów, a część dawki insuliny jest podawana przez dłuższy okres czasu w celu obniżenia glikemii związanej ze spożyciem białek i tłuszczów.

Bolus złożony należy podać, jeżeli chce się spożyć następujące produkty: batony, wyroby czekoladowe, ciasta, frytki, pierogi, pizzę, zapiekanki, placki ziemniaczane, II danie, owoce i desery z bitą śmietaną, lody, pieczywa z dodatkami: masło, wędlina, sery, jajka, parówki, itd. Zaleca się podać na 1 WBT u dorosłego połowę dawki insuliny jaka jest podawana u danej osoby na 1 WW lub 0,5 j insuliny. Czas, na jaki należy rozłożyć podawanie insuliny = liczba WBT + 2 godz.
źródło: mp.pl
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post